Το γεγονός των ημερών για τους λάτρεις των ηλεκτρονικών συσκευών υψηλής ποιότητας είναι χωρίς αμφιβολία η κυκλοφορία της νέας έκδοσης του κινητού τηλεφώνου της Apple (AAPL NASDAQ), του iPhone 14. Εμείς δεν θα ασχοληθούμε με τις καινοτομίες και τις αναβαθμίσεις που θα έχει αυτή η έκδοση σε σχέση με την προηγούμενη, αλλά με κάτι λίγο πιο πεζό: Τον τόπο κατασκευής των νέων συσκευών. Ναι, στην Κίνα φτιάχνονται οι συσκευές, δεν έχει αλλάξει κάτι ακόμα, όμως μέσα στους επόμενους μήνες θα αρχίσει και η συναρμολόγηση συσκευών στην Ινδία. Η αλήθεια είναι πως δεν θα είναι η πρώτη φορά που θα συναρμολογηθούν συσκευές iPhone στην Ινδία, αυτό είναι κάτι που έχει γίνει στο παρελθόν.
Η φετινή διαφορά, σύμφωνα με πληροφορίες από τον διεθνή ειδικό Τύπο, είναι πως ενώ τις άλλες χρονιές το εργοστάσιο της Foxconn (2317 TAIPEI) στην Ινδική πόλη Chennai ξεκινούσε τη συναρμολόγηση των συσκευών τουλάχιστον έξι μήνες μετά την πρώτη κυκλοφορία της συσκευής, φέτος θα ξεκινήσει μόνο δύο μήνες μετά. Πριν συνεχίσουμε πρέπει να υπενθυμίσουμε πως η ταϊβανέζικη Foxconn είναι ο βασικός συνεργάτης της Apple στην κατασκευή ηλεκτρονικών προϊόντων εδώ και πολλά χρόνια.
Ασιάτες αναλυτές εξειδικευμένοι στα θέματα της βιομηχανίας ηλεκτρονικών υποστηρίζουν, σύμφωνα με ρεπορτάζ της ινδικής αγγλόφωνης εφημερίδας Business Standard, βλέπουν αυτή την εξέλιξη ως μία μεγάλη γενική δοκιμή της αμερικανικής εταιρείας εν όψει πιθανής μαζικής μεταφοράς παραγωγικών δραστηριοτήτων της έξω από την Κίνα.
Παρά το γεγονός πως ακόμα και αν μεταφερθεί σημαντικό μέρος της παραγωγής στον Ινδικό εργοστάσιο της Apple (ή μάλλον της Foxconn αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς), το μεγαλύτερο μέρος των εξαρτημάτων θα προέρχεται από την Κίνα, η διερευνητική αυτή κίνηση δεν είναι καθόλου τυχαία. Μεγάλο ρεπορτάζ New York Times από την προηγούμενη εβδομάδα, ασχολήθηκε εκτενώς με το θέμα των μεγάλων αμερικανικών εταιρειών που έχουν αρχίσει να μειώνουν την έκθεσή τους στην Κίνα όσον αφορά στις παραγωγικές τους εγκαταστάσεις.
Από το ρεπορτάζ αυτό μαθαίνουμε πως η Apple ήδη χρησιμοποιεί εργοστάσια στις βόρειες περιοχές του Βιετνάμ για την παραγωγή των τάμπλετ iPad, η Google (GOOGL NASDAQ) ετοιμάζεται να χρησιμοποιήσει εργοστάσια στην ίδια χώρα για την παραγωγή μέρους των κινητών τηλεφώνων Pixel νέας γενιάς, η Amazon (AMZN NASDAQ) χρησιμοποιεί εργοστάσιο στην Chennai της Ινδίας για ένα μέρος της παραγωγής των τηλεοράσεων Fire TV και η Microsoft (MSFT NASDAQ) παράγει κονσόλες παιχνιδιών τύπου Xbox στη μεγαλούπολη του Βιετνάμ, τη Χο Τσι Μινχ (πρώην Σαϊγκόν). Πριν λίγα χρόνια, όπως τονίζεται στο ρεπορτάζ, όλες αυτές οι συσκευές παράγονταν μόνο στην Κίνα.
Δεδομένης της εξάρτησης που ούτως ή άλλως έχουν όλες αυτές οι εταιρείες από την Κίνα, και στον τομέα της παραγωγής αλλά και στον τομέα των πωλήσεων, είναι προφανές πως δεν πρόκειται να διαφημίσουν αυτές τις κινήσεις τους. Φαίνεται όμως πως είναι αναγκασμένες να λάβουν τα μέτρα τους, καθώς το διεθνές περιβάλλον αλλάζει και δεν θέλουν πλέον σε καμία περίπτωση να έχουν το 100% των εφοδιαστικών τους αλυσίδων μέσα στην Κίνα. Μετά την πικρή εμπειρία που δοκίμασαν με την έλευση της πανδημίας και τα φαινόμενα δυσλειτουργίας των εφοδιαστικών αλυσίδων κάθε είδους, οι διοικήσεις των επιχειρήσεων αποφάσισαν πως θα πρέπει οπωσδήποτε να σταματήσουν να εξαρτώνται σε τόσο μεγάλο βαθμό από την Κίνα.
Τα σοβαρότατα προβλήματα που προκάλεσε στην παραγωγική διαδικασία σχεδόν σε όλη την Κίνα η αυστηρή κρατική πολιτική περιορισμού της εξάπλωσης της πανδημία με τη συχνότατη χρήση μέτρων τύπου ολικού lockdown οπωσδήποτε επιβεβαίωσαν την ορθότητα αυτής της απόφασης. Εννοείται βέβαια πως η ολοένα αυξανόμενη ένταση μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ, όπως και η μεγάλη αναταραχή που έχει προκαλέσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, έχουν παίξει και αυτές μεγάλο ρόλο. Ειδικά μετά την πρόσφατη επίσκεψη της προέδρου της αμερικανικής Βουλής Νάνσυ Πελόσι στην Ταϊβάν και την έντονη κινεζική αντίδραση πρέπει να πείστηκαν και οι πλέον δύσπιστοι αξιωματούχοι αυτών των εταιρειών.
Μία τέτοια διαδικασία δεν είναι βέβαια καθόλου εύκολη αφού στην Κίνα βρίσκονται χιλιάδες εργοστάσια που παράγουν τα πάντα που μπορεί να περιλαμβάνονται σε μία ηλεκτρονική συσκευή. Όπως δήλωσε στους NYT ο Μεχντί Χοσεϊνί, οικονομικός αναλυτής της αμερικανικής χρηματιστηριακής εταιρείας Susquehanna ο οποίος ασχολείται επισταμένως με τις εφοδιαστικές αλυσίδες της βιομηχανίας τεχνολογικών προϊόντων, «είμαστε ακόμα πολύ μακριά από το να μπορούμε να οργανώσουμε μία ολόκληρη εφοδιαστική αλυσίδα εκτός Κίνας».
Οι προσπάθειες όμως έχουν ξεκινήσει και λογικά θα εντείνονται με το πέρασμα του χρόνου. Εκτός από τα iPad, η Apple κατασκευάζει στο Βιετνάμ και ρολόγια iWatch, ενώ η Google σχεδιάζει να μεταφέρει στο Βιετνάμ την παραγωγή τουλάχιστον των μισών τηλεφώνων Pixel 7. Για να θυμηθούμε όμως τα λόγια του Χοσεϊνί, παρά την επέκταση της Apple στο Βιετνάμ το ποσοστό των προμηθευτών της που έχουν παραγωγικές εγκαταστάσεις στο Βιετνάμ είναι ακόμα πολύ μικρό: από τον κατάλογο των 200 προμηθευτών περίπου οι 20 έχουν παρουσία στο Βιετνάμ, ενώ στην Κίνα έχουν παρουσία οι 155.
Η στροφή όμως προς το Βιετνάμ είναι πραγματική, αφού η Foxconn και άλλες εταιρείες με παρόμοιο αντικείμενο αυξάνουν συνεχώς την παρουσία τους στη χώρα. Η κάθοδος αυτών των εταιρειών στο Βιετνάμ είναι τόσο σημαντική που, όπως μας ενημέρωσαν οι New York Times, έχει ήδη αρχίσει να παρατηρείται φούσκωμα στις αξίες των ακινήτων και αύξηση των αμοιβών των εργαζομένων, οι οποίες όμως παραμένουν ακόμα σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο από αυτό των Κινέζων συναδέλφων τους.
Μέχρι τώρα ασχοληθήκαμε με την εθελοντική μείωση της παρουσίας πολλών μεγάλων αμερικανικών τεχνολογικών εταιρειών στην Κίνα. Τις τελευταίες μέρες είδαμε πως πέρα από την εθελοντική υπάρχει και η υποχρεωτική μείωση παρουσίας. Αναφερόμαστε στην περίπτωση της πολύ γνωστής εταιρείας κατασκευής μικροεπεξεργαστών Nvidia (NVDA NASDAQ), η οποία πριν μερικές μέρες ανακοίνωσε πως η αμερικανική κυβέρνηση της απαγόρευσε να πουλά στην Κίνα κάποια από τα βασικά της προϊόντα. Στην ανακοίνωσή της η Nvidia δεν αναφέρθηκε μόνο στον όγκο των πωλήσεων που μπορεί να χάσει εξ αιτίας της απόφασης της αμερικανικής κυβέρνησης.
Πρόσθεσε πως επειδή κάποια από αυτά τα microchips κατασκευάζονται εξ ολοκλήρου ή μερικώς στην Κίνα, ίσως υποχρεωθεί να μεταφέρει έξω από την Κίνα ένα μέρος των παραγωγικών εγκαταστάσεων που χρησιμοποιούν οι συνεργάτες της για την κατασκευή των προϊόντων. Έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα στις σχέσεις των δύο μεγάλων δυνάμεων, μας φαίνεται πολύ πιθανόν το ενδεχόμενο να δούμε σύντομα περισσότερες και πιο αυστηρές παρόμοιες συστάσεις προς διάφορες μεγάλες επιχειρήσεις κάθε είδους.
Όσο προσεκτικές και να είναι οι εταιρείες σαν την Apple προκειμένου να μην χαλάσουν τις πολύ καλές σχέσεις που έχουν με την Κίνα, την ηγεσία της και τις βιομηχανίες της χώρας, η διαδικασία μερικής μεταφοράς των παραγωγικών δραστηριοτήτων τους έξω από την Κίνα είναι κάτι που δεν μπορούν να αποφύγουν. Δεδομένης της δυσκολίας και της πολυπλοκότητας ενός τέτοιου εγχειρήματος, η μείωση της εξάρτησης από τη μεγάλη ασιατική χώρα θα είναι σταδιακή και θα πάρει αρκετά χρόνια.
Βέβαια, αν πρόκειται να δούμε μαζική μεταφορά παραγωγικών εγκαταστάσεων μόνο προς το Βιετνάμ, δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε πως οι δύο χώρες συνορεύουν μεταξύ τους, οπότε αναρωτιόμαστε πόσο πραγματικά σίγουρες νοιώθουν οι διοικήσεις αυτών των επιχειρήσεων για τη νέα μορφή της εφοδιαστικής τους αλυσίδας. Είναι αλήθεια πως με τους μισθούς στο Βιετνάμ να βρίσκονται στο 50% των αντίστοιχων κινεζικών καταλαβαίνουμε πως η κίνηση φαίνεται πολύ συμφέρουσα. Μερικές φορές όμως η εξοικονόμηση χρημάτων δεν είναι ο καλύτερος σύμβουλος.
