Σε χιονοστιβάδα, που παρασύρει στο διάβα της αγορές και οικονομία, εξελίσσεται το φαινόμενο του πληθωρισμού, καθώς οι κεντρικές τράπεζες αποφασίζουν να τραβήξουν ακόμη πιο επιθετικά ρευστότητα από το σύστημα, μήπως καταφέρουν να σταματήσουν την «υπερθέρμανση».
Τρεις mega αυξήσεις επιτοκίων αναμένεται να σημειωθούν αυτή την εβδομάδα, τρεις κινήσεις που μαρτυρούν τόσο τις αυξημένες ανησυχίες για την παρατεταμένη ακρίβεια, όσο και το εσφαλμένο αρχικό «διάβασμα» του φαινομένου του πληθωρισμού από κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις.
Μετά το τέλος των αρνητικών και μηδενικών επιτοκίων, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ ετοιμάζεται σήμερα για νέα αύξηση κατά 75 μονάδες βάσης ή 0,75% (δεν αποκλείεται και μία αύξηση του 1%), ενώ αύριο Πέμπτη, η κεντρική τράπεζα της Ελβετίας ενδέχεται να προχωρήσει και αυτή σε αύξηση του 0,75% και η Τράπεζα της Αγγλίας θα συνεχίσει το σερί των αυξήσεων κατά 0,50%.
Την αρχή των mega αυξήσεων έκανε χθες Δευτέρα η Riskbank. Η κεντρική τράπεζα της Σουηδίας αύξησε τα επιτόκια κατά 1%, στο 1,75%, επικαλούμενη τον «υπερβολικά υψηλό πληθωρισμό». Έστειλε, παράλληλα, μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις, τονίζοντας ότι οι αυξημένες τιμές σε συνδυασμό με τα αυξημένα επιτόκια, προκαλούν μεγάλο βάρος σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις και η όλη κατάσταση οδηγεί σε πολύ αυξημένο κόστος ζωής, με αποτέλεσμα να ακυρώνεται στην πράξη κάθε οικονομικός προγραμματισμός.
Η Riskbank εκτιμά ότι η αντιμετώπιση του πληθωρισμού θα είναι δύσκολη και η νομισματική πολιτική θα πρέπει να προσαρμοστεί δραστικά και καταλλήλως έτσι ώστε να επιτευχθεί η μείωσή του στο 2%.
Σήμερα, οι αγορές… κρέμονται από τα χείλη του Τζερόμ Πάουελ και οι προβολείς είναι όλοι στραμμένοι στη συνεδρίαση της Fed. Μία αύξηση κατά 0,75% θεωρείται δεδομένη και οι δημοσκοπήσεις σε χρηματιστές δείχνουν ότι το 20% αναμένει μία μεγαλύτερη αύξηση του 1% στον απόηχο της απροσδόκητης ανόδου του πληθωρισμού τον Αύγουστο. Αν επιβεβαιωθεί το σενάριο του 0,75% θα είναι η τρίτη διαδοχική, ενώ του 1% θα είναι η πρώτη.
Την ίδια ώρα, η απόδοση του αμερικανικού 10ετούς ομολόγου έφτασε στο 3,58% για πρώτη φορά από τον Απρίλιο του 2011 και η απόδοση του 2ετούς ομολόγου έγραψε υψηλό 15 ετών στο 3,99%. Η αντιστροφή της καμπύλης των αποδόσεων - το γεγονός δηλαδή ότι η απόδοση του 2ετούς είναι υψηλότερη από του 10ετούς -αποτελεί για πολλούς αναλυτές οιωνό ύφεσης. Η μεγάλη, μάλιστα, διαφορά μεταξύ των αποδόσεων και το συνεχιζόμενο αρνητικό ράλι στα ομόλογα, τρομάζουν τους επενδυτές ενόψει της σημερινής αύξησης των επιτοκίων.
Η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας (SNB) συνεδριάζει μία φορά το τρίμηνο και αύριο αναμένεται να λάβει μία πολύ κρίσιμη απόφαση, δίνοντας τέλος στην εποχή των αρνητικών επιτοκίων. Οι αγορές έχουν προεξοφλήσει μία αύξηση κατά 75 μονάδες βάσης και οποιαδήποτε άλλη κίνηση θα αποτελέσει έκπληξη. Επιπλέον, οι αναλυτές αναμένουν μία αύξηση κατά 50μ.β. τον ερχόμενο Δεκέμβριο και άλλη μία των 25μ.β. τον Μάρτιο του 2023.
Η Bank of England, από την πλευρά της, είναι - μαζί με τη Fed - από τις κεντρικές τράπεζες που άνοιξαν ταχύτατα τον κύκλο αύξησης των επιτοκίων και αύριο εκτιμάται ότι θα ανεβάσει το επιτόκιο αναφοράς κατά 50μ.β. για να φτάσει στο 2,25%. Ενδεχομένως η BoE να δώσει μία έκπληξη στην πορεία, αυξάνοντας ακόμη ταχύτερα τα επιτόκια, καθώς η οικονομία της Βρετανίας δέχεται ισχυρό πλήγμα από τον πληθωρισμό και την ενεργειακή κρίση.
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν ξεπεράσει την αρχική «κρυάδα» και είναι πιο έτοιμες να προχωρήσουν σε επιθετικές αυξήσεις. Μέχρι και η ΕΚΤ έχει πραγματοποιήσει αύξηση κατά 0,75% και δεν αποκλείεται να επιλέξει μία πιο εμπροσθοβαρή στρατηγική.
Όλα όμως θα εξαρτηθούν από την πορεία που στην πράξη θα διαγράψει ο πληθωρισμός. Όσο οι τιμές καλπάζουν, τόσο θα βλέπουμε τη μεταβλητότητα να κυριαρχεί και τις κεντρικές τράπεζες να τα παίζουν όλα για όλα για να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό, ακόμα και αν το τίμημα είναι να ωθήσουν την οικονομία σε βαθιά ύφεση.
