Στην επιλογή της στήριξης του κλάδου των αερομεταφορών, αλλά και της Aegean Airlines ειδικότερα κινείται η κυβέρνηση, με το μίγμα της πολιτικής της να βρίσκεται στις Βρυξέλλες, ενόψει κρίσιμων εξελίξεων. Στο Μέγαρο Μαξίμου, η επιλογή για την προστασία των κρίσιμων υποδομών του τουριστικού προϊόντος της χώρας την επόμενη χρονιά, είναι σαφής και ταυτόχρονη με την υιοθέτηση ενός αυστηρού πλαισίου για την χορήγηση της κρατικής βοήθειας, προς τις υγιείς επιχειρήσεις του κλάδου, με κεντρική προϋπόθεση, σύμφωνα με πληροφορίες, την εμπλοκή των ιδιωτών μετόχων τους στην υλοποίηση των σχεδιασμών.
Σε ένα περιβάλλον, στο οποίο το δεύτερο κύμα της πανδημίας διαμορφώνει ακόμη πιο ασφυκτικές συνθήκες για τον κλάδο των αερομεταφορών που παραμένει επί μήνες με σχεδόν μηδενικά έσοδα, η προοπτική της «εξόδου» μέσω του εμβολιασμού που διαμορφώνεται για τα μέσα της επόμενης χρονιάς, προϋποθέτει όχι μόνο την επιβίωση, αλλά και τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, όταν περιοριστούν ή αρθούν εξ ολοκλήρου οι περιορισμοί στα ταξίδια. Και σε αυτό το πλαίσιο η ενίσχυση των αερομεταφορικών επιχειρήσεων καθίσταται κομβικής σημασίας, ιδιαίτερα σε έναν ευρύτερο χώρο στο οποίο οι περισσότερες ανταγωνιστικές εταιρείες στην Ευρώπη, έχουν ήδη ενισχυθεί με σημαντικά πακέτα στήριξης.
Η Aegean, η οποία εισήλθε στους αχαρτογράφητους ουρανούς της πανδημίας, έχοντας ένα ιδιαίτερα ισχυρό ταμείο, μέχρι σήμερα έχει κάνει χρήση μόνο των οριζόντιων μέτρων στήριξης, που παρασχέθηκαν προς όλο το επιχειρηματικό φάσμα του κλάδου, παραμένοντας ο μοναδικός ευρωπαϊκός αερομεταφορέας που δεν ενισχύθηκε με κάποιο τρόπο από το κράτος. Ωστόσο η σφοδρότητα του πλήγματος που υπέστησαν τα έσοδά της από τη δραματική μείωση των μεταφορών, και το «κάψιμο» των αποθεμάτων του ταμείου της (σ.σ. σε μία περίοδο που μόλις είχε ξεκινήσει ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα ανανέωσης του στόλου της, ύψους πλέον των 5 δισ. ευρώ σε τιμές τιμοκαταλόγου) κατέστησαν την παροχή στήριξης και τα σχετικά σενάρια «αναμενόμενα» εκ των πραγμάτων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το δεύτερο τρίμηνο του έτους, η εταιρεία είχε σχεδόν μηδενική κίνηση, ενώ το τρίτο τρίμηνο (στο οποίο πραγματοποιεί το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων της), η Aegean διακίνησε 62% λιγότερους επιβάτες (περίπου 2 εκατ.) συγκριτικά με πέρυσι), και αναγκάστηκε να μειώσει τις προσφερόμενες θέσεις κατά 52%, ενώ περιόρισε κατά το ήμισυ την πτητική δραστηριότητά της, σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Η πραγματική εικόνα του πλήγματος, θα αποτυπώνεται στα αποτελέσματα εννεαμήνου της εισηγμένης, που θα παρουσιαστούν αύριο.
Πλέον αυτών, όμως και τα δύο επόμενα τρίμηνα (τέταρτο 2020 και πρώτο 2021), αναμένονται εξαιρετικά «φτωχά» σε αποτελέσματα, με το πρώτο να θεωρείται «εξουδετερωμένο» λόγω των περιορισμών του δεύτερου lockdown, και το επόμενο να κινείται σε αντίστοιχες προοπτικές. Έτσι, οι επιπτώσεις του δεύτερου κύματος της πανδημίας, που αποδεικνύονται σοβαρότερες των προβλέψεων κατέστησαν εκ των ων ουκ άνευ την επιλογή της στήριξης της ελληνικής αεροπορικής που σηκώνει στα φτερά της σχεδόν το 40% της αεροπορικής κίνησης της χώρας.
Το μίγμα της πολιτικής στήριξης
Σύμφωνα με πληροφορίες, το μίγμα της πολιτικής που επιλέγεται από την πλευρά της κυβέρνησης, προβλέπει την παροχή αποζημίωσης προς την εταιρεία για όλες τις περιόδους που λόγω lockdown, αναγκάστηκε να αναστείλει ή να μηδενίσει τη δραστηριότητά της, υπό την προϋπόθεση της συμμετοχής των ιδιωτών μετόχων στο πρόγραμμα παροχής της κρατικής στήριξης. Εν προκειμένω, ένα από τα σενάρια τοποθετεί τη συμμετοχή των μετόχων, με μορφή αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, στο 50% της κρατικής αποζημίωσης. Επιπλέον, όπως είχε συζητηθεί και την περασμένη άνοιξη, ανοιχτό παραμένει και το ενδεχόμενο, το ελληνικό δημόσιο, έναντι της στήριξης, να λάβει δικαιώματα προαίρεσης (warrants) για μετοχές της εταιρείας, αν και δεν υπάρχει πρόθεση εμπλοκής του κράτους σε αυτήν.
Σενάριο που κυκλοφόρησε χθες (και δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Καθημερινή) τοποθετεί την αποζημίωση στο επίπεδο των 120 εκατ. ευρώ, με την ΑΜΚ από πλευράς ιδιωτών μετόχων, εφόσον τελικά αποφασιστεί, στο επίπεδο των 60 εκατ. ευρώ.
Πάντως, το όλο πλαίσιο παραμένει ακόμα «υπό συζήτηση», δεδομένου ότι δεν υπάρχει ακόμη απόφαση για τις λεπτομέρειες και τον χρόνο στο οποίο τελικά θα εφαρμοστεί. Σε κάθε περίπτωση, όμως, κινείται στην κατεύθυνση ενός από τα αυστηρότερα πλαίσια, που έχουν διαμορφωθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τη στήριξη αεροπορικής εν μέσω πανδημίας. Και αυτό υπό την έννοια ότι η συμμετοχή ιδιωτών μετόχων σε σχετικό πρόγραμμα δεν έχει δρομολογηθεί σε άλλη περίσταση. Παρ΄ όλα αυτά, δεν παύει να είναι ένα «σύμφωνο» το οποίο διασφαλίζει με τον καλύτερο τρόπο τα συμφέροντα του δημοσίου.
Την ίδια στιγμή, η Aegean, είναι μια εταιρεία, η οποία στην πάροδο των ετών έχει αποδείξει τη φερεγγυότητά της, αποδίδοντας περί τα 400 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο σε φόρους και εισφορές, ενώ και οι βασικοί ιδιώτες μέτοχοί της έχουν καταγράψει την προσήλωσή τους τόσο στην ανάπτυξη της εταιρείας ώστε να μπορεί να υποστηρίξει το ελληνικό τουριστικό προϊόν, όσο και στην θωράκισή της. Στην κατεύθυνση αυτή άλλωστε δρομολογείται και το πρόγραμμα για την αγορά των νέων Airbus A320neo, το οποίο σημειωτέον η εταιρεία δεν ανέστειλε λόγω της πανδημίας.
Κατά συνέπεια, μία τέτοια δεσμευτική συμφωνία, θα καταδεικνύει ότι δεν συνιστά «βοήθεια» προς μία αδύναμη εταιρεία με αμφίβολη κατάληξη των κρατικών κεφαλαίων, αλλά μια στήριξη, σε έναν ισχυρό οργανισμό, με ισχυρό εταιρικό και επιχειρηματικό αποτύπωμα, που στην επόμενη ημέρα της πανδημίας, θα αναλάβει εκ νέου τη στήριξη του τουριστικού προϊόντος της χώρας, χωρίς υστέρηση απέναντι στον ανταγωνισμό.
Τα σκληρά δεδομένα για τις αερομεταφορές στην Ευρώπη
• Οι εκτιμώμενες επιπτώσεις στην Ευρώπη για το 2020 κυμαίνονται από -56% έως -59% για τη χωρητικότητα, από -586 έως -621 εκατ. επιβάτες και από -83 έως -87 δισ. δολάρια σε έσοδα.
• Επιβατική κίνηση: συνολική μείωση επιβατών (εσωτερικού και εξωτερικού) που κυμαίνεται μεταξύ 56% και 60% για το 2020 σε σχέση με το 2019 (ICAO).
• Αεροδρόμια: Εκτιμώμενη απώλεια κατά προσέγγιση του 60% της επιβατικής κίνησης και 61% ή άνω των 104,5 δισ. δολαρίων σε έσοδα για τα αεροδρόμια σε σύγκριση με τις φυσιολογικές συνθήκες.
• Αεροπορικές εταιρείες: 54.7% μείωση των εσόδων ανά επιβάτη, ανά χιλιόμετρο (RPKs), τόσο εσωτερικού όσο εξωτερικού, για το 2020 σε σύγκριση με το 2019 (IATA)
Πηγή: ΙΑΤΑ & ICAO
Το μοντέλο οδηγός για τα αεροδρόμια και η Fraport
Το μοντέλο που θα διαμορφωθεί για την Aegean, θα αποτελέσει και τον «οδηγό» για αποζημιώσεις και σε άλλες επιχειρήσεις του κλάδου που χτυπήθηκαν από την πανδημία και τους περιορισμούς που έθεσε το κράτος στα ταξίδια και τις μετακινήσεις.
Μεταξύ αυτών για τους οποίους θεωρείται δεδομένη η στήριξη είναι ο ΔΑΑ, η παραχωρησιούχος εταιρεία που διαχειρίζεται το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος».
Για την Fraport Greece και τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια έχει πάντως συμφωνηθεί διαφορετική λύση, μέσω εξωδικαστικού συμβιβασμού, με την οποία μειώνεται δραστικά το ετήσιο αντάλλαγμα που καταβάλλει η Γερμανο-ελληνική εταιρεία. Ο συμβιβασμός αφορά αναστολές πληρωμών και απαλλαγές χωρίς να εκταμιεύεται χρήμα από τον κυβερνητικό προϋπολογισμό.
Αποφεύγεται έτσι το ενδεχόμενο προσφυγής σε τυχόν Διαιτησία, το αποτέλεσμα της οποίας και οι επιπτώσεις δεν μπορούν να προκριθούν (π.χ. διεκδίκηση και για διαφυγόντα κέρδη). Παράλληλα, με τον συμβιβασμό εκπέμπεται το μήνυμα και σε άλλους μεγάλους επενδυτές ότι η Ελλάδα είναι χώρα ανοικτή σε επενδύσεις, ενώ παρά την πανδημία, η Fraport ολοκληρώνει την επένδυση της για την αναβάθμιση των αεροδρομίων.
