H εξαγορά που έκανε η ΔΕΗ στην Ρουμανία είναι η μεγαλύτερη που έχει γίνει ποτέ στη ΝΑ Ευρώπη από ελληνική επιχείρηση. Την ξεπερνά μόνο η εξαγορά το 2006 του 46% της τουρκικής τράπεζας Finansbank από την Εθνική Τράπεζα, έναντι 2,3 δισ ευρώ, η οποία όμως γεωγραφικά αφορά τον ευρύτερο χώρο της ΝΑ Μεσογείου.
Κι όμως στις αρχές του 2019, όταν η αγορά έβλεπε στην ΔΕΗ συστημικό κίνδυνο και ο ορκωτός ελεγκτής αμφέβαλε για την επόμενη μέρα της, κάτι τέτοιο μόνο ως ανέκδοτο θα μπορούσε να εκληφθεί. Η πρόσκρουση έμοιαζε πιο κοντά παρά ποτέ.
Η ΔΕΗ όμως το γύρισε! Και σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, έναντι 1,26 δισ. ευρώ, βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να μπαίνει στην αγορά της Ρουμανίας, μιας από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες της Ευρώπης, αποκτώντας επιπλέον 3,2 εκατομμύρια νέους πελάτες, 130.000 χλμ δικτύου και 5 GW ΑΠΕ, διπλασιάζοντας το τωρινό της χαρτοφυλάκιο.
Αυτή καθ' εαυτή η κίνηση είναι εθνικής σημασίας, ξεπερνά την ΔΕΗ, τόσο για το γεωπολιτικό της βάρος, όσο και για τη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας, γι' αυτό και η επιμονή του ΣΥΡΙΖΑ να καταγγέλλει τη συμφωνία προκαλεί ερωτήματα για τη σκοπιμότητα που εξυπηρετεί.
Και μόνο το γεγονός ότι μια ελληνική επιχείρηση θα διαχειρίζεται μέρος των ενεργειακών πόρων και δικτύων μεταφοράς στην τόσο κρίσιμη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, θα άξιζε να επικροτηθεί, όχι να αμφισβητηθεί. Σημαίνει ότι ο όμιλος αποκτά πρόσβαση σε έναν στρατηγικό διάδρομο, στον οποίο πολλοί ξένοι παίκτες θα ήθελαν να έχουν παρουσία, ειδικά σε μια εποχή όπου ο έλεγχος ενεργειακών πόρων, ισοδυναμεί με γεωπολιτική ισχύ.
Νούμερο ένα ενεργειακός παίκτης
Στην πράξη, η ΔΕΗ μπαίνοντας σε μια δυναμική αγορά όπως της Ρουμανίας, εισέρχεται σε ένα λίαν σημαντικό ενεργειακό «τόξο». Αυτό που ξεκινά από την Ελλάδα, διασχίζει την Βουλγαρία και καταλήγει στην Ρουμανία, ενώνοντας όλες τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες πάνω σε μια νέα βαλκανική χάραξη. Κι αυτό, καθώς η ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας έχει γίνει ενιαία (target model). Οι περιορισμοί στις διασυνοριακές συναλλαγές έχουν αρθεί, οι εθνικές αγορές είναι διασυνδεδεμένες, επομένως το ρεύμα πωλείται ελεύθερα μεταξύ των χωρών. Σε αυτό ακριβώς το γεωγραφικό χώρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, η ΔΕΗ γίνεται ο μεγαλύτερος ενεργειακός παίκτης.
Τι θα πει αυτό με απλά λόγια; Ότι διαφορετικές συμφωνίες κάνει μια επιχείρηση με επτά εκατομμύρια πελάτες και περιχαρακωμένη στα στενά ελληνικά όρια, και διαφορετικές ένας διεθνοποιημένος όμιλος με 9 εκατομμύρια πελάτες, όπως το νέο σχήμα, 340.000 χλμ δίκτυα διανομής (αύξηση 50%), και διπλάσιο χαρτοφυλάκιο με έργα σε ανανεώσιμες, καθώς στο στόχο για 5 GW, προστίθενται άλλα 6 GW σε διάφορα στάδια ωρίμανσης.
Αντί η ΔΕΗ να ψάχνει για φθηνό φυσικό αέριο, όπως σήμερα, αποκτά πλέον πρόσβαση στα πλούσια κοιτάσματα της Μαύρης Θάλασσας. Αντί η ελληνική επιχείρηση και η ρουμανική θυγατρική της να αγοράζουν ρεύμα από τις εγχώριες αγορές τους, αμφότερες θα καλύπτουν τις ανάγκες της πελατείας τους, πουλώντας η μία στην άλλη, γεγονός που οδηγεί σε χαμηλότερα κόστη. Συνέργειες σαν αυτές μπορεί κανείς να βρει πάρα πολλές.
- Στο κόστος παραγωγής το οποίο θα μειωθεί, αφού όταν δεν θα φυσάει εδώ, θα φυσάει εκεί, γεγονός που σημαίνει ότι η συμμετοχή των ΑΠΕ γίνεται μονιμότερη στο ενεργειακό μείγμα του ομίλου ΔΕΗ, χαμηλώνοντας τις δαπάνες του. Μικρότερο κόστος παραγωγής, σημαίνει χαμηλότερα τιμολόγια για τον καταναλωτή. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι η εξαγορασθείσα Enel Romania είναι η νούμερο 1 εταιρεία ΑΠΕ στην Ρουμανία, με 534 MW εν λειτουργία από την περίοδο 2010-2013, 314 MW πρόσφατες προσθήκες, αλλά και ένα pipeline 5,1 GW. Και όλα αυτά σε μια χώρα, η οποία «διψάει» για επενδύσεις σε ανανεώσιμες, όπως δείχνουν τα στοιχεία: Η πράσινη παραγόμενη ενέργεια, από μόλις 4,7 Gwh το 2020, αναμένεται να φτάσει τις 13 GWh το 2025 και να εκτιναχθεί πάνω από 15 Gwh το 2030.
- Στα δίκτυα διανομής, όπου οι μεγαλύτερες ποσότητες διερχόμενου ρεύματος μεταφράζονται σε χαμηλότερες τιμές μέσα από συντονισμένες προμήθειες υλικού από τον ελληνικό και το ρουμανικό ΔΕΔΔΗΕ, με την ΔΕΗ να κατέχει πλέον το 2ο μεγαλύτερο δίκτυο στην γείτονα, μήκους 130.000 χλμ.
- Στην προμήθεια καυσίμων, αφού εκτός της δυνατότητας πρόσβασης του ομίλου ΔΕΗ στα πολλά και διαφορετικά κοιτάσματα αερίου της γείτονος, η οποία έχει αξιόλογη παραγωγή, αντίστοιχα η νέα ρουμανική θυγατρική του ελληνικού ομίλου θα έχει πρόσβαση στις ποσότητες LNG, τόσο στην Ρεβυθούσα, όσο και προς τα τέλη του έτους, στον σταθμό της Αλεξανδρούπολης.
- Στο hedging, αφού η αντιστάθμιση κινδύνου επιτυγχάνεται με άλλους όρους από ένα διπλάσιο σχεδόν portfolio έναντι του σημερινού.
Τα οφέλη αυτά δεν είναι παρά ενδεικτικά. Η επόμενη μέρα βρίσκει τη ΔΕΗ να μετατρέπεται σε μια άλλη εταιρεία, με capex 9,3 δισ. ευρώ, όπου τη μερίδα του λέοντος θα κατέχουν οι ΑΠΕ (55%) και το δίκτυο διανομής (20%), με τη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή να περιορίζεται στο 7%. Άμεσα η συναλλαγή προσθέτει 300 εκατ ευρώ στα EBITDA της ΔΕΗ. Από 900 εκατ. ευρώ πέρυσι, αυτά ανεβαίνουν στα 1,2 δισ., με προοπτική φέτος να φτάσουν τα 1,4 - 1,5 δισ. ευρώ. Από εκεί που αναγκαστικά, υπό την πίεση της Κομισιόν, έβλεπε το μερίδιο λιανικής της που έχει στην Ελλάδα να μειώνεται, τώρα η παρουσία της εταιρείας στην Ρουμανία της επιτρέπει να το αυξήσει.
Εύσημα από S&P, Fitch, όχι από ΣΥΡΙΖΑ
Αναμφίβολα τα κέρδη είναι τεράστια. Η εξαγορά ενισχύει το γεωπολιτικό ρόλο της χώρας και θα αφήσει το αποτύπωμά της και μετά τη θητεία του διευθύνοντος συμβούλου, Γιώργου Στάσση, στον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ επιμένει να επιτίθεται και να τον κατηγορεί ότι «σπεύδει να κλείσει δουλειές δισεκατομμυρίων ενώ η χώρα πενθεί».
Αντί η αξιωματική αντιπολίτευση να επικροτεί την εξαγορά, αφού έτσι η ΔΕΗ μεγαλώνει και γίνεται επιτέλους πράξη αυτό που και ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ ισχυρίζεται ότι επιθυμεί, την επιτυχημένη έξοδο στα Βαλκάνια την αμφισβητεί και εγείρει ζήτημα δεοντολογίας, επειδή ο Γ.Στάσσης, πριν έρθει στην ελληνική εταιρεία, ήταν ο CEO στην Enel Romania.
Κάτι το οποίο, ο αμερικανικός οίκος S&P, όχι μόνο δεν θεώρησε ως μειονέκτημα, αλλά το χαρακτήρισε και εχέγγυο για την εξαγορά. «Το ρίσκο να μην υλοποιηθεί άμεσα το πλάνο μιας τόσο σημαντικής εξαγοράς περιορίζεται μερικώς από το γεγονός ότι ο CEO της ΔΕΗ ήταν CEO της Enel Romania», ανέφερε στην προχθεσινή της ανακοίνωση η S&P. Εν ολίγοις, αφού ο συγκεκριμένος μάνατζερ γνωρίζει καλά τα συν και τα πλην της εταιρείας, έχει καλύτερη εικόνα έναντι κάποιου τρίτου, για το πως να μεγιστοποιήσει το όφελος της ΔΕΗ.
Κι όμως, οι τομεάρχες ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ Σ.Φάμελλος και Π.Πέρκα ζητούν να παγώσει η διαδικασία και μιλούν για αδιαφανή εξαγορά υψηλού και αμφίβολου κόστους και ενδεχόμενου ρίσκου για την ΔΕΗ, όταν επί δικής τους διακυβέρνησης, η βουτηγμένη στα χρέη επιχείρηση είχε προβεί στην πλέον αδιαφανή εξαγορά.
Παραμονές της Συμφωνίας των Πρεσπών, η ΔΕΗ είχε εξαγοράσει προς 4,8 εκατ ευρώ, την μηδαμινής αξίας εταιρεία EDS, από τον τότε αντιπρόεδρο των Σκοπίων Κ.Ανγκιούτσεφ και στενό συνεργάτη του Ζάεφ.
Εκτοτε, ποτέ κάποιος από το ΣΥΡΙΖΑ δεν φρόντισε να κάνει κατανοητό τι όφελος είχε η ΔΕΗ από την εξαγορά της EDS. Ενδιαφέρον θα είχε ενόψει της προεκλογικής συζήτησης, οι τομεάρχες ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ να εξηγήσουν πόσο ωφελήθηκε η ΔΕΗ από εκείνη τη συμφωνία και ποια ανάγκη τελικά την είχε επιβάλει
