Στα τέλη του περασμένου Μάρτη, έληξε η συμφωνία μεταξύ των πετρελαιοπαραγωγών χωρών-μελών του OPEC με άλλα κράτη παραγωγούς πετρελαίου. Η συμφωνία που είχε επιτευχθεί την περασμένη χρονιά σχετικά με το ύψος της ημερήσιας παραγωγής, είχε οδηγήσει σε μια άτυπη διεύρυνση του Οργανισμού, έχοντας ονομαστεί σε OPEC+.
Στον παραδοσιακό OPEC ηγείται η Σαουδική Αραβία, μία χώρα με μεγάλα αποθέματα Υ/Α (κυρίως πετρέλαιο) και ίσως η χώρα με το μικρότερο κόστος παραγωγής. Στο γκρουπ των άλλων πετρελαιοπαραγωγών κρατών που δεν είναι μέλη του OPEC, ηγείται η Ρωσία, μία χώρα με τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου, ωστόσο με σχετικά υψηλό κόστος παραγωγής και κυρίως μεταφοράς σε ότι αφορά το φυσικό αέριο.
Πολύ πριν την λήξη της περσινής συμφωνίας, Σαουδική Αραβία και Ρωσία είχαν δείξει σημάδια ότι μια νέα συμφωνία θα ήταν δύσκολο να επιτευχθεί.
Η Σαουδική Αραβία απαιτούσε την αναλογική συμμόρφωση όλων των χωρών που παράγουν και εξάγουν υδρογονάνθρακες, χωρίς εξαιρέσεις, ώστε να μην υπονομεύονται τα συμφέροντα κανενός από κάποιο ειδικό καθεστώς. Άλλωστε για πολλά κράτη παραγωγούς πλέον εξέλειπαν οι λόγοι για τους οποίους είχαν συμφωνηθεί εξαιρέσεις. Έχοντας την παραγωγική δυνατότητα, το Ριάντ διαμήνυσε ότι θα αυξήσει την παραγωγή για να κερδίσει μερίδια αγοράς, κάτι που θα οδηγούσε σε κάθετη μείωση των τιμών. Έστω και οριακά, οι Σαουδάραβες έχουν τα περιθώρια ενός τιμολογιακού πολέμου.
Αντίθετα η Ρωσία ήθελε μια γενναία περικοπή της παραγωγής, ώστε να αυξηθούν σημαντικά οι τιμές. Το πρόβλημα της Μόσχας είναι ότι για να μείνει επίκαιρη στο παγκόσμιο ενεργειακό παιχνίδι, οφείλει να κάνει συνεχώς επενδύσεις, κάτι που οι χαμηλές τιμές δεν της επιτρέπουν. Οι σχετικά συγκρατημένες τιμές που έφερε η περσινή συμφωνία δεν ήταν ικανές να δώσουν τα αναγκαία έσοδα στα ταμεία του Κρεμλίνου.
Αυτό που κανείς από τους δύο δεν λέει ανοιχτά, είναι ότι τόσο η Ρωσία όσο και η Σαουδική Αραβία, ανταγωνίζονται για τα ίδια μερίδια αγοράς στην Ασία.
Στο παραπάνω σκηνικό ήρθε να προστεθεί και η παγκόσμια πανδημία, που έφερε κάθετη μείωση της ζήτησης, και έτσι αντί να γεφυρωθούν οι διαφορές, το χάσμα διευρύνθηκε!
Το αποτέλεσμα ήταν να καταγραφούν ιστορικά χαμηλές τιμές στο πετρέλαιο, παρασύροντας προς τα κάτω και τις τιμές του φυσικού αερίου (μόνο στις ΗΠΑ οι τιμές του πετρελαίου κινούνται ανεξάρτητα από τις τιμές του φυσικού αερίου).
Σε αυτό το σημείο είχαμε παρέμβαση της Ουάσιγκτον. Μετά το 2015 και λόγω της ανταγωνιστικής τεχνολογίας και των αποθεμάτων σχιστολιθικού πετρελαίου που έχουν οι ΗΠΑ, μοιράζονται μαζί με τη Σαουδική Αραβία την πρώτη θέση ως παραγωγοί και εξαγωγείς υδρογονανθράκων στον κόσμο. Εκεί που οι Αμερικανοί δίνουν έμφαση στις εξαγωγές τους είναι στο LNG, που μόνο το Κατάρ μπορεί να τους ανταγωνιστεί.
Οι ΗΠΑ δεν έχουν συμμετοχή στον OPEC+, ενώ το Κατάρ αποχώρησε από τον OPEC τον Ιανουάριο του 2019.
Η παρέμβαση της Ουάσιγκτον στην κόντρα Σαουδικής Αραβίας και Ρωσίας έχει πολλές αναγνώσεις, αφού κανένας από τους δύο άμεσα εμπλεκόμενους δεν στέρησε το δικαίωμα στις ΗΠΑ να παρέμβουν.
Αυτό που οι Αμερικανοί θέλουν είναι να υπάρξει μια καλή συμφωνία στα πλαίσια του διευρυμένου άτυπου OPEC+, διότι αυτό εξυπηρετεί την Αμερικανική στρατηγική. Θέλουν μια συμφωνία που να κρατήσει ως τον Μάρτη του 2021.
Τρία στοιχήματα…
Παρά το γεγονός ότι οι χαμηλές τιμές Υ/Α πλήττουν σοβαρά τα έσοδα και την βιωσιμότητα της πετρελαϊκής βιομηχανίας ολόκληρης της Βόρειας Αμερικής, εντούτοις ο Λευκός Οίκος, με καταλύτη την κρίση της παγκόσμιας πανδημίας, έχει βάλει τρία στοιχήματα που αν τα πετύχει, υπολογίζει σε μεγάλα πολιτικά και οικονομικά κέρδη.
Το πρώτο στοίχημα είναι να κρατηθούν οι τιμές χαμηλά διότι αυτό θα περιορίσει τη ζημιά από την οικονομική κρίση, που δικαιολογείται ως απότοκο της παγκόσμιας πανδημίας. Οι τιμές παραγωγής και διανομής προϊόντων θα κρατηθούν χαμηλά, τα κόστη θα κρατηθούν χαμηλά, και η ζημιά θα περιοριστεί. Τουλάχιστο σε μια προεκλογική χρονιά για τις ΗΠΑ, οι ψηφοφόροι θα δουν τα προβλήματα που θα προκύψουν μέσα από το πρίσμα της πανδημίας και όχι ως απόρροια κυβερνητικών επιλογών.
Το δεύτερο στοίχημα θα είναι ότι με χαμηλές τιμές Υ/Α δεν θα πληγεί θανάσιμα η παραγωγική βάση της Κινεζικής οικονομίας, και αυτό διότι ο Λευκός Οίκος έχει Plan B για την Κίνα την επόμενη μέρα μετά τη λήξη του συναγερμού με την πανδημία. Δεν είναι καθόλου τυχαία η ρητορική του Λευκού Οίκου ότι η Κίνα ευθύνεται για τον ιό και την κρίση που προκάλεσε σε ολόκληρο τον κόσμο. Στόχος της Αμερικανικής κυβέρνησης είναι να αναγκάσει το Πεκίνο σε «συνθηκολόγηση» με την διαγραφή μεγάλου μέρους από το Αμερικανικό χρέος που κατέχει. Για να το πετύχει αυτό θέλει την Κίνα με βιώσιμη παραγωγική βάση ώστε να αντέξει τις διαγραφές, αλλά πολιτικά υπόλογη και εκτεθειμένη απέναντι στη διεθνή κοινότητα! Και έχει πολλά επιχειρήματα για να πείσει τους Κινέζους να «συνθηκολογήσουν»…
Για να πετύχουν οι Αμερικανοί τα δυο πρώτα στοιχήματα χρειάζονται την συνδρομή των Σαουδαράβων, τους οποίους ήδη έχουν διευκολύνει με την σιωπή απέναντι στον ρόλο τους στην θρησκευτική τρομοκρατία, με την στήριξη στην Υεμένη, και με τις πλάτες που έβαλαν στο πρόσφατα πετυχημένο πρώτο IPO της Aramco και με την υπόσχεση ότι θα στηρίξουν και τα επόμενα.
Κάτι όμως πρέπει να δώσει και στη Ρωσία για να εξασφαλίσει τη συναίνεση του Κρεμλίνου για μια νέα συμφωνία των OPEC+. Είπαμε ότι το μεγάλο κεφάλαιο της Ρωσίας είναι το φυσικό αέριο. Σε συμφωνία λοιπόν με το Κρεμλίνο, ο Λευκός Οίκος υπολογίζει ότι σε πιθανή επανεκλογή Τραμπ, θα θέσει διεθνώς το θέμα απεξάρτησης των τιμών του πετρελαίου από αυτές του αερίου, δημιουργώντας μια νέα βάση τιμολόγησης για το φυσικό αέριο και το LNG. Έτσι στο μέλλον, χωρίς σύγκρουση συμφερόντων, ο OPEC θα διαμορφώνει τις δικές του τιμές για το πετρέλαιο, και οι Αμερικανοί μαζί με τους Ρώσους τις δικές τους τιμές για τα αέρια. Και αυτό είναι το τρίτο στοίχημα της Αμερικανικής κυβέρνησης!
Ένας σοβαρός κίνδυνος…
Η παρέμβαση του Λευκού Οίκου έχει ωστόσο και μια τέταρτη διάσταση.
Φθηνό πετρέλαιο δεν υπάρχει πλέον πουθενά. Τα βάθη εξόρυξης είναι πολύ μεγάλα και οι τεχνολογίες χρειάζονται συνεχώς τεράστια κεφάλαια και επενδύσεις. Όσοι δουλεύουν σήμερα, πλην Σαουδικής Αραβίας και μεμονωμένα κάποιων πηγαδιών, δουλεύουν με ζημιά!
Αν περάσει της Σαουδικής Αραβίας και κρατήσει η κόντρα με την Ρωσία, τότε οι πολύ χαμηλές τιμές θα διατηρηθούν για πολύ καιρό, πράγμα που σημαίνει ότι θα χρεοκοπήσουν πολλές εταιρείες παραγωγοί και θα αποτραβηχτούν οι επενδυτές από την παγκόσμια πετρελαϊκή αγορά!
Και όταν επιστρέψει η κανονικότητα στην αγορά και αρχίσουν να εξαντλούνται τα αποθέματα, δεν θα υπάρχει ικανή παραγωγή να καλύψει τη ζήτηση, πράγμα που σημαίνει ότι έχουμε εξασφαλίσει την επόμενη πετρελαϊκή κρίση στον ορίζοντα! Οι τιμές θα εκτοξευθούν και αυτή η κρίση θα είναι το κερασάκι στην τούρτα ενός σπιράλ ανεξέλεγκτων καταστάσεων…
