Το 2002, η Hong Kong Shanghai Banking Corporation, περισσότερο γνωστή σαν HSBC (HSBA LONDON), επένδυσε στο μέλλον της νεαρής τότε κινεζικής ασφαλιστικής εταιρείας Ping An (2318 HONG KONG). Έχοντας εμπιστοσύνη στον ιδρυτή της Πίτερ Μα, ο οποίος ακόμα διευθύνει την Ping An, αγόρασε το 10% της εταιρείας. Τα επόμενα χρόνια η κινεζική ασφαλιστική εταιρεία πήρε από την HSBC πολύτιμη τεχνογνωσία, η οποία την βοήθησε να μεγαλώσει πολύ γρήγορα, αναγκάζοντας τελικά την μεγάλη τράπεζα να πουλήσει το μερίδιό της το 2012, αφού οι δύο εταιρείες είχαν πλέον αρχίσει να ανταγωνίζονται η μία την άλλη σε ορισμένους τομείς. Αυτές τις μέρες, η Ping An είναι η μεγαλύτερη μέτοχος της HSBC, έχοντας συγκεντρώσει το 9% των μετοχών της, αγοράζοντας σταδιακά από το 2017 και μετά.
Η επένδυση όμως δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα, καθώς η μετοχή της τράπεζας δεν έχει πάει τόσο καλά τα τελευταία χρόνια. Ο Πίτερ Μα δεν είναι καθόλου ενθουσιασμένος και έχει εκφράσει εδώ και αρκετούς μήνες, ίσως και παραπάνω, την δυσαρέσκειά του. Εκτός από την δυσαρέσκειά του, έχει ενημερώσει την διοίκηση της τράπεζας, ειδικά τον πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου Μαρκ Τάκερ, για τον τρόπο με τον οποίον μπορούν να βελτιωθούν οι επιδόσεις της HSBC. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Bloomberg, ο Μα δυσαρεστήθηκε από την σχετική αδιαφορία της διοίκησης της τράπεζας και έτσι αποφάσισε να πει δημοσίως αυτό που έχει ήδη πει στον Μαρκ Τάκερ.
Πως η τράπεζα πρέπει να χωριστεί σε δύο κομμάτια, ένα Ασιατικό/Ανατολικό, και ένα δυτικό. Σύμφωνα με τον Μα, ο οποίος δεν είναι ο πρώτος που το έχει προτείνει, με αυτόν τον τρόπο θα αυξηθεί η αποδοτικότητα και των δύο μερών της τράπεζας, η οποία αυτή την εποχή δραστηριοποιείται σε 64 χώρες. Σύμφωνα με πληροφορίες του διεθνούς Τύπου, ο Μα φέρνει σαν επιτυχημένο παράδειγμα την διάσπαση της ασφαλιστικής εταιρείας Prudential, η οποία το 2018 απόσχισε τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές δραστηριότητές της και κράτησε μόνο τις Ασιατικές.
Για να δούμε όμως αν αυτή η πρόταση έχει επιχειρηματικό νόημα. Διαβάζοντας τις αναλύσεις στον διεθνή Τύπο, βλέπουμε πως το μεγαλύτερο μέρος των κερδών της τράπεζας έρχεται από τις Ασιατικές δραστηριότητες. Το 63% προέρχεται από την Ασία, ενώ αν προσθέσουμε και την Μέση Ανατολή, το ποσοστό ανεβαίνει στο 70%. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός πως μόνο το μισό εργατικό δυναμικό της τράπεζας εδρεύει στην Ασία, ενώ οι δυτικές δραστηριότητες απασχολούν και πιο πολλά κεφάλαια, λόγω των διαφορετικών εποπτικών απαιτήσεων.
Εδώ βέβαια υπάρχει η υποψία πως οι ασιατικές δραστηριότητες εμφανίζουν μεγαλύτερα κέρδη λόγω των χαμηλότερων φορολογικών συντελεστών, καθώς η διοίκηση βρίσκει τρόπους να «μεταφέρει» εκεί τα κέρδη για να πληρώνει λιγότερους φόρους. Ακόμα και να μην αληθεύει αυτό όμως, μία πιο προσεκτική ανάλυση των οικονομικών δεδομένων της τράπεζας αποκαλύπτει πως σχεδόν τα μισά κέρδη των ασιατικών δραστηριοτήτων έχουν σχέση με κινήσεις πελατών που εδρεύουν στην Ευρώπη ή τις ΗΠΑ. Όπως επισημαίνουν αρκετοί αναλυτές, είναι εξαιρετικά αμφίβολο πως οι πελάτες αυτοί, κατά πάσα πιθανότητα δυτικές πολυεθνικές επιχειρήσεις, θα συνεχίσουν να συνεργάζονται με την ασιατική πλέον τράπεζα στην περίπτωση διαχωρισμού.
Σίγουρα θα το σκεφθούν δύο και τρεις φορές, αφού η «ασιατική» HSBC θα ελέγχεται πλέον από τις κινεζικές εποπτικές αρχές, οι οποίες θα μπορούν να αποκτήσουν εύκολα σε πολύτιμα δεδομένα σχετικά με τις εργασίες αυτών των εταιρειών. Πέρα από αυτό, ένας από τους βασικούς λόγους για να είναι πελάτες της HSBC είναι το γεγονός πως είναι μία παγκόσμια τράπεζα. Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και το μεγάλο κόστος, όπως και την τεράστια τεχνική δυσκολία, ενός εγχειρήματος διάσπασης της τράπεζας, τότε δεν μένουν και πολλά επιχειρήματα υπέρ της πρότασης της Ping An και του αφεντικού της.
Όσο για το παράδειγμα του διαχωρισμού των δραστηριοτήτων της ασφαλιστικής εταιρείας Prudential, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά αφού οι ασφαλιστικές δραστηριότητες έχουν πολύ μεγάλες διαφορές από τις τραπεζικές, ειδικά στην περίπτωση μίας τράπεζας που δραστηριοποιείται σε τόσες χώρες. Εκτός αυτού όμως, είναι γεγονός πως η μετοχή της Prudential, μετά τον διαχωρισμό των δραστηριοτήτων της, έχει αποδώσει το ίδιο άσχημα με αυτήν της HSBC.
Γιατί όμως να θέλει η μεγάλη κινεζική ασφαλιστική εταιρεία αυτόν τον διαχωρισμό; Κατ’ αρχάς, δεν αποκλείεται να πιστεύει πραγματικά πως θα είναι μία καλή λύση. Επίσης, όπως μαθαίνουμε από τα διεθνή ρεπορτάζ, είναι δυσαρεστημένη από την διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού της τράπεζας, καθώς πιστεύει πως μεγάλο μέρος του προσωπικού που έχει στελεχώσει τα τελευταία χρόνια τις ασιατικές δραστηριότητες δεν έχει τα απαραίτητα προσόντα ούτε την κατάλληλη εκπαίδευση.
Μπορεί όμως και να βλέπει μπροστά, και να έχει αντιληφθεί πως η τράπεζα θα αντιμετωπίσει τα επόμενα χρόνια πολύ σημαντικά προβλήματα στις εργασίες της εξαιτίας της κλιμακούμενης αντιπαράθεσης μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ, τις οποίες ακολουθούν οι δυτικές χώρες. Ήδη, η τράπεζα έχει έρθει σε δύσκολη θέση τα τελευταία χρόνια, και στην περίπτωση των αντικυβερνητικών ταραχών στο Χονγκ Κονγκ και στην περίπτωση της σύλληψης της οικονομικής διευθύντριας της Huawei σε καναδικό έδαφος, στην οποία κατηγορήθηκε για έμμεση ανάμειξη. Και, αντιστρέφοντας κάτι που αναφέραμε προηγουμένως, πολλοί κινέζοι πελάτες δεν νοιώθουν καθόλου άνετα με το γεγονός πως η τράπεζα εποπτεύεται από τις αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς η επιχειρηματική της έδρα βρίσκεται στο Λονδίνο. Μπορεί λοιπόν η Ping An να θέλει να πιέσει την διοίκηση προκειμένου να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα και η τράπεζα να μην πέσει θύμα της διαμάχης της Κίνας με την Δύση.
Το τελευταίο μπορεί να είναι και το μοναδικό σοβαρό επιχείρημα υπέρ της πρότασης του Πίτερ Μα, καθώς η οικονομική λογική της είναι αμφισβητήσιμη. Εδώ που τα λέμε, όσο αυξάνεται η ένταση μεταξύ των δύο στρατοπέδων, θα είναι όλο και πιο δύσκολο για οποιαδήποτε επιχείρηση να κρατήσει ίσες αποστάσεις από τις δύο πλευρές. Ίσως, έχει έρθει η ώρα που ο αρχικός σκοπός της τράπεζας, η οποία ιδρύθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα για να διευκολύνει τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και της Κίνας, δεν έχει πλέον νόημα. Μπορεί όντως να μην έχει νόημα διότι είναι η πρώτη φορά από τότε, που η Κίνα είναι σχεδόν ισοδύναμη με τους μεγάλους εμπορικούς της εταίρους.
Για την ακρίβεια, είναι ισχυρότερη όλων πλην των ΗΠΑ, ενώ βέβαια η Βρετανική Αυτοκρατορία έχει περάσει στην ιστορία εδώ και πάνω από μισό αιώνα. Είναι ίσως λογικό για μία τράπεζα που θέλει να έχει ισχυρή παρουσία στην Κίνα να είναι πλέον προσανατολισμένη στην εξυπηρέτηση πρωτίστως των Κινέζων πελατών της, ιδιωτών και εταιρικών και να είναι έτοιμη να αποδεχθεί την «υψηλή κηδεμονία» των κινεζικών εποπτικών, και όχι μόνο, αρχών.
Προς το παρόν, φαίνεται πως η πιθανότητα να γίνει δεκτή η πρόταση του Πίτερ Μα είναι πολύ μικρή. Οι πληροφορίες του διεθνούς Τύπου αναφέρουν πως το διοικητικό συμβούλιο της HSBC είναι ξεκάθαρα αντίθετο σε αυτήν, όπως και μεγάλο μέρος των θεσμικών επενδυτών που έχουν σημαντική μετοχική συμμετοχή στην μεγάλη τράπεζα. Όσο όμως και να αντισταθεί το διοικητικό συμβούλιο, καθώς περνούν οι εβδομάδες και οι μήνες θα είναι όλο και πιο δύσκολη η θέση του και κάποια στιγμή θα βρεθεί μπροστά σε ένα πολύ κρίσιμο δίλημμα. Θα τολμήσουμε να πούμε πως τελικά το διοικητικό συμβούλιο θα αναγκαστεί να δεχθεί την πρόταση του Πίτερ Μα. Αν έχουμε δίκιο, θα πρόκειται για ένα ισχυρό πλήγμα στο παγκόσμιο εμπόριο και θα συνιστά ένα ακόμα βήμα προς τον χωρισμό του κόσμου σε στρατόπεδα.
