Του Απόστολου Σκουμπούρη
Μπορεί το δημόσιο να είναι καλός επιχειρηματίας; Μπορούν οι δυσκίνητοι κρατικοί μηχανισμοί να εποπτεύουν με ζήλο μεγάλες εταιρείες και πολυσχιδείς ομίλους; Μπορούν οι... δημόσιοι υπάλληλοι να δείχνουν την απαιτούμενη... σπουδή στην περιφρούρηση της δημόσιας περιουσίας; Έχουν οι κρατικοί φορείς – ασχέτως καλών κινήτρων – τις απαιτούμενες εξειδικεύσεις ώστε να ασκούν σύγχρονο management σε μεγάλους και πολυεπίπεδους ομίλους, όπου απαιτούνται οικονομίες κλίμακος, χρηστή διοίκηση και ιδιωτικοοικονομικά ανταγωνιστικά κριτήρια;
Τι δείχνει το παράδειγμα μεγάλων και κάποτε κραταιών εταιρειών όπως Ολυμπιακή Αεροπορία, ΟΣΕ, Ναυπηγία Σκαραμαγκά και τόσων άλλων; Έχουν πιστοποιήσει ότι το κράτος – ασχέτως προθέσεων - μπορεί να είναι καλός επιχειρηματίας; Όχι, το αντίθετο έδειξαν. Το κράτος πρέπει να βάζει τις δομές και το θεσμικό πλαίσιο, αλλά όταν ασκεί διοίκηση και management δεν είναι αποτελεσματικό.
Πρόσφατα το Ίδρυμα Νιάρχου πέρασε στη δικαιοδοσία του δημοσίου και εύλογα, αυθόρμητα, έχει ξεκινήσει ένας... πλειστηριασμός προφητειών από τους Έλληνες στα social media για το πως θα... καταντήσει σε λίγα χρόνια. Αυτό, είναι μια... ήττα για όλους μας στη χώρα. Για θεσμούς, για πολίτες, για κόμματα, για πολιτικούς!
Με τις χρυσοπληρωμένες Ολυμπιακές Εγκαταστάσεις να σαπίζουν εδώ και χρόνια, παρουσιάζοντας εικόνα πλήρους εγκατάλειψης και ερήμωσης, με κολοσσιαίες ιστορικές επιχειρήσεις να έχουν χρεοκοπήσει στα χέρια του κράτους, εύλογα υπάρχει αυτή η άποψη.
Τι δείχνει το παράδειγμα των ΟΤΕ, ΟΠΑΠ, ΟΛΠ
Αντιστρόφως ανάλογη πορεία απ'' όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, έχουν τρεις κορυφαίες ελληνικές εταιρείες, leader στο χώρο τους...
Ο ΟΤΕ είναι ισχυρότερος από ποτέ, έχοντας εκσυγχρονίσει τις υποδομές του σ'' όλα τα επίπεδα, προσφέροντας υπερσύγχρονες και άκρως ανταγωνιστικές υπηρεσίες, έχοντας νοικοκυρέψει το δανεισμό του και ισχυροποιήσει τον ισολογισμό του.
Ο ΟΠΑΠ μετασχηματίζεται σε έναν όμιλο παγκόσμιας κλάσης σ'' ότι αφορά τα τυχερά παιχνίδια, χρησιμοποιώντας την τελευταία λέξη των νέων τεχνολογιών, έχοντας εκσυγχρονίσει όλη τη λειτουργία του, ενώ δρομολογεί νέες υπηρεσίες και νέα παιχνίδια τόσο το 2017 όσο και τα επόμενα χρόνια.
Ο ΟΛΠ έχει αλλάξει πρόσωπο, έχει πολλαπλασιάσει τις εργασίες του, έχει εκσυγχρονίσει τις υποδομές του, μακριά από συνδικαλιστικές «φατρίες» του παρελθόντος, ενώ τα επόμενα χρόνια δύναται να γίνει το πιο ισχυρό – από πλευράς εμπορευματοκιβωτίων – λιμάνι όλης της μεσογείου!
Τι κοινό έχουν οι τρεις αυτές μεγάλες ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε εντελώς διαφορετικούς κλάδους; Εδώ και κάποια χρόνια, δεν διοικούνται από το κράτος! Ιδιωτικοποιήθηκαν, το management το ασκούν πλέον ιδιώτες, το κράτος έφυγε από τη διοίκηση, οι συνδικαλιστές πλέον δεν «κυβερνούν»!
ΟΤΕ, ΟΠΑΠ και ΟΛΠ – λιγότερο ή περισσότερο – από τότε που ιδιωτικοποιήθηκαν, έχουν αλλάξει πρόσωπο. Εκσυγχρονισμός, διαφάνεια σε όλες τις δραστηριότητες, πολλαπλασιασμός αξίας, χρηματοοικονομικό νοικοκύρεμα, χρησιμοποίηση τελευταίας λέξης της τεχνολογίας, αποτελεσματικότητα! Αυτά είναι μερικά που έχουν κερδίσει ΟΤΕ, ΟΠΑΠ και ΟΛΠ από την ιδιωτικοποίησή τους.
ΟΤΕ: Παράδειγμα και παρακαταθήκη μετασχηματισμού
Ο ΟΤΕ είναι ο πρώτος από τις τρεις μεγάλες και κομβικές επιχειρήσεις που ιδιωτικοποιήθηκε το 2008 και έκτοτε ο Οργανισμός έχει αλλάξει ριζικά, κινούμενος σχεδόν σε απόλυτα ιδιωτικοοικονομικά μονοπάτια, με εξειδικευμένα στελέχη από την αγορά, επενδύσεις και ανταγωνιστικές υπηρεσίες.
Στα αποτελέσματα του 3ου αλλά και του 4ου τριμήνου του 2016 ο όμιλος ΟΤΕ πέτυχε διαδοχικά τις καλύτερες τριμηνιαίες επιδόσεις των τελευταίων δέκα ετών, ενώ για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία πέτυχε αύξηση εσόδων σε ετήσια βάση, μειώνοντας και το καθαρό χρέος κατά 330 εκατ. ευρώ περίπου.
Ο ΟΤΕ είναι το (κλασικό) παράδειγμα του πως μπορεί μια πρώην... βαθιά κρατική εταιρεία και ένας δυσκίνητος δημόσιος οργανισμός με πάνω από 20.000 εργαζόμενους, να ιδιωτικοποιηθεί και να μετασχηματιστεί σ'' έναν υπερσύγχρονο όμιλο, που «παίζει» με άκρως ανταγωνιστικούς όρους, στον κόσμο της τεχνολογίας και της ψηφιακής εποχής.
Ο μετασχηματισμός του ΟΤΕ από μια βαθιά κομματική και κρατική «μηχανή» εξυπηρετήσεων τόσο σε επίπεδο διοίκησης (όπου... παρκάρονταν όσοι δεν εκλέγονταν βουλευτές) όσο και εργαζομένων (αθρόοι, τυφλοί διορισμοί) σε έναν σύγχρονο ανταγωνιστικό όμιλο με εξαιρετικές επιδόσεις από τους πλέον συμπαγείς στην Ευρώπη, είναι επίτευγμα, παράδειγμα και παρακαταθήκη.
Νοικοκύρεμα δανεισμού, εκσυγχρονισμός δικτύου με διαρκείς επενδύσεις, αφομοίωση σ'' όλη τη διάρθρωση και λειτουργία της τελευταίας λέξης της τεχνολογίας, αλλά κυρίως, επένδυση στο κυριότερο ατού – αυτό του προσωπικού του, ο ΟΤΕ έφτασε στο σημείο να θεωρείται μια από τις κορυφαίες εταιρείες του κλάδου του στην Ευρώπη.
Παράλληλα, με κεφαλαιοποίηση 4,26 δισ. ευρώ και τη μετοχή πέριξ των 8,70 ευρώ, προβάλει – σύμφωνα με τους αναλυτές – ως ένα από τα πιο ελκυστικά «χαρτιά» της Ευρώπης στον κλάδο του και ασφαλώς μια από τις... φωτεινές μετοχές του (φτωχού) ελληνικού χρηματιστηρίου.
Βεβαίως, για να είμαστε δίκαιοι, το ότι ο ΟΤΕ είναι μέσα στους κορυφαίους τηλεπικοινωνιακούς ομίλους στην ΝΑ Ευρώπη δεν το οφείλει στη Deutsche Telekom, αλλά στο... ιδιωτικοοικονομικό mamagement που από το 1996 εφαρμόζεται στον όμιλο.
Τον Απρίλιο του 1996 ο ΟΤΕ εισήλθε στο Χ.Α. και το κράτος μείωσε τη συμμετοχή του. Τότε συστήθηκε η OTEnet, το ''97 δημιουργήθηκε η Cosmote με τον όμιλο να μπαίνει στην κινητή τηλεφωνία, κάτι που του άλλαξε όλη την ιστορία έκτοτε.
Λίγο μετά ο ΟΤΕ απέκτησε το 20% της Telekom Srbija (ο.. ΟΤΕ της Σερβίας), το 90% της Armentel, του κύριου τηλεπικοινωνιακού παρόχου της Αρμενίας, μπήκε στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης το NYSE (όπου αποχώρησε προ λίγων ετών), απέκτησε αρχικά το 35% και κατόπιν πλειοψηφικό ποσοστό στη RomTelecom, του κύριου τηλεπικοινωνιακού παρόχου της Ρουμανίας κ.ο.κ. Όλα αυτά όμως, έγιναν, μόνο αφού το κράτος σταμάτησε να έχει τον πρώτο λόγο στο management του οργανισμού.
Ο ολικός μετασχηματισμός του ΟΠΑΠ σε όμιλο με διεθνές εκτόπισμα
Ο ΟΠΑΠ, άμα της ιδιωτικοποίησής του, μεταλλάχθηκε από μια κρατική εταιρεία σε έναν σύγχρονο ιδιωτικό όμιλο, που πλέον εξετάζει και ζυγίζει εξονυχιστικά κάθε χορηγικό πρόγραμμα και κάθε συμμετοχή σε οποιαδήποτε αθλητικό ή άλλο γεγονός.
Η εποχή των «βουβών» χορηγιών και των τυφλών (κομματικών και άλλων) εξυπηρετήσεων έχει περάσει...
Για δεκαετίες, ο ΟΠΑΠ είχε γίνει «κάδος» εξυπηρέτησης πολιτικών σχέσεων, φίλιων επιχειρηματικών συμφερόντων, μέσα σε μια αδιαφανή... χοάνη διαφημιστικών προγραμμάτων με ελάχιστη ή καθόλου ανταποδοτικότητα.
Για δεκαετίες, στη διοίκηση του ΟΠΑΠ... παρκάρονταν άνθρωποι από την εκάστοτε κυβέρνηση που ελάχιστα γνώριζαν περί management. Άλλωστε, καλούνταν να διοικήσουν μια εταιρεία... κοφτήριο κερδών, με εξασφαλισμένα έσοδα, που πήγαινε... τραίνο για τα δεδομένα της αγοράς, όντας άλλωστε μονοπώλιο στο χώρο του.
Όταν όμως το management δίνει... λογαριασμό σε ιδιώτες μετόχους, τότε ασφαλώς παύει η διοίκηση ενός τέτοιου, δαιδαλώδους οργανισμού να είναι απογευματινή βόλτα σε πάρκο.
Άμα της ιδιωτικοποίησής του, φυσικά ο ΟΠΑΠ παραμένει κεντρικός πυλώνας στήριξης του ελληνικού αθλητισμού, όμως «ζυγίζει» και μετρά που θα κάνει χορηγίες. Πλέον, όλα τα προγράμματα χορηγιών του ΟΠΑΠ κρίνονται με αμιγώς τεχνοκρατικούς όρους και με όρους ανταποδοτικότητας, είτε οικονομικής, είτε με όρους Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης.
Παράλληλα, ο οργανισμός υλοποιεί μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα ολικού μετασχηματισμού σε όλα τα επίπεδα, ευρισκόμενος στην πιο γόνιμη ίσως περίοδο της σχεδόν 60χρονης ιστορίας του!
Υπάρχει σύγχρονο management που αντιλαμβάνεται το διεθνές status quo στα τυχερά παιχνίδια και τις απεριόριστες δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία και η ψηφιακή οικονομία.
Στόχος της διοίκησης είναι ο ΟΠΑΠ να προβάλει τα επόμενα χρόνια στους... μεγάλους του κλάδου σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οπότε είναι στρατηγική προτεραιότητα η δημιουργία χαρτοφυλακίου προϊόντων και υπηρεσιών παγκοσμίου επιπέδου έως το 2020.
Δρομολογεί και ήδη παρουσιάζει νέα παιχνίδια και υπηρεσίες όπως τα VLTs, συνάπτει συνεργασίες με ξένες εταιρείες για virtual προϊόντα αθλητικού στοιχηματισμού όπως την αγγλική Inspired, επενδύει στο δίκτυο καταστημάτων του τα οποία αναβαθμίσει ολοσχερώς, αναπτύσσει και εκπαιδεύει τους επαγγελματίες πράκτορες στη νέα πραγματικότητα και στις νέες δυνατότητες που υπάρχουν.
O ΟΛΠ, το ρεκόρ του 2016 στα κοντέινερς, η κρουαζιέρα και η πλατφόρμες
Το λιμάνι του Πειραιά, παρ'' ότι πάντα ήταν μεγαλοπρεπές, πολύβουο, με μεγάλη δραστηριότητα και ένα από τα μεγαλύτερα της Μεσογείου και της Ευρώπης, εντούτοις μετά την ιδιωτικοποίησή του, έχει αλλάξει περαιτέρω.
Συνδυαστικά με πολιτικές αποφάσεις όπως η άρση του καμποτάζ που δεν άφηνε πλοία κρουαζιέρας να «δέσουν» στο λιμάνι, πλέον το εμπορικό εκτόπισμα του ΟΛΠ έχει ανέβει κατακόρυφα. Οι δυνατότητες του Πειραιά είναι εξαιρετικά μεγάλες, σε όλα τα επίπεδα. Πλέον, το κουμάντο δεν το κάνουν τα συνδικαλιστικά φέουδα πάσης φύσεως, αλλά, τουλάχιστον σ'' ότι αφορά την εμπορική εκμετάλλευση, η διοίκηση ασκείται από την Cosco. Αυτό, έχει εκτοξεύσει τις εργασίες.
Θυμίζουμε ο ΟΛΠ είναι η μοναδική ΔΕΚΟ όπου δεν εφαρμόζεται η κάρτα εργασίας, δηλαδή παρουσιολόγιο. Ένα μέτρο που πλέον δρομολογείται.
Το 2016 το λιμάνι έκλεισε με νέο ρεκόρ διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων περί τα 3.700 εκατομμύρια TEU, ξεπερνώντας τους στόχους για ανάπτυξη 10%, καθώς η αύξηση της διακίνησης έκλεισε πλησίον του 15%.
Ο ΙΟΒΕ υπολογίζει πως η ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ μπορεί δυνητικά να προσθέτει έως και 4 δισ. ετησίως στο ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και ειδικότερα το 2025 και αθροιστικά 20,7 δισ. στο σύνολο της περιόδου 2016-2025.
Συμβολή που συμπεριλαμβάνει έσοδα του Δημοσίου, φόρους, ασφαλιστικές εισφορές, μισθούς, διανεμόμενα μερίσματα, θετικές επιδράσεις σε κλάδους που μπορούν να ενισχυθούν από τη βελτίωση των υποδομών μεταφοράς και της ναυπηγοεπισκευής και τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις στους υπόλοιπους κλάδους της ελληνικής οικονομίας.
Η Cosco έχει δεσμευτεί για νέες επενδύσεις ύψους 350 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο της συμφωνίας εξαγοράς του 67% του ΟΛΠ.
Επίσης, μέσα στο πρώτο 6μηνο του 2017 οι Κινέζοι σχεδιάζουν να φέρουν δύο δεξαμενές στην Ελλάδα. Πρόκειται για… πλωτά ναυπηγεία, όπου θα αλλάξουν όλο το status quo στο Πέραμα και όλη την εγχώρια ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα. Αυτό, ασφαλώς σημαίνει αρκετές θέσεις εργασίας, σε μια «πεθαμένη» περιοχή.
Η μία δεξαμενή τύπου postpanamax 80.000 τόνων αναμένεται μέσα στην Άνοιξη ενώ υπάρχει σχέδιο για δεύτερη 300.000 τόνων αργότερα.
Μέσα στο 2017 δρομολογούνται επενδύσεις στα car terminal, με δύο πενταώροφα γκαράζ, logistic center, αλλά και επενδύσεις 10 εκατ. ευρώ για έργα συντήρησης λιμενικών υποδομών κ.α.
Περιλαμβάνονται ακόμα περίπου 7 εκατ. ευρώ για την κατασκευή του νέου προβλήτα πετρελαιοειδών, αλλά και ένα ανάλογο ποσό για επισκευές στον προβλήτα Ι του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων.
Οι Κινέζοι στα σχέδια έχουν και την πλήρη αναβάθμιση της κρουαζιέρας που θα αναπτυχθεί στην έξοδο του σημερινού επιβατηγού λιμανιού. Ο Πειραιώς, δηλαδή η Αθήνα και η χώρα, έχουν μεγάλη δυναμική στον τομέα της κρουαζιέρας, που έως πριν ελάχιστα χρόνια, δεν απασχολούσε κανέναν.
Πληροφορίες θέλουν την Cosco να συζητάει με μεγάλη κινεζική αεροπορική εταιρεία, προκειμένου να ξεκινήσει απευθείας πτήσεις από την Κίνα. Οι Κινέζοι, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, θα φτάνουν στην Ελλάδα προκειμένου να επιβιβάζονται στα κρουαζιερόπλοια και να κάνουν ταξίδια με βάση το λιμάνι του Πειραιά.
Η διακίνηση επιβατών κρουαζιέρας στο λιμάνι του Πειραιά σήμερα είναι περίπου 1 εκατ. τον χρόνο, ενώ ο βραχυπρόθεσμος στόχος της Cosco είναι να την αυξήσει στο 1,5 εκατ. και μακροπρόθεσμα στα 3 εκατ.
