Στην Ελλάδα, όποτε γίνεται συζήτηση σχετικά με τη συνταξιοδότηση των εργαζομένων, όλοι εστιάζουμε την προσοχή μας και το ενδιαφέρον μας στο κρατικό συνταξιοδοτικό σύστημα, αφού πάνω σε αυτό στηρίζονται κυρίως οι απόμαχοι της ζωής. Οπότε η δημιουργία ενός συνταξιοδοτικού «κουμπαρά», δηλαδή ενός προσωπικού συνταξιοδοτικού χαρτοφυλακίου που θα στηρίξει, τους πολίτες μετά τη λήξη του επαγγελματικού τους βίου, δεν τίθεται καν σαν θέμα προς συζήτηση, διερεύνηση και αναζήτηση.
Πόσα χρήματα χρειάζεται να έχει αποταμιεύσει ένας πολίτης ώστε να αισθάνεται ασφαλής μετά τη συνταξιοδότηση του; Ποιο είναι το ύψος του χαρτοφυλακίου που θα πρέπει να έχει δομήσει, ώστε να μην ανησυχεί για το επίπεδο της ζωής του, με την έναρξη της συνταξιοδότησης του; Δυστυχώς στη χώρα μας όχι μόνο δεν υπάρχουν διαθέσιμα τέτοια στοιχεία, αλλά απουσιάζει εντελώς και η αντίστοιχη νοοτροπία. Αφού η επενδυτική παιδεία και η αποταμιευτική υπευθυνότητα, δεν αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά του ενεργού πληθυσμού.
Ας δούμε όμως τι γίνεται στις ΗΠΑ, όπου η μετοχική ιδέα και η επενδυτική αντίληψη είναι πολύ πιο ώριμες και διαδεδομένες, από ό, τι είναι στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Σε έρευνα της Northwestern Mutual, οι Αμερικανοί πολίτες θεωρούν ότι τη στιγμή της συνταξιοδότησης τους, θα πρέπει να έχουν αποταμιεύσει κατά μέσο όρο ένα ποσό της τάξης των $1,27 εκατ. Το ποσό αυτό κατανέμεται ηλικιακά, όπως φαίνεται στο ακόλουθο γράφημα.
Οι 20χρονοι εκτιμούν ότι θα έχουν ανάγκη να αποταμιεύουν $1,2 εκατ., οι 30χρονοι $1,4 εκατ., οι 40χρονοι $1,3 εκατ., οι 50χρονοι $1,6 εκατ., οι 60χρονοι $968 χιλ. και οι 70χρονοι $936 χιλιάδες.
Ωστόσο τα ποσά που έχουν αποταμιεύσει οι Αμερικανοί πολίτες στη σχετική έρευνα υπολείπονται του στόχου που έχουν θέσει οι ίδιοι, όπως παρατηρούμε στο ακόλουθο γράφημα. Έτσι ενώ στοχεύουν σε αποταμίευση ύψους $1,3 εκατ., το πόσο που έχουν καταφέρει να συγκεντρώσουν και να επενδύσουν είναι κατά μέσο όρο της τάξης των $89,3 χιλιάδων.
Οι 20χρονοι έχουν αποταμιεύσει μόλις $35,8 χιλ., οι 30χρονοι $67,4 χιλ., οι 40χρονοι $77,4 χιλ., οι 50χρονοι $110,9 χιλ., οι 60χρονοι $112,5 χιλ. και οι 70χρονοι $113,9 χιλιάδες.
Τα ευρήματα της έρευνας, ερμηνεύουν σε μεγάλο βαθμό τη συμμετοχή των Αμερικανών πολιτών στα χρηματιστηριακά δρώμενα της Wall Street. Αφού η πορεία των δεικτών της Wall Street, εμφανίζει ρυθμούς ετήσιας ανόδου της τάξης του +8,45% από το 1928 μέχρι σήμερα.
Όπως παρατηρούμε και στο ακόλουθο γράφημα της Real Investment Advice, οι ετήσιες αποδόσεις του δείκτη S&P500 από το 2009 μέχρι σήμερα είναι της τάξης του +12,13%, γεγονός που έχει οδηγήσει σε εξαιρετικές αθροιστικές αποδόσεις μέσα στην τελευταία 15ετία. Αποδόσεις όμως, που δεν δικαιολογούν σε κανένα βαθμό το χαμηλό ύψος των αποταμιεύσεων που παρουσιάστηκαν ανωτέρω.
Υπάρχει ωστόσο ερμηνεία για τη μη αντιστοίχιση των εξαιρετικών αποδόσεων των επενδύσεων στη Wall Street, με το ύψος των συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεων των Αμερικανών.
Σύμφωνα με έρευνα της Clever Real Estate, μόλις το 9% των ερωτηθέντων Αμερικανών που γεννήθηκαν ανάμεσα στο 1965 και στο 1980, έχει αποταμιεύσει ποσά άνω των $500.000. Ενώ το 57% έχει αποταμιεύσεις χαμηλότερες των $100.000, με το 22% να έχει μηδενικές αποταμιεύσεις ή μηδενικά χαρτοφυλάκια, όπως βλέπουμε στο ακόλουθο γράφημα.
Το 64% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι σταμάτησαν να αποταμιεύουν ή να επενδύουν, όχι επειδή δεν πιστεύουν στην προσωπική αποταμίευση και στις χρηματιστηριακές επενδύσεις, αλλά διότι τα προσωπικά τους οικονομικά δεδομένα δεν τους επιτρέπουν μια τέτοια κίνηση.
Εάν λοιπόν μέσα σε αυτή την ανοδική κίνηση της Wall Street που στηρίχθηκε και στα $43 τρισ. που έχουν διοχετευτεί από το 2007 με τη μορφή ρευστότητας από την πλευρά της Fed και της Αμερικανικής κυβέρνησης στην οικονομία και τα οποία έχουν διοχετευτεί στις αγορές, δεν έχουν αυξηθεί οι αποταμιεύσεις των ενεργών οικονομικά πολιτών, τι θα συμβεί όταν αρχίσει η αντίστροφη κίνηση; Εάν η δίψα των ιδιωτών για μετοχές όπως είχαμε αναλύσει εδώ, δεν αντικατοπτρίζεται στις αποταμιεύσεις και στα χαρτοφυλάκια τους, τι θα συμβεί στο ενδεχόμενο μιας αποθέρμανσης των χρηματιστηριακών αγορών;
