Της Μαίρης Βενέτη*
Το 2016 αν μη τι άλλο γελοιοποίησε όσους είχαν επιχειρήσει στην αρχή της χρονιάς να κάνουν προβλέψεις. Ο λόγος είναι ότι τα τελευταία χρόνια η επιβράδυνση των κύριων οικονομικών μοχλών σε παγκόσμιο επίπεδο – ΗΠΑ, Κίνα και Ευρώπη –, η μη συμβατική πολιτική των κεντρικών τραπεζών, η διαμόρφωση αρνητικών επιτοκίων και η συμπεριφορά των χρηματοπιστωτικών αγορών έχουν δημιουργήσει συνδυαστικά μια εικόνα που δεν συνάδει σε τίποτε με όσα διδάσκουν τα οικονομικά συγγράμματα.
Η ψυχραιμία των επενδυτών σε πολιτικά γεγονότα σταθμούς όπως το Brexit ,η εκλογή του Trump και η παραίτηση του Renzi, τροφοδοτήθηκε από την πεποίθηση ότι οι κεντρικές τράπεζες θα δώσουν για άλλη μια φορά « πλάτη». Στην ουσία ήταν μια ψήφος εμπιστοσύνης στους χαράκτες της νομισματικής πολιτικής και αυτή η ψήφος εμπιστοσύνης στην ουσία ήταν αυτή που απορρόφησε και στα τρια γεγονότα τους κραδασμούς των αγορών. Το ερώτημα βέβαια είναι αν αυτή η ψήφος εμπιστοσύνης θα συνεχίσει να υφίσταται και το 2017. Το συμπέρασμα/μάθημα από την άλλη του 2016 θα συνεχίσει να έχει αξία και για την χρονιά που διανύουμε:Δεν πάμε ποτέ μα ποτέ κόντρα στις αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών.
Οι πολιτικές αποφάσεις λοιπόν αλλά και η πολιτική των κεντρικών τραπεζών αναμένεται να αποδειχθούν καθοριστικές για την πορεία των διεθνών αγορών και αυτό το έτος, γιατί είναι αυτές που στην ουσία ελέγχουν την επενδυτική ψυχολογία. Άλλωστε όλοι μας θα πρέπει να συνεχίσουμε να έχουμε στο μυαλό μας ότι τα χαμηλά επιτόκια μειώνουν την επιθυμία των θεσμικών επενδυτών να έχουν σε αδράνεια τα πλεονάζοντα κεφάλαια τους, κάνουν φθηνότερο τον δανεισμό για άνοιγμα μοχλευμένων κερδοσκοπικών θέσεων (leverage) και οδηγούν στην αναζήτηση νέων τρόπων επίτευξης υψηλότερων αποδόσεων.
Τώρα κατά πόσο αυτό είναι υγιές είναι μια άλλη κουβέντα και σίγουρα δεν έχει δείξει το 2016 ότι ένας τέτοιος προβληματισμός απασχόλησε τους traders.
Η εποχή που διανύουμε λοιπόν, κάθε άλλο παρά ceteris paribus είναι , για αυτό αντί να προσπαθήσουμε να μαντέψουμε την απάντηση στο άνω ερώτημα , θα προσπαθήσουμε να καταγράψουμε τα σημαντικά γεγονότα που περιμένουμε το 2017 και πώς η πιθανή εξέλιξη τους μπορεί να επηρεάσει την συμπεριφορά των κεντρικών τραπεζών και συνεπακόλουθα την πολύπλοκη ψυχολογία των επενδυτών.
Πάραυτα θα τολμήσουμε να κάνουμε μια πρόβλεψη: η μεταβλητότητα στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα επιταχυνθεί το 2017 καθιστώντας το καινούργιο έτος σαν την χρονιά των traders. Κατά την γνώμη μας, η νέα χρονιά δεν θα πρέπει να έχει σαν motto της το “buy and hold ”αλλά το”just following the chart”.
Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει να έχουμε καλά αντανακλαστικά ειδικά στις επίμαχες ημερομηνίες- τροφοδότες της αβεβαιότητας, αλλά και σε κάποιες ενδείξεις που μπορεί να μας «πονηρέψουν» για πιθανή αλλαγή τάσης.
Νέος πολιτικός χάρτης στην ΓηραιάΉπειρο;
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν απο τα ευρωπαικά δρώμενα μιας και η Ευρώπη έχει το πιο πυκνό ημερολόγιο απο ημερομηνίες σταθμούς.
Το 2017 είναι το έτος που θα διαμορφώσει το νέο πολιτικό χάρτη της Ευρώπης και δυστυχώς ξεκινάει με έντονη αμφισβήτηση απέναντι στους θεσμούς αλλά και στις αξίες της Ένωσης.
Η πρώτη σημαντική ημερομηνία είναι η 15η Μαρτίου όπου θα έχουμε τις ολλανδικές εκλογές. Η ανησυχίες εδώ εντοπίζονται στην διαφαινόμενη επικράτηση του αντιισλαμικού κόμματος της Ελευθερίας, με επικεφαλής τον Geert Vielders. Δεν νομίζουμε όμως να επηρεάσει ιδιαίτερα το volatility των αγορών το γεγονός ότι μπορεί να συγκεντρώσει τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών στο ολλανδικό κοινοβούλιο. Το εκλογικό σύστημα των Ολλανδών είναι ιδιαίτερα πολύπλοκο και σε συνδυασμό με την απροθυμία των άλλων πολιτικών κομμάτων να συνεργαστούν με τον ακροδεξιό Vielders,θεωρούμε πολύ δύσκολο να καταφέρει να γίνει πρωθυπουργός της Ολλανδίας.
Αντίθετα είμαστε περισσότερο ανήσυχοι για τον Μάρτιο όσον αφορά το γεγονός ότι η Βρετανία θα πρέπει να ενεργοποιήσει το άρθρο 50 για την έξοδο της από την ΕΕ.
Το πλαίσιο που θα συνοδεύσει την έξοδο της Βρετανίας και κυρίως το κομμάτι των εμπορικών συμφωνιών, είναι αυτό που θα καθορίσει και το εύρος του volatility, ανάλογα του πόσο συναινετικό θα είναι τελικά το διαζύγιο.
Στις 23 Απριλίου και 7 Μαιου την σκυτάλη της αβεβαιότητας την παίρνει η Γαλλία καθώς θα έχουμε προεδρικές και γενικές εκλογές αντίστοιχα. Ευτυχώς η επικράτηση του Francois Fillon για το χρίσμα του ρεπουμπλικανικού Κόμματος, βάζει εμπόδια στην πορεία της Le Pen προς το προεδρικό μέγαρο των Ηλυσίων. Πολλοί αναλυτές όμως μετά την νίκη του Trump δεν αποκλείουν νίκη της Le Pen και είναι λογικό ο Απρίλιος και ο Μάης να στρεσσάρουν της αγορές, μιας και το Εθνικό Μέτωπο τάσσεται ξεκάθαρα υπερ της διάλυσης της Ευρωπαικής Ένωσης και η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την παραμονή της χώρας στην Ε.Ε είναι από τις πρώτες προτεραιότητες της πολιτικής του ατζέντας.
Το εκλογικό θερμόμετρο θα ξανανεβεί το φθινόπωρο με τις εκλογές στην Γερμανία, οι οποίες κάθε άλλο παρά περίπατος θα είναι για την καγγελάριο, Angela Merkel.
To τρομοκρατικό χτύπημα στην καρδιά του Βερολίνου έπληξε την πολιτική «ανοιχτών συνόρων» απέναντι στους πρόσφυγες της καγγελαρίου, αυξάνοντας την κριτική τόσο της αντιπολίτευσης, όσο και του κόμματος των Χριστιανοδημοκρατών.
Ταυτόχρονα ενισχύονται τα ποσοστά του εθνικιστικού AfD και υπάρχουν πλέον βάσιμοι φόβοι ότι από το φθινόπωρο θα αποτελεί μια ισχυρή αντιπολίτευση που θα μεταβάλλει το κέντρο βάρους της φιλοευρωπαικής στρατηγικής της χώρας.
Τέλος η Ιταλία θα φροντίσει να κρατάει ψηλά την αδρελανίνη της επενδυτικής κοινότητας όλο το χρόνο, καθώς η κυβερνητική κρίση που ξέσπασε μετά την παραίτηση Renzi είναι πιθανότατο να οδηγήσει την χώρα σε πρόωρες εκλογές εντός του 2017. Μην ξεχνάμε ότι και στην Ιταλία η πολιτική σκηνή έχει τις συμπληγάδες πέτρες της: Tου κινήματος των Πέντε Αστέρων από τη μια και της Λέγκας του Βορρά από την άλλη.
Αν προσθέσει κανείς και το μαύρο πρόβατο της ιταλικής οικονομίας που ακούει στο όνομα τραπεζικός κλάδος ,έχει έναν καμβά πλήρους αβεβαιότητας για την τρίτη οικονομία της Ευρωζώνης. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι πλην της Monte dei Paschi που έχει έρθει στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, και φυσικά της Unicredit της οποίας η αύξηση αναμένεται να ολοκληρωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2017, υπάρχουν άλλες επτα τράπεζες στην χώρα που είναι αντιμέτωπες με τον κίνδυνο κατάρρευσης σε περίπτωση που οι επενδυτές γυρίσουν την πλάτη στα σχέδια ανακεφαλοποίησης τους.
Οδηγίες προς ναυτιλομένους στον ευρωπαικό χάρτη
Οι πιθανές ανατροπές που μπορεί να συμβούν στον ευρωπαικό πολιτικό χάρτη αποτελούν και την κυριότερη απειλή για την οικονομική ανάκαμψη στην Ευρώπη, η οποία ας μην ξεχνάμε πόσο εύθραυστη είναι.Παρά τις φιλότιμες και αντισυμβατικές προσπάθειες του Mario Draghi να τονώσει την ανάκαμψη, η απροθυμία των κυβερνήσεων της ευρωζώνης να εφαρμόσουν δομικές μεταρρυθμίσεις δεν έχουν μόνο ενισχύσει τις ευρωσκεπτικιστικές τάσεις, αλλά έχουν εγκλωβίσει και την οικονομία στην στασιμότητα.
Η απόδειξη είναι ότι η γηραιά ήπειρος δεν σημείωσε κάποια ισχυρή οικονομική ανάκαμψη το 2016 και δεν αναμένουμε κάποια άξια λόγου διαφοροποίηση για το 2017.
Στην Ευρωζώνη, η ανάπτυξη αναμένεται να φθάσει το 1,3% το 2017, έναντι 1,6% το 2016, αν υποθέσουμε ότι η ανάπτυξη του τέταρτου τριμήνου θα παραμείνει ίδια με αυτήν του τρίτου τριμήνου.
Αν αυτή η πρόβλεψη επιβεβαιωθεί, πολύ πιθανότατα ο super Mario να λάβει πρόσθετα μέτρα κατά την διάρκεια του έτους! Τουλάχιστον σε αυτήν την τακτική μας έχει εθίσει μέχρι στιγμής. Για αυτό,ελέω Draghi και παρά το ρίσκο που εμφανίζει η γηραιά ήπειρος δεν θεωρούμε ότι πρέπει να απουσιάζει εντελώς από τον επενδυτικό μας χάρτη. Απλά η στάθμιση των ευρωπαικών μετοχών πιστεύουμε ότι πρέπει να είναι αισθητά μικρότερη από αυτή των αμερικανικών και η διαλογή τους να γίνεται τις περιόδους με αυξημένη αβεβαιότητα που περιγράψαμε πιο πάνω.
Με το να γίνονται οι τοποθετήσεις στις τεχνικές διορθώσεις που προβλέπουμε ότι θα είναι μέσα στα όρια των στηρίξεων του 2016, στην ουσία μειώνουμε τον αναλαμβανόμενο κίνδυνο και φυσικά τα σημεία εισόδου θα τα επισημαίνουμε τεχνικά μαζί με τα stop loss πάντα, κατά την διάρκεια όλης της χρονιάς.
Ενδεικτικά να αναφέρουμε την εκτίμηση μας ότι οι ευρωπαικές αγορές θα κυμανθούν μέσα στα όρια του καναλιού που οριοθέτησαν και πέρσι. Για παράδειγμα ο δείκτης Euro Stoxx 50 πιστεύουμε ότι θα κυμανθεί ως επι το πλείστον μέσα στο κανάλι του, με όρια 2750 -3260 και φυσικά οποιαδήποτε εκατέρωθεν των ορίων διάσπαση με αξιόλογη δυναμική, θα πρέπει να συνοδευτεί με επιθετική αναπροσαρμογή των θέσεων.
Οι προτιμήσεις μας στις μετοχές της Ευρωζώνης είναι σε εκείνες που έχουν έκθεση στις αναδυόμενες αγορές και πιστεύουμε ότι θα υπεραποδώσουν του ευρύτερου δείκτη MSCI Europe.
Επίσης η Γερμανία αποτελεί την κορυφαία χώρα προτίμησης σε μετοχικούς τίτλους με αιχμή του δόρατος τον κατασκευαστικό και μεσιτικό τομέα.
Προς το παρόν,ακόμα και στις διορθώσεις αποφεύγουμε τραπεζικούς και ασφαλιστικούς τίτλους καθώς και τίτλους του κλάδου της αυτοκινητοβιομηχανίας μέχρι να δούμε κατά πόσο το δόγμα του προστατευτισμού του Τrump θα μπει όντως σε εφαρμογή.
Ελλάδα: Το μεγάλο στοίχημα
Όσον αφορά το οικείο σε όλους μας ελληνικό χρηματιστήριο επίσης δεν θεωρούμε ότι πρέπει να αποκλειστεί από ένα επενδυτικό χαρτοφυλάκιο.Παρόλο που το 2017 ξεκινάει χωρίς ιδιαίτερη ορατότητα, μιας και δεν είμαστε σίγουροι για το πότε και αν θα κλείσει η αξιολόγηση, είναι ακόμα αβέβαιο αν θα προλάβουμε το QE και με τα νέα φορολογικά μέτρα αμφιβάλλουμε κατά πόσο θα πιαστεί ο στόχος για ανάπτυξη 2,7%, θεωρούμε ότι ένα χαρτοφυλάκιο με μετοχές εξωστρεφείς, καλά θεμελιώδη, αξιόπιστο management και πρόγραμμα αγοράς ιδίων θα μπορούσε να κάνει την διαφορά. Άλλωστε να υπενθυμίσουμε ότι οι καλές εταιρείες του ΧΑΑ έχουν ανταμείψει την εμπιστοσύνη των επενδυτών παρά τις συστημικές περιπέτειες της χώρας! Για παράδειγμα, οι μακροπρόθεσμοι μέτοχοι από το 2000 των Ελληνικών Πετρελαίων έχουν εισπράξει αθροιστικά 4,74 ευρώ, της ΤΙΤΑΝ 16,24 ευρώ, του ΟΛΠ 2,15 ευρώ, της Motor Oil 10,14 ευρώ, της JUMBO 3,60 ευρώ, της καπνοβιομηχανίας Καρέλιας 80,53 ευρώ, του ΟΛΘ 10,60 ευρώ, της ΕΥΔΑΠ 2,61 ευρώ, της ΕΥΑΘ 3,05 ευρώ, της ΜΕΤΚΑ 6,31 ευρώ, του ΟΠΑΠ 17,53 ευρώ!!!!
Ας μην ξεχνάμε ότι αν δεν υπάρξουν πολιτικές εξελίξεις όπως ένα δημοψήφισμα για παράδειγμα, το Χρηματιστήριο Αθηνών θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί θετικότερα από το σύνολο των άλλων ανεπτυγμένων αγορών και να ξετυλίξει το αφήγημα της εσωτερικής ανάκαμψης της οικονομίας αποκαθιστώντας τις σχέσεις εμπιστοσύνης με την διεθνή επενδυτική κοινότητα.
Η στάθμιση των ελληνικών μετοχών σε ενα επενδυτικό χαρτοφυλάκιο θα καθοριστεί από το πόσο ρίσκο αντέχει ο επενδυτής. Πιστεύουμε ότι αν παραμείνει κάποιος στα χαρακτηριστικά των μετοχών που περιγράψαμε πιο πάνω και κυρίως σε εκείνο της εξωστρέφειας, θα μπορούσε να ξεκινήσει με μια στάθμιση της τάξης του 15% ,η οποία θα μπορούσε να ανέλθει και στο 25% αν ευοδωθούν θετικά η αξιολόγηση και η ένταξη μας στο QE.
Οι επενδυτές με επιθετικότερο προφίλ, θα μπορούσαν να χτίσουν βραχυχρόνιες θέσεις και σε ελληνικούς τραπεζικούς τίτλους, με την προυπόθεση όμως η διαλογή να γίνεται όταν αυτοί βρίσκονται αρκετά χαμηλότερα από τις τιμές της τρίτης ανακεφαλοποίησης και πάντα με ενεργοποίηση stop loss αν οι συγκυρίες το απαιτήσουν!
Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δώσουν οι επενδυτές που θα αναλάβουν το ρίσκο του ελληνικού χρηματιστηρίου σε περίπτωση καθοδικής διάσπασης των 576 μονάδων.
Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να είναι οι πρωταγωνιστές των σταθμίσεων
Α)Στις μετοχές
Μετά την εκλογική νίκη του Donald Trump, ο Dow Jones έχει σημειώσει άνοδο άνω του 9% και φλερτάρει επίμονα με τις 20000 μονάδες. Προφανώς η αμερικανική αγορά με το ράλι που καταγράφει, δηλώνει ότι αν μη τι άλλο εγκρίνει τις ιδέες του εκλεγμένου Προέδρου για την πολιτική φορολογικών μειώσεων, αύξησης των δαπανών στις υποδομές και βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε κεφάλαια.
Ταυτόχρονα δείχνει να μην πείθεται ότι ο νέος Πρόεδρος θα εφαρμόσει τις πιο εκκεντρικές ιδέες του, όπως τους δασμούς για τα κινεζικά προιόντα και όχι μόνο, την ακύρωση εμπορικών συμφωνιών (NAFTA –TPP), την ακύρωση των συμφωνιών που βασίστηκαν στην κλιματική αλλαγή, όπως η συμφωνία στο Παρίσι και φυσικά το περιβόητο τείχος στα σύνορα του Μεξικού και την απέλαση των μεταναστών.
Ο Trump αναλαμβάνει την σκυτάλη στις 20 Ιανουαρίου και πιστεύουμε ότι το πρώτο τρίμηνο της διακυβέρνησης του θα κρίνει κατά πόσο έχουν δίκιο οι επενδυτές που πιστεύουν ότι o νέος Πρόεδρος θα υιοθετήσει μόνο τις πολιτικές που τους αρέσουν και οι πιο τρελές προεκλογικές εξαγγελίες του θα ξεχαστούν μετά την μετακόμιση του στον Λευκό Οίκο.
Μέχρι να έχουμε την ανακοίνωση του προγράμματος του, ειδικά στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής που ο Πρόεδρος έχει την περισσότερη αυτονομία, είναι πολύ πιθανόν να δούμε αύξηση της μεταβλητότητας και τον δείκτη VIX του χρηματιστηρίου της Νεας Υόρκης να ξεφεύγει αρκετά από τη σημερινή ραστώνη του.
Μια τέτοια εξέλιξη θεωρούμε ότι θα ήταν μια καλή ευκαιρία εισόδου στις αμερικανικές μετοχές.Αν και οι αποτιμήσεις τους δεν είναι φθηνές σε απόλυτους όρους, και τα p/e είναι ελαφρώς ψηλότερα από το μέσο όρο, δικαιολογούνται απο τον χαμηλό πληθωρισμό και την ανάπτυξη. Η καλύτερη κερδοφορία, τα υψηλά μερίσματα, οι επαναγορές ιδίων που ενδεχομένως να συνεχιστούν λόγω των υψηλών χρηματικών διαθεσίμων από τις εταιρείες, τους δίνουν το προβάδισμα έναντι των ευρωπαικών, για αυτό και τους δίνουμε την διπλάσια στάθμιση.
Επιπλέον οι δείκτες μεταποίησης και υπηρεσιών δείχνουν, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, ότι αναμένεται αυξημένη δραστηριότητα στο μέλλον, ενώ τα φορολογικά μέτρα που αναμένεται να ανακοινωθούν από τον Trump θα στηρίξουν περαιτέρω το οικονομικό σκηνικό.
Προτιμούμε τις μετοχές των κλάδων άμυνας, υποδομών (που τα έσοδά τους όμως προέρχονται κυρίως από τις ΗΠΑ !), ενέργειας , του χρηματοοικονομικού κλάδου, και του κλάδου υγείας. Μας αρέσει επίσης η τεχνολογία λόγω των ισχυρών ταμειακών ροών.
Η συμπεριφορά των μετοχών τις δύο πρώτες ημέρες μετά την εκλογή Trump αλλωστε αν μη τι άλλο είναι ενδεικτικότατη.
Performance, first two days after the election. Επεξεργασία:UBS
Όπως όμως αναφέραμε και στην αρχή αυτής της ανάλυσης, δεν πιστεύουμε ότι αυτή η χρονιά είναι μια χρονιά buy and hold. Λόγω των διακυμάνσεων που περιμένουμε, θα προτιμούσαμε οι τοποθετήσεις να γίνονται τις περιόδους αυξημένου volatility και τα επίπεδα κοντά στις 2300 μονάδες του S&P να ενεργοποιούν αύξηση της ρευστότητας των χαρτοφυλακίων, τουλάχιστον στο πρώτο τρίμηνο. Αν και λαμβάνουμε πολύ σοβαρά υπόψιν την άποψη της Goldman Sachs για επίπεδα έως και 2400 μονάδων στον S&P, αισθανόμαστε πιο άνετοι με μια ελάφρυνση θέσεων άνω των 2300 μονάδων,τουλάχιστον μέχρι να έχουμε μια πλήρη εικόνα για το ποιες από όλες τις εξαγγελίες του θα εφαρμόσει ο νέος Πρόεδρος.
Μπορεί να μοιάζουμε εμμονικοί με τις εξαγγελίες του Trump,αλλά φαντάζεστε για παράδειγμα να επιβάλλει όντως αυστηρούς δασμούς στα αγαθά που οι αμερικανικές επιχειρήσεις παράγουν στο εξωτερικό και εισάγουν πίσω στην χώρα; Tι θα συμβεί σε ένα τέτοιο σενάριο στα προιόντα της Wal- Mart ή της Apple (ή...ο κατάλογος είναι τεράστιος ) πολλά από τα οποία κατασκευάζονται στην Κίνα; Η αλήθεια είναι ότι κανείς επενδυτής δεν θα είναι άνετος με μια τέτοια εξέλιξη!
Β)Στα ομόλογα
Μετά από πάρα πολλά χρόνια, οι επενδυτές ομολόγων (και όσοι δραστηριοποιούνται στην αγορά συναλλάγματος φυσικά) βρίσκονται απέναντι σε μια πραγματική απόκλιση των νομισματικών πολιτικών της FED και της ECB.
Η Ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ προχώρησε στην δεύτερη αύξηση των επιτοκίων μέσα σε ένα έτος και έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα ακολουθήσουν τρεις αυξήσεις μέσα στο 2017. Αντίθετα η Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα συνεχίζει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης με τον ίδιο μάλιστα ρυθμό μέχρι τον Μάρτιο του 2017, προσπαθώντας να επαναφέρει στην ζωή εντός ευρωπαικού εδάφους την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό.
Η απόκλιση των νομισματικών πολιτικών εκατέρωθεν του Ατλαντικού απεικονίζεται από τη διαφορά ανάμεσα στις αποδόσεις των διετών κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ και της Γερμανίας.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πιστεύουμε και εμείς, όπως και η Merrill Lynch, ότι υπάρχει περιθώριο η μεταβλητότητα και στην αγορά κρατικών ομολόγων να επιστρέψει στα επίπεδα των πρώτων χρόνων της δεκαετίας.
Οι ιστορικά χαμηλές αποδόσεις που προσφέρουν τα κρατικά (και όχι μόνο)ομόλογα υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης, παρά το τελευταίο rebound των αποδόσεων στα αμερικανικά χρεόγραφα, μας οδηγούν στο να θεωρούμε την πώληση τους σαν ένα από τα top trades του 2017.
Το όλο σκεπτικό μας συνοψίζεται ως εξής: Η εποχή των εξαιτερικά χαμηλών επιτοκίων, του πολύ φθηνού πετρελαίου και του επίμονα χαμηλού πληθωρισμού βρίσκεται στο τέλος της. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στις ΗΠΑ.
Από το περασμένο καλοκαίρι, οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό στις ανεπτυγμένες χώρες βρίσκονται σε άνοδο, λόγω των υψηλότερων τιμών των εμπορευμάτων παγκοσμίως, αλλά και τις επιβεβαιωμένης εξόδου της Κίνας από τον αποπληθωρισμό. Στα τέλη του 2016 ο πληθωρισμός στις χώρες των G7 έφθασε κατά μέσο όρο το 0,8%!
Ο πληθωρισμός λοιπόν έχει αρχίσει να ανακάμπτει και τώρα βρίσκεται σε υψηλά δύο ετών και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού (αν και στην Ευρώπη ο Draghi θα προτιμούσε να είναι ακόμα μεγαλύτερος). Τα αυξημένα φορολογικά κίνητρα από τον Trump πιθανότατα θα οδηγήσουν σε ακόμα υψηλότερες προσδοκίες για τον πληθωρισμό. Τα υψηλής ποιότητας ομόλογα προσφέρουν μικρό μαξιλάρι εναντίον των μακροπρόθεσμων πληθωριστικών κινδύνων για αυτό η πώληση τους αποτελεί ένα από τα βασικά μας trades.
Από την άλλη,προτιμούμε τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου με ρήτρα πληθωρισμού, μιας και όπως εξηγήσαμε, η επίδραση Trump ωθεί τις πληθωριστικές προσδοκίες και δεν θα αποκλείαμε στα τέλη αυτού του έτους η FED να είναι πιο επιθετική στις εξαγγελίες της για αύξηση επιτοκίων.
Ας προχωρήσουμε όμως σε αυτό το σημείο την οικονομική μας σκέψη. Η απόκλιση
των νομισματικών πολιτικών μεταξύ FED και Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας είναι πολύ πιθανό να ισχυροποιήσει ακόμα περισσότερο το δολλάριο, τουλάχιστον μέχρι να αρχίσει η ECB να μειώνει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Τα μέτρα τόνωσης του Trump θα επιταχύνουν την οικονομική ανάπτυξη μεν, αλλά με οικονομία σε επίπεδο σχεδόν πλήρους απασχόλησης, οι εταιρείες θα πρέπει να αυξήσουν τους μισθούς για να καλύπτουν την αύξηση της ζήτησης, εντείνοντας ακόμα περισσότερο το πληθωριστικό σπιράλ.
Αν ο Trump προχωρήσει επιπλέον στην αύξηση του κατώτατου μισθού στο δημόσιο και εφαρμόσει τις αντιμεταναστευτικές πολιτικές που έχει προεκλογικά εξαγγείλει, μια αύξηση του εργατικού κόστους θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη.
Αν εφαρμόσει και τους αυστηρούς δασμούς όπως έχει υποσχεθεί, τότε το φαινόμενο του πληθωρισμού θα περάσει το κρίσιμο εκείνο σημείο που η περαιτέρω αύξηση του χαρακτηρίζεται πλέον ως επιδείνωση!
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον η FED ενδέχεται να συσφίξει την πολιτική της ακόμα πιο επιθετικά από ότι προγραμματίζει. Πόσο μάλλον αν τα σχέδια του Trump για μεγάλης κλίμακας κρατικές δαπάνες, διογκώσουν το έλλειμα και αυξήσουν το κόστος δανεισμού!
Το όλο μίγμα-ισχυρότερο δολάριο, υψηλότερα ελλείμματα, υψηλότεροι μισθοί και τιμές, αυστηρότερη νομισματική πολιτική - θα φέρει την φράση «υπερθέρμανση της οικονομίας» στο λεξιλόγιο μας ή όχι;
Μια τέτοια εξέλιξη όμως αργά ή γρήγορα θα φέρει και μια άλλη λέξη στο λεξιλόγιο μας και καλό είναι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, να βρει μια χρυσή τομή σε όλα αυτά που έχει εξαγγείλει ώστε να την αποφύγουμε!
Αυτούς τους φόβους ακριβώς υποδεικνύει η απόδοση του 10ετούς κρατικού ομολόγου, η οποία έχει αυξηθεί γύρω στο 30% από τις εκλογές! Οι επαγγελματίες τουλάχιστον επενδυτές ξέρουν ότι η αγορά ομολόγων είναι πιο αποκαλυπτική από εκείνη των μετοχών, και πολλές φορές μας βοηθάει να εντοπίσουμε μελλοντικές κακοτοπιές! Γι αυτό και η νέα χρονιά απαιτεί πραγματική επαγρύπνηση και πολύ στενή παρακολούθηση της οικονομικής και πολιτικής ειδησιογραφίας και ειδικά εκείνη που αφορά την πολιτική των κεντρικών τραπεζών.
Αναδυόμενες αγορές
For the expert boys and girls
Παρόλο που δεν είμαστε αντίθετοι στο trading ανάλογα τις τεχνικές κατευθύνσεις στις μετοχές των αναδυομένων, δεν είμαστε πολύ ζεστοί για πιο μεσοπρόθεσμες θέσεις από μη επαγγελματίες επενδυτές.
Οι αναδυόμενες αγορές είναι οι πλεόν ευάλωτες στα υψηλά επίπεδα του δολαρίου, το οποίο να μην ξεχνάμε ότι είναι στα υψηλότερα επίπεδα από το 2002.
Γεγονός που «πονάει» περισσότερο εκείνες που έχουν την ιδιαιτερότητα να εξαρτώνται έντονα από την ξένη χρηματοδότηση. Η Τουρκία για παράδειγμα εξαρτάται από τη χρηματοδότηση σε δολάρια εξαιτίας των χαμηλών αποθεμάτων ξένου συναλλάγματος και του υψηλού εξωτερικού χρέους. Η δραστηριοποίηση σε αυτές τις αγορές θα ήταν καλό να γίνει μόνο από επαγγελματίες επενδυτές ή κάτω από την επίβλεψη επενδυτικών συμβούλων ή διαχειριστών, που μπορούν κάθε φορά να εκτιμούν τις ειδήσεις και να προσαρμόζουν τις θέσεις τους με αμεσότητα. O λόγος που κάνουμε αυτή τη σύσταση, είναι ότι και πολλές εταιρείες αναδυομένων οικονομιών παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα χρέους σε δολάριο.Και ένα ισχυρό δολάριο αυξάνει το βάρος του χρέους σε πραγματικούς όρους! Μεγάλη προσοχή λοιπόν και στις μετοχές και στα ομόλογα, παρόλο που πιστεύουμε ότι αποδόσεις θα υπάρξουν.
Εμπορεύματα
Mind games
Η συνολική προοπτική για την βιομηχανική δραστηριότητα φαίνεται για το πρώτο τουλάχιστον εξάμηνο θετική, για αυτό και φέτος θα τολμούσαμε να ψηφίσουμε τα βιομηχανικά μέταλλα όπως το παλλάδιο και την πλατίνα. Οι δείκτες PMI κινούνται με άνεση πάνω από τις 50 μονάδες σε πολλές χώρες του κόσμου, κάτι που ενισχύει την ψήφο μας.
Όσον αφορά τα πολύτιμα μέταλλα, θα πρέπει να επιστήσουμε την προσοχή στην παραδοσιακά αντίθετη σχέση που διατηρούν με το δολάριο. Να υπενθυμίσουμε ότι η αντιθετική σχέση δολαρίου-μετάλλων οφείλεται κυρίως στην τιμολόγηση τους στο αμερικανικό νόμισμα.Το ισχυρό δολάριο καθιστά την αγορά πολύτιμων μετάλλων ακριβότερη για τους εκτός ΗΠΑ επενδυτές, με αποτέλεσμα να έχουμε έναν μεγάλο παράγοντα μειωμένης ζήτησης.
Ένας άλλος παράγοντας που θα μπορούσε να μειώσει την φυσική ζήτηση είναι η απώλεια του υψηλού ρυθμού ανάπτυξης των αναδυομένων Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνας
Η υπερθέρμανση στις τοπικές αγορές ακινήτων, η αστάθεια στις τιμές των πρώτων υλών, η απώλεια της δυναμικής των εμπορικών τους πλεονασμάτων και η ανάγκη για απομόχλευση των τραπεζικών δανειακών χαρτοφυλακίων τους,-ω ναι δεν είναι μόνο ευρωπαική ανάγκη-μας αναγκάζει να φοβόμαστε για απώλεια εισοδημάτων των ανώτερων οικονομικά τάξεων στις χώρες αυτές με συνεπακόλουθο τη μειωμένη φυσική ζήτηση για πολύτιμα μέταλλα.
Όμως στον αντίποδα δεν θα πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι τα πολύτιμα μέταλλα θεωρούνται από τους επενδυτές αποτελεσματικά μέσα προστασίας από τις πληθωριστικές πιέσεις αλλά και από πιθανούς «μαύρους κύκνους», όπως για παράδειγμα τα γεωπολιτικά ρίσκα, οι εξελίξεις στον τραπεζικό κλάδο της Ευρωζώνης όπως και στην πολιτική σκηνή της Ευρώπης. Όταν αυξάνεται στις αγορές η μεταβλητότητα, οι επενδυτές σπεύδουν να μπουν κάτω από την ομπρέλα τους!
Για αυτό θεωρούμε ότι η μεταβλητότητα θα συνεχίσει να χαρακτηρίζει την αγορά των πολύτιμων μετάλλων, η οποία πιθανότατα να αποτελέσει μια από τις μεγαλύτερες αρένες των traders.
Ενδεικτικά για τον χρυσό θεωρούμε ότι η ζώνη των 1044-1120 μονάδων είναι μια ισχυρή ζώνη εισόδου (με stop loss το weekly κλείσιμο κάτω από τις 978 μονάδες). Οι επενδυτές λίγο πριν τις ημερομηνίες που περιμένουμε σημαντικά γεγονότα και τις αναφέραμε αναλυτικά στην αρχή της έκθεσης, θα μπορούν να καιροφυλακτούν για θέσεις στον χρυσό, πόσο μάλλον αν βρίσκεται στο κάτω μέρος του καναλιού. Ενώ δεν θα αποκλείαμε προς τις αρχές του επόμενου έτους, όπου περιμένουμε και την επιτάχυνση των πληθωριστικών προσδοκιών ,να τον ξαναδούμε ελαφρώς υψηλότερα των 1300 μονάδων( πέριξ των 1340 μονάδων για την ακρίβεια).
Το σίγουρο είναι ότι θα προσφέρει,όπως και τα νομίσματα πολλές συγκινήσεις!
Νομίσματα
Volatility, volatility, volatility.
Για όσους δραστηριοποιούνται στην αγορά του συναλλάγματος θα πρέπει καταρχήν να προσπαθούν να αποκρυπτογραφούν κάθε φορά στις συνεντεύξεις των προέδρων των κεντρικών τραπεζών τις λέξεις εκείνες που υποδεικνύουν την επόμενη κίνηση τους! Κάθε συνεδρίαση των κεντρικών τραπεζών το 2017 θα πρέπει να παρακολουθείται με επενδυτική ευλάβεια καθώς οι αποφάσεις νομισματικής πολιτικής που θα λαμβάνονται ή θα αφήνεται να εννοηθεί ότι θα ληφθούν, θα έχουν άμεσο effect στην πορεία των νομισματικών ζευγών.
Μια δεύτερη συμβουλή για την αγορά συναλλάγματος είναι η εξής:Κάθε φορά που το ημερολόγιο θα πλησιάζει στις ημερομηνίες που αναφέραμε στην αρχή της ανάλυσης μας, τα νομίσματα που θεωρούνται ασφαλή καταφύγια όπως το ελβετικό φράγκο και το γεν θα έχουν λογικά την τιμητική τους.
Το δολλάριο έναντι του ευρώ όπως έχουμε ήδη αναφέρει λόγω της απόκλισης της νομισματικής πολιτικής μεταξύ των δυο κεντρικών τραπεζών περιμένουμε να ισχυροποιηθεί και άλλο επιταχύνοντας μόλις χάσει το 1,0322 προς την απόλυτη ισοτιμία, χωρίς να αποκλείουμε να αγγίξει ακριβώς το κάτω μέρος του καναλιού μέσα στο οποίο πορεύεται από το 2008, ήτοι το επίπεδο των 0,9870.
Μόλις όμως υπάρξουν και οι παραμικρές ενδείξεις ότι το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Eυρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας μπαίνει επίσημα προς την αρχή της λήξης του , θεωρούμε ότι η ισοτιμία θα ξαναδεί αν μη τι άλλο το επίπεδο της ζώνης 1,1020-1,1065, χωρίς να αποκλείουμε και πυροτεχνήματα προς το 1,15, αν και δίνουμε μικρές πιθανότητες σε αυτό το σενάριο και πιστεύουμε ότι αυτά τα επίπεδα ναι μεν μπορεί να τα ξαναδεί, θα τα δει όμως «φωτογραφικά».
BRENT
New range
Βασική προϋπόθεση για να ασχοληθεί κανείς με την αγορά του πετρελαίου, είναι να ακολουθεί την ιστορία του! Και ο συγγραφέας αυτής της ιστορίας παραμένει η Σαουδική Αραβία, η οποία τον Νοέμβρη του 2016 αποφάσισε να περάσει στο επόμενο κεφάλαιο, αλλάζοντας έτσι το κανάλι του Brent!
Ας δούμε όμως, έστω συνοπτικά, ποιο κεφάλαιο ολοκληρώθηκε για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε το καινούργιο κεφάλαιο που γράφεται.
Η Σαουδική Αραβία τον Νοέμβριο του 2014 αποφάσισε να πιέσει το μεγάλο της αντίπαλο που ακούει στο όνομα «σχιστολιθικό πετρέλαιο» στην αχίλλειο πτέρνα του, ήτοι στο υψηλό κόστος παραγωγής, το οποίο εκείνη την περίοδο ήταν στα επίπεδα πέριξ των 73 $.
Κρατώντας υψηλά την προσφορά πετρελαίου, μάτωσε τις τιμές, τις οποίες μέσα στο έτος που μόλις αποχαιρετήσαμε τις είδαμε ακόμα και στα 27,08 $.
Ο πόνος όμως των χαμηλών τιμών στα επίπεδα κάτω των 40$ δεν ήταν μόνο για τους αμερικανούς παραγωγούς, αλλά ακούμπησε τους προϋπολογισμούς όλων των πετρελαιοπαραγωγών οικονομιών. Και ήταν αυτός ο πόνος που ανάγκασε τους παραγωγούς στο σύνολο τους να ενώσουν ξανά τις δυνάμεις τους και να περιορίσουν την παγκόσμια προσφορά!
Μετά λοιπόν την ιστορική απόφαση να ματώσει για δυο χρόνια την αγορά του σχιστολιθικού πετρελαίου, η Σαουδική Αραβία έγινε και πάλι ο leader των αποφάσεων και έναντι να συντηρηθεί η κοινωνική δαπάνη αλλά και να
χρηματοδοτηθούν τα σχέδια του πρίγκηπα για οικονομική μεταρρύθμιση, πρόσφερε ένα μεγάλο αντάλλαγμα. Να επιβαρυνθεί μεν το μεγαλύτερο κομμάτι της μείωσης παραγωγής, αλλά με τη συμφωνία να συμμετέχουν στην μείωση της προσφοράς όχι μόνο τα μέλη του ΟΠΕΚ, αλλά και χώρες εκτός ΟΠΕΚ, συμπεριλαμβανομένης και της Ρωσίας.
Ακόμα και αν η συμμόρφωση στην συμφωνία δεν είναι στο 100% όπως φοβούνται πολλοί αναλυτές, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο ΟΠΕΚ με κύριο συντελεστή τη Σαουδική Αραβία θα είναι πλέον και πάλι παρών σαν διαχειριστής της αγοράς προστατεύοντας το προιόν του από τιμές που πονάνε τα μέλη του. Γι αυτό και πιστεύουμε ότι δύσκολα θα δούμε την νέα χρονιά τιμές αισθητά κάτω των 40$.
Υπάρχουν όμως και δύο συνισταμένες που μας κάνουν να πιστεύουμε ότι δύσκολα θα δούμε και τιμές άνω των 75$ στην καλύτερη των περιπτώσεων. Για να είμαστε ειλικρινείς θεωρούμε ότι το Brent θα έχει κύριο κανάλι διακύμανσης ανάμεσα στα 44-67 $ για τα επόμενα δύο χρόνια, ενώ οι τιμές εκτός ορίων θα είναι τιμές που δύσκολα θα μπορούν να κρατηθούν! Κομβικό σημείο για είσοδο του Brent σε τιμές πάνω από τα 60,30 $ είναι να ολοκληρωθεί μήνας με κλείσιμο πάνω από τα 57,46$.
Ο βασικός λόγος της πεποίθησης μας ότι δύσκολα να ξαναδούμε το πετρέλαιο σύντομα και σταθερά σε τιμές πάνω από τα 70 $ , πέρα του κινδύνου επαναλειτουργίας δύο πετρελαιοπηγών της Λιβύης, είναι για άλλη μια φορά ο σχιστολιθικός παραγωγός!
Η τεχνολογική πρόοδος έχει καταφέρει να μειώσει το κόστος παραγωγής πετρελαίου με την μέθοδο του «fracking» πέριξ των 50-53$, σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές! Τιμές λοιπόν αισθητά πάνω από αυτά τα επίπεδα, μεγαλώνουν το περιθώριο κέρδους των σχιστολιθικών παραγωγών και επομένως ο πειρασμός να «χαλαρώνουν» από τη συμφωνία με τον ΟΠΕΚ θα είναι αρκετά μεγάλος.
Με την παγκόσμια όμως ανάπτυξη σε υποτονικά επίπεδα, καθώς κινείται κάτω του μέσου όρου της περιόδου πριν από την χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2008, η ζήτηση είναι λίγο δύσκολο να απορροφάει κάθε φορά την όλο και αυξανόμενη παραγωγή, οπότε λογικό είναι ένα ταβάνι να το βάλει η αγορά από μόνη της!
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή, ή προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερομένων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται, βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δεν δίνεται ότι είναι ακριβείς ή πλήρεις και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
* Η κα Μαίρη Βενέτη είναι Πιστοποιημένη Διαχειριστής από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
