Δεν είναι χαριστική ρύθμιση, δεν είναι «θείο δώρο», δεν είναι επιβράβευση των κακοπληρωτών και των «φεσατζίδων» δεν είναι η επιτομή του ηθικού κινδύνου που ελοχεύει κάθε φορά που ενεργοποιείται μια καινούργια ρύθμιση (σ.σ όταν ο συνεπής βλέπει αυτούς που χρωστούν να κερδίζουν ποσά από παντός είδους κουρέματα).
Ο εξωδικαστικός μηχανισμός διευθέτησης οφειλών έχει κανόνες με τους οποίους θα κληθούν να εξοικειωθούν από σήμερα όσοι έχουν συσσωρεύσει χρέη προς εφορίες, τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία.
Η 1η Ιουνίου είναι η πρεμιέρα του νέου μηχανισμού. Ενός μηχανισμού ο οποίος απευθύνεται σε όσους έχουν συσσωρεύσει χρέη άνω των 10.000 ευρώ προς τράπεζες, εφορία και ασφαλιστικά ταμεία.
Να λοιπόν που διαλύεται ο πρώτος μύθος: ο εξωδικαστικός μηχανισμός δεν φτιάχτηκε για να ξεχρεώσουν οι μικροοφειλέτες. Δημιουργήθηκε για να διευθετηθούν μεγάλες οφειλές προς τους πάντες: εφορίες, τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία και δήμους.
Όσο για τις δόσεις, δεν είναι 240 για τα χρέη προς την εφορία και 420 για τα χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Η λέξη «έως» αλλάζει το νόημα. Η πραγματικότητα λοιπόν είναι ότι ο αριθμός των δόσεων «κόβεται και ράβεται» με βάση τις ανάγκες και τις οικονομικές δυνατότητες του κάθε οφειλέτη. Αθροίζονται τα χρέη του αλλά ταυτόχρονα αθροίζονται και τα εισοδήματά του αλλά και η αξία των περιουσιακών στοιχείων. Το «βαρόμετρο» είναι οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
Το ζητούμενο είναι να καθοριστεί μια μηνιαία δόση στην οποία ο φορολογούμενος θα μπορεί να ανταπεξέλθει. Μια δόση που σε καμία περίπτωση δεν θα είναι μικρότερη των 50 ευρώ και μια δόση η οποία θα είναι έντοκη: το δημόσιο θα τοκίζει με 5% και οι τράπεζες με 3,75%. Κάτι που σημαίνει ότι με τέτοιο επιτόκιο, ο οφειλέτης δεν θα θέλει ο ίδιος (αν φυσικά έχει την οικονομική δυνατότητα) να εξαντλήσει τον αριθμό των δόσεων φτάνοντας στα 20 και στα 40 χρόνια.
Άλλος ένας μύθος που τείνει να καλλιεργηθεί έχει να κάνει με τον «οικειοθελή» χαρακτήρα της ρύθμισης. Είναι προφανές ότι ο οφειλέτης μπορεί να πάρει την πρωτοβουλία να τακτοποιήσει τα χρέη του. Ωστόσο, μπορεί και η τράπεζα να ζητήσει από τον οφειλέτη να κινήσει τη διαδικασία εντός συγκεκριμένης προθεσμίας.
Και αν δεν το κάνει; Να κινήσει τη διαδικασία της πτώχευσης που οδηγεί και στην ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων. Όπερ σημαίνει ότι ο εξωδικαστικός μηχανισμός δεν είναι μια ακόμη ρύθμιση αλλά η εκκίνηση μιας διαδικασίας για το μεγάλο ξεκαθάρισμα του ιδιωτικού χρέους.
Οι επιμέρους κανόνες θα αρχίσουν να γίνονται γνωστοί από σήμερα. Για παράδειγμα, προϋπόθεση ένταξης στη ρύθμιση είναι να υπάρχουν οφειλές σε τουλάχιστον δύο τράπεζες.
Και η μια εξ’ αυτών, δεν πρέπει να έχει μερίδιο άνω του 90% επί του συνολικού χρέους. Αν μάλιστα τα χρέη ξεπερνούν το 1 εκατ. ευρώ (αθροιστικά προς όλους) δεν θα αρκεί η αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα αλλά ένα ολοκληρωμένο business plan.
Υπάρχουν και άλλα κρίσιμα στοιχεία που θα πρέπει να γνωρίζουν οι οφειλέτες:
1. Όπως προαναφέρθηκε πρόκειται για έντοκη ρύθμιση με το 5% να ισχύει για το Δημόσιο και το 3,75% για τις οφειλές προς τις τράπεζες
2. Επίσης, κατά τον καθορισμό των δόσεων, υιοθετείται η μέθοδος του step up. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ότι η δόση θα αυξάνει προοδευτικά όσο θα περνάει ο καιρός. Η λογική είναι ότι θα πρέπει και ο οφειλέτης να «πιέζεται» να αυξήσει τα εισοδήματά του με την πάροδο του χρόνου.
3. Υπάρχει δυνατότητα για κούρεμα. Στις προσαυξήσεις της εφορίας μπορεί να φτάσει στο 85%, και στα πρόστιμα το 90%. Μπορεί να κουρευτεί και «κεφάλαιο» από το Δημόσιο αλλά όχι αν αυτό προέρχεται από ΦΠΑ ή φόρο μισθωτών υπηρεσιών. Αυτοί είναι παρακρατούμενοι φόροι και δεν υπάρχει δυνατότητα κουρέματος. Από την άλλη, κούρεμα χωρεί και για τα χρέη προς τις τράπεζες με το ποσοστό να το αποφασίζουν οι ίδιες.
Η επιτυχία του εγχειρήματος θα εξαρτηθεί και από την ευκολία του συστήματος. Η πλατφόρμα που θα ενεργοποιηθεί σήμερα είναι σχεδιασμένη ώστε να «γεννά» αυτόματα ένα σχέδιο ρύθμισης καθορίζοντας το ποσό της μηνιαίας δόσης που θα πρέπει να καταβάλλει ο οφειλέτης.
Πολλά από τα οικονομικά στοιχεία θα φορτώνονται αυτόματα καθώς ο οφειλέτης θα συναινεί με το καλημέρα στην άρση του τραπεζικού και φορολογικού του απορρήτου όπως άλλωστε έγινε και με το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ.
Αν το 60% των πιστωτών συναινεί με το σχέδιο της ρύθμισης, τότε η συμφωνία θα θεωρείται «κλεισμένη» καθώς η στάση του δημοσίου απέναντι στη ρύθμιση θα είναι πάντα θετική.
