Διαβάζουμε τακτικά και ακούμε ακόμα τακτικότερα ότι το Ισραήλ, επιθυμούσε διακαώς να εισβάλει στη Λωρίδα της Γάζας και ότι βρήκε την κατάλληλη ευκαιρία με την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς, τη σφαγή των αμάχων και την απαγωγή αθώων ισραηλινών πολιτών. Αληθές είναι ακριβώς το αντίθετο. Διότι καμία χώρα δεν επιθυμεί να θυσιάσει την οικονομική της ανάπτυξη, την κοινωνική της ευημερία, την τεχνολογική και επιστημονική της άνθιση, στον βωμό ενός πολέμου, απέναντι σε έναν αντίπαλο που τρέφεται από το μίσος και τον θάνατο, αλλά και από τη θυσία στο όνομα του προφήτη.
Η Ισραηλινή οικονομία μετά τον Οκτώβριο του 2023, είχε εμφανίσει μια βαθιά συρρίκνωση, που είχε οδηγήσει το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της χώρας στο -19% (σε δωδεκάμηνη βάση) κατά τη διάρκεια του τέταρτου τριμήνου (Q4) του 2023. Και μάλιστα το ΑΕΠ του Ισραήλ από τον Οκτώβριο μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023 σε απόλυτα μεγέθη είχε μειωθεί κατά 5%. Παρά τη σημαντική υποχώρηση του ΑΕΠ, και εν μέσω πολέμου, η ανάπτυξη του Ισραήλ ξεπέρασε το +2% για το σύνολο του έτους. Αν δεν είχε συμβεί η τρομοκρατική επίθεση της 7η Οκτωβρίου και η στρατιωτική απάντηση του Ισραήλ, το ισραηλινό ΑΕΠ θα είχε αυξηθεί κατά +3,5%.
Σύμφωνα με την Κεντρική Στατιστική Αρχή του Ισραήλ, η ιδιωτική κατανάλωση υποχώρησε κατά -26,3%, οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά -18,3%, ενώ καταγράφηκε και μια πτώση των επενδύσεων σε πάγια στοιχεία και των επενδύσεων σε ακίνητα της τάξης του -67,8%. Σε αντίθεση, με τις κρατικές δαπάνες που αφορούν τον ίδιον τον πόλεμο, αλλά και τις ενισχύσεις και επιδοτήσεις των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, που παρουσίασαν αύξηση της τάξεως του +88,1%.
Όσον αφορά το 2024, το Ισραήλ προχώρησε στην αναμόρφωση του προϋπολογισμού του στα $160 δισ., με το αναμενόμενο έλλειμμα να κινείται ανάμεσα στο 6,6% και στο 8%, από το 2,25% που ήταν πριν από την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ. H δε έξοδος του Ισραήλ στις αγορές χρέους μέσω ομολογιακών εκδόσεων, θα είναι της τάξεως των $60 δισ.
Ωστόσο, το πρώτο τρίμηνο (Q1) του 2024 η οικονομία του Ισραήλ αναπτύχθηκε με ρυθμούς της τάξης του +14,1% (σε δωδεκάμηνη βάση) σε σύγκριση με το Q4 του 2023. Η εκρηκτική άνοδος του ΑΕΠ στηρίχθηκε πάνω στην ιδιωτική κατανάλωση και στις επενδύσεις σε πάγια στοιχεία. Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά 26,3%, οι επενδύσεις σε πάγια στοιχεία κατά 49,2%, ενώ οι επενδύσεις σε οικιστικά ακίνητα έφτασαν στο +290%, παρά τη σχετική εξάρτηση του Ισραήλ από το εισαγόμενο τουρκικό τσιμέντο.
Το εμπορικό ισοζύγιο επιβαρύνθηκε με τις εισαγωγές να αυξάνονται κατά 33% και τις εξαγωγές να μειώνονται κατά 11%. Η διακοπή των εμπορικών σχέσεων με την Τουρκία, θα αποκλιμακώσει το ήδη μειωμένο διμερές εμπόριο το οποίο παρά τη μείωση του, κατά 23% μέσα στο 2023 παραμένει στα $6,2 δισ. Σύμφωνα με έρευνα του Israeli Manufacturers' Association, το 80% των βιομηχανικών και μεταποιητικών μονάδων διαθέτουν εναλλακτικές πηγές πρώτων υλών και το 60% εκτιμά ότι έχει αποθέματα για ένα ακόμα τρίμηνο.
Τέλος, οι δημόσιες δαπάνες κινήθηκαν ανοδικά κατά 7,1% και ο πληθωρισμός άγγιξε το 2,8% τον Απρίλιο, κινούμενος στα ανεκτά επίπεδα του 1% με 3%.
Τα επιτόκια της Τράπεζας του Ισραήλ, παραμένουν σταθερά στο επίπεδο του 4,50%, μετά από τη μείωση κατά 25 μονάδες βάσης τον περασμένο Ιανουάριο. Αυτό είναι κάτι που ανέμεναν και οι αναλυτές του Reuters, αφού προς το παρόν, τόσο ο πληθωρισμός και ο πόλεμος, ενέχουν τον κίνδυνο, επιδείνωσης της οικονομίας. Η Morgan Stanley αναμένει μείωση των επιτοκίων κατά 0,25% μέσα στο Νοέμβριο, ενώ εκτιμά ότι μέσα στο 2025, τα επιτόκια θα βρίσκονται μεταξύ 3,25% και 3,50%.
Σε πρόσφατη συνέντευξη του ο Διοικητής της Τραπέζης του Ισραήλ Αμίρ Γιαρόν, ανέφερε ότι το Ισραήλ θα πρέπει να βρει τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στις δαπάνες για την ασφάλεια του και στις επενδύσεις για την ανάπτυξη της οικονομίας σε κρίσιμους τομείς όπως είναι η παιδεία και οι υποδομές. Σημείωσε δε, ότι η οικονομική ευημερία έχει ανάγκη την ασφάλεια, αλλά και ότι η ασφάλεια χρειάζεται μια αναπτυσσόμενη οικονομία.
Η οικονομία του Ισραήλ διαθέτει στέρεες βάσεις και παρουσιάζει μια εξαιρετική ανθεκτικότητα, απέναντι στις σημερινές δύσκολες συνθήκες που αντιμετωπίζει. Οπότε το πιθανότερο είναι να κινηθεί εκ νέου δυναμικά, με τον τερματισμό του πολέμου. Άλλωστε το περιβάλλον της υψηλής εκπαίδευσης και το οικοσύστημα της καινοτομίας και των startups, εγγυώνται από μόνα του, την οικονομική ευημερία και την κοινωνική πρόοδο.
