Του Γιώργου Φιντικάκη
Τον κώδωνα του κινδύνου ότι τα επόμενα χρόνια, εφόσον δεν παραταθεί η διάρκεια ζωής των προς απόσυρση μονάδων του Αμυνταίου και της Καρδιάς, το ενεργειακό σύστημα της χώρας θα αντιμετωπίσει σοβαρότατους κινδύνους, με έκρηξη τιμών στο ρεύμα, ακόμη και με συχνά μπλακ-άουτ, κρούει η ΔΕΗ.
Σε μελέτη που επεξεργάστηκαν οι υπηρεσίες της επιχείρησης και παρουσίασε ο επικεφαλής της Μ. Παναγιωτάκης στη διάρκεια του χθεσινού διοικητικού της συμβουλίου, η ?ΕΗ καλεί την κυβέρνηση να ζητήσει επειγόντως από τις Βρυξέλλες, την παράταση του χρόνου λειτουργίας των μονάδων του Αμυνταίου και της Καρδιάς στις 32.000 ώρες.
Διαφορετικά, όπως σημειώνει, η πρώτη επίπτωση θα είναι να μείνει χωρίς θέρμανση τον φετινό χειμώνα η πόλη του Αμυνταίου - σημειωτέον ότι στη μονάδα του Αμυνταίου απομένουν μόλις 39 ημέρες λειτουργίας - την οποία θα ακολουθήσει τα επόμενα χρόνια και η Πτολεμαΐδα.
Από εκεί και πέρα, η μελέτη της ΔΕΗ επισημαίνει ότι επειδή η απόσυρση των παραπάνω μονάδων θα προκαλέσει άμεσο έλλειμμα ισχύος άνω των 1.000 μεγαβάτ στο σύστημα, που θα ξεπεράσει τα 1.500 μεγαβάτ μετά την προγραμματισμένη απόσυρση της Μεγαλόπολης (2025), θα υπάρξει σημαντική αύξηση της εξάρτησης της χώρας από το φυσικό αέριο, με αποτέλεσμα η χονδρική τιμή στο ρεύμα να εκτιναχθεί ακόμη και στα 300 ευρώ η μεγαβατώρα, από 65 ευρώ σήμερα.
Στην πράξη η μελέτη, επεξεργάζεται δύο διαφορετικά σενάρια: Ένα, στη περίπτωση που η διάρκεια ζωής των μονάδων του Αμυνταίου και της Καρδιάς, οι οποίες βρίσκονται σε καθεστώς περιορισμένης λειτουργίας (opt-out), παραταθεί στις 32.000 ώρες, και ένα εφόσον αυτό δεν συμβεί, και άρα αποσυρθούν σύντομα οι δύο μονάδες, καθώς συμπληρώνονται οι 17.000 ώρες λειτουργίας.
Στο καλό σενάριο, η εγκατεστημένη ισχύς των θερμικών μονάδων του συστήματος θα μειωθεί από το 2021, και μετά, μόνο κατά 734 μεγαβάτ σε σχέση με σήμερα, δίχως να επηρεασθεί η τηλεθέρμανση της Πτολεμαΐδας, καθώς εντός του 2021, αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία η υπό κατασκευή μονάδα.
Το κακό σενάριο
Στο κακό σενάριο, που η Κομισιόν δεν εγκρίνει την παράταση ζωής των δύο μονάδων- το έχει κάνει ήδη δύο φορές μέχρι σήμερα- τότε το 2020-2021, θα προκύψει μείωση κατά 1.649 MW, της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος του συστήματος, με συνεπακόλουθη αύξηση της εξάρτησης από φυσικό αέριο. Εξάρτηση που θα κυμανθεί στο 50% έναντι 40% σήμερα.
Σε αυτό πάντα το σενάριο, η παροχή τηλεθέρμανσης προς το Αμύνταιο θα διακοπεί από το χειμώνα του 2018, και προς τη Πτολεμαΐδα από την άνοιξη του 2019 ως το 2021, οπότε και αναμένεται να λειτουργήσει η νέα μονάδα Πτολεμαΐδα V.
Στο ίδιο σενάριο, θα χρειαστούν αυξημένες εισαγωγές από γειτονικές χώρες, και μάλιστα σε περιόδους αυξημένης ζήτησης ενέργειας, που συνεπάγεται αύξηση των τιμών χονδρικής, η οποία και θα μετακυλιστεί αναγκαστικά στα τιμολόγια των καταναλωτών. Δεν αποκλείεται μάλιστα η τιμή χονδρικής, να εκτιναχθεί ακόμη και πάνω από 300%, αφού από περίπου 65 ευρώ / MWh σήμερα, μπορεί να φτάσει και στα 300 ευρώ.
Είναι δε πιθανό, κατά τις περιόδους υψηλής ζήτησης με παρατεταμένη διάρκεια (άνω των επτά ημερών), να εμφανιστούν ζητήματα ενεργειακής επάρκειας, όπως ακριβώς είχε συμβεί και στην κρίση του χειμώνα 2016-2017. Σαν αποτέλεσμα, θα χρειασθεί να γίνει αναγκαστική χρήση των υδάτινων πόρων, που σημαίνει ότι θα μειωθούν σημαντικά τα αποθέματα νερών, που τόσο απαραίτητα είναι κατά τη θερινή περίοδο.
Σύμφωνα πάντα με τη ΔΕΗ, το έλλειμμα των 1.000 MW που θα προκύψει από την απόσυρση του Αμυνταίου και της Καρδιάς, και που το 2025, οπότε και θα τεθεί εκτός λειτουργίας η Μεγαλόπολη Α', θα ξεπεράσει τα 1.500 ΜW, δεν είναι διαχειρίσιμο.
Αν αντίθετα, οι δύο μονάδες κατάφερναν να λειτουργήσουν για 32.000 ώρες, τότε θα υπήρχε, κατά τη ΔΕΗ, χρονικό περιθώριο μιας 2ετίας, προκειμένου να εγκατασταθούν οι απαιτούμενες υποδομές ώστε να καλυφθεί σταδιακά η έλλειψη ισχύος.
Σε αυτό το μοτίβο, η επέκταση της διάρκειας ζωής των μονάδων Αμυνταίου και Καρδιάς στις 32.000 ώρες λειτουργίας, και η εξεύρεση λύσεων για την αναπλήρωση των υπό απόσυρση μονάδων, αποτελεί μονόδρομο για την απρόσκοπτη λειτουργία του συστήματος, χωρίς να προκύψουν μεγάλα προβλήματα επάρκειας, κι ενδεχομένως σημαντικές συνέπειες στην ομαλή τροφοδοσία των καταναλωτών και το κόστος του ρεύματος.
Γιατί τώρα η μελέτη
Το ερώτημα φυσικά που διατυπώνουν άνθρωποι με γνώση των διεργασιών, είναι γιατί τώρα, δηλαδή για ποιο λόγο η διοίκηση παρήγγειλε και παρουσίασε τώρα τη μελέτη, και όχι μερικούς μήνες πριν.
Δύο είναι οι πιθανές εξηγήσεις:
1. Η ΔΕΗ επιχειρεί να δώσει επιχειρήματα στη κυβέρνηση, προκειμένου εκείνη να ζητήσει από την Ε.Ε. την επέκταση της διάρκειας λειτουργίας του Αμυνταίου και της Καρδιάς, στις 32.000 ώρες.
2. Επειδή φαίνεται ότι η Κομισιόν δεν πρόκειται να εγκρίνει αποδεικτικά διαθεσιμότητας ισχύος, τα λεγόμενα «ΑΔΙ λιγνίτη» - ένα μηχανισμό που θα αποζημιώνει στη χονδρική αγορά και τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ για την ισχύ που παρέχουν στο σύστημα- είναι ορατός ο κίνδυνος, να τιναχθεί στον αέρα ο διαγωνισμός για τη πώληση της Μεγαλόπολης και της Μελίτη. Έπειτα, οι τιμές δικαιωμάτων ρύπων βρίσκονται σταθερά πάνω από τα 20 ευρώ / τόνος, επομένως ένα σενάριο θέλει το τίμημα που θα προσφέρουν οι μνηστήρες των μονάδων, να είναι εξαιρετικά χαμηλό. Επομένως η μελέτη της ΔΕΗ, επιχειρεί να στείλει μήνυμα στην Κομισιόν, ότι «αν δεν εγκρίνετε τα ΑΔΙ λιγνίτη, τότε οι μονάδες που χρειαζόμαστε, αναγκαστικά θα κλείσουν». Το έλλειμμα θα είναι μεγάλο, και η χώρα θα πρέπει να στηριχθεί στο εισαγόμενο φυσικό αέριο, δίχως ωστόσο να υπάρχουν οι αποθηκευτικοί χώροι, προκειμένου να συγκεντρωθούν όλες αυτές τις ποσότητες.
