Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Συναγερμός έχει σημάνει στις Βρυξέλλες για την «κάθαρση» των ελληνικών και ιταλικών τραπεζών, με την Κομισιόν να προτείνει τη δημιουργία μιας πανευρωπαϊκής πλατφόρμας για την πώληση «πακέτων» προβληματικών δανείων και ένα πλαίσιο τεσσάρων πυλώνων για τη διαχείρισή τους. Είναι η πρώτη φορά που κάνουν την εμφάνισή τους τόσα αισιόδοξα μηνύματα για την αντιμετώπιση του φαινομένου, αφού την ίδια ώρα οι ελληνικές Αρχές εκπονούν σχέδια για να βοηθήσουν τις τράπεζες να ξεφορτωθούν ταχύτερα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και οι τράπεζες αναζητούν δικές τους λύσεις, όπως το deal της Eurobank με την Grivalia.
Το μεγάλο «παζάρι» που επιδιώκει να στήσει η Κομισιόν έχει πανευρωπαϊκό περιτύλιγμα όμως αφορά κυρίως την Ιταλία και σε δεύτερο πλάνο την Ελλάδα. Διότι μπορεί η Επιτροπή να ανακοίνωσε χθες τις προτάσεις της για την εφαρμογή ενός πανευρωπαϊκού πλαισίου, ωστόσο οι χώρες που έχουν πραγματική ανάγκη είναι η Ελλάδα, η Ιταλία, η Κύπρος και η Πορτογαλία.
Στόχος των προτάσεων της Κομισιόν, είναι να ικανοποιηθούν οι γερμανικές απαιτήσεις για τον περιορισμό των τραπεζικών κινδύνων, έτσι ώστε να «αναβιώσουν» οι διαδικασίες για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ταμείου εγγύησης καταθέσεων με τελικό προορισμό την τραπεζική ένωση. Για να φτάσουμε εκεί θα πρέπει πρώτα να έχουν μειωθεί οι κίνδυνοι που απορρέουν από τα «κόκκινα» δάνεια σε Ελλάδα και Ιταλία.
Αθροιστικά, οι δύο χώρες διαθέτουν περίπου 300 δισ. ευρώ κόκκινων δανείων. Η Κομισιόν, λοιπόν, φέρνει ξανά στο προσκήνιο μία παλαιότερη πρόταση. Στα τέλη του 2017 είδε το φως της δημοσιότητας μία αμφιλεγόμενη πρόταση για την ταχύτερη εξυγίανση των τραπεζικών ισολογισμών από τα «κόκκινα» δάνεια. Σύμφωνα με το σχέδιο που είχε παρουσιάσει ο Γερμανός ευρωβουλευτής, Πίτερ Σάιμον, οι τράπεζες θα μπορούσαν να πουλάνε δάνεια σε χαμηλές τιμές χωρίς να αναγκάζονται να αντλούν κεφάλαια. Το μεγάλο πρόβλημα για την υλοποίηση της πρότασης ήταν ότι κάποιες τράπεζες έχουν ήδη προχωρήσει σε «αιματηρές» πωλήσεις που είχαν αντίκτυπο στα κεφάλαιά τους.
Ο καιρός πέρασε, η Κομισιόν ανακοίνωσε ένα πλαίσιο αντιμετώπισης των «κόκκινων» δανείων την περασμένη άνοιξη και τα στοιχεία δείχνουν ότι η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας οδήγησε σε πτώση το ποσοστό των προβληματικών δανείων. Σήμερα, ο μέσος ευρωπαϊκός όρος διαμορφώνεται στο 3,4%. Όμως, και πάλι, οι ανησυχίες παραμένουν καθώς η Ελλάδα εμφανίζει ποσοστό «κόκκινων» δανείων άνω του 40% και οι ιταλικές τράπεζες «πνίγονται» από περίπου 220 δισ. ευρώ NPLs.
Το ερώτημα σήμερα είναι αν υπάρχει πολιτική βούληση να δοθεί η δυνατότητα στις ελληνικές και στις ιταλικές τράπεζες να «ξεφορτωθούν» τα κόκκινα δάνεια χωρίς να... πληγωθούν τα κεφάλαιά τους, σε μία συγκυρία που οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές για άντληση κεφαλαίων από τις αγορές. Για να αμβλυνθούν οι όποιες αντιρρήσεις, το σχέδιο θα εφαρμόζεται μόνο σε μεγάλες σε όγκο πωλήσεις που θα επιταχύνουν την «κάθαρση».
Επιπλέον, η δημιουργία μίας πανευρωπαϊκής πλατφόρμας για τα NPLs θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα, σύμφωνα με όσα εκτιμά η Κομισιόν. Η πανευρωπαϊκή πλατφόρμα θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση του μεγάλου όγκου «κόκκινων» δανείων και θα προσφέρει ένα μόνιμο «κανάλι» για την αποτελεσματική πώληση των NPLs που θα προκύψουν στο μέλλον, σημειώνει η Επιτροπή στην Έκθεση προόδου για την μείωση των κινδύνων που σχετίζονται με τα κόκκινα δάνεια. Στην πλατφόρμα, οι επενδυτές θα μπορούν να προχωρούν σε αγοραπωλησίες NPLs και ολόκληρων χαρτοφυλακίων.
Βασική επιδίωξη είναι να ενισχυθεί η ρευστότητα της αγοράς NPLs μέσω της αποτελεσματικής σύνδεσης πωλητών και αγοραστών και της βελτίωσης των διαθέσιμων στοιχείων μέσω ενός τυποποιημένου πλαισίου. Παράλληλα, εκτιμάται ότι η πλατφόρμα θα προσελκύσει περισσότερους πωλητές και θα ενισχύσει την διαφάνεια στην τιμολόγηση των δανείων.
Ταυτόχρονα με την πλατφόρμα προτείνεται ένα πλαίσιο που στοχεύει στην ανάπτυξη δευτερογενούς αγοράς NPLs, στην βελτίωση των εξωδικαστικών διαδικασιών για την ανάκτηση ενέχυρων και τη δημιουργία εθνικών εταιρειών διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού.
