Έτοιμη να ανακοινώσει ένα μοναδικό παγκοσμίως και αμφιλεγόμενο «πείραμα» είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αρκεί βέβαια να επιτευχθεί συμφωνία στη σημερινή συνεδρίαση του διοικητικού της συμβουλίου, κάτι που θα κριθεί την τελευταία στιγμή καθώς οι ζυμώσεις είναι σε εξέλιξη. Θα γίνει η ΕΚΤ η πρώτη κεντρική τράπεζα στον πλανήτη που θα εφαρμόζει ταυτόχρονα ποσοτική σύσφιξη και ποσοτική χαλάρωση;
Θα το μάθουμε αμέσως μετά τη λήξη της συνεδρίασης, η οποία αναμένεται να πραγματοποιηθεί σε εκρηκτικό κλίμα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν στο liberal.gr παράγοντες που έχουν άμεση γνώση των διεργασιών στη Φρανκφούρτη, «στους διαδρόμους του ουρανοξύστη της ΕΚΤ στην Γκροσμαρκτχάλε της Οστάνδης… μυρίζει μπαρούτι».
Είναι ενδεχομένως η μεγαλύτερη «μάχη» που έχει δοθεί μεταξύ Βορρά και Νότου, από τις σκληρές κόντρες Σόιμπλε-Ντράγκι, και μέχρι φυσικά την επόμενη. Τα «γεράκια» του γερμανικού λόμπι απαιτούν την επιθετική σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής, υποστηρίζοντας ότι η ΕΚΤ έχει καθυστερήσει επικίνδυνα, τρέχει πίσω από τη Fed και οι αγορές την τιμωρούν. Τις τελευταίες ώρες, μάλιστα, έχει δημιουργηθεί κλίμα υπέρ της άμεσης αύξησης των επιτοκίων κατά 0,50% και όχι κατά 0,25% που έχει προμηνύσει η Κριστίν Λαγκάρντ.
Στην άλλη πλευρά της διελκυστίνδας, οι κεντρικοί τραπεζίτες του Νότου ναι μεν συμφωνούν ότι η ΕΚΤ πρέπει να αυξήσει τα επιτόκια, αλλά λόγω των έκτακτων συνθηκών με το ρωσικό φυσικό αέριο και του μεγαλύτερου – σε σύγκριση με τις ΗΠΑ – κινδύνου ύφεσης, προειδοποιούν ότι δεν πρέπει να γίνουν βιαστικές κινήσεις γιατί πολύ σύντομα μπορεί η Ευρωτράπεζα να αναγκαστεί να αλλάξει ξανά κατεύθυνση με δραστικές μειώσεις επιτοκίων και τότε το πλήγμα στην αξιοπιστία της θα είναι τεράστιο.
Με την ύφεση να θεωρείται πλέον το επικρατέστερο σενάριο ειδικά για την Ευρώπη, οι αγορές αναμένουν το εργαλείο με το οποίο η ΕΚΤ θα προστατεύει τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης, εμποδίζοντας τις αποδόσεις των ομολόγων να ξεφύγουν από κάθε έλεγχο και να φτάσουν σε μη βιώσιμα επίπεδα. Με φόντο τις σημερινές ανακοινώσεις, οι προβολείς στρέφονται στο νέο «μπαζούκα» της ΕΚΤ και βάζουν σε δεύτερη μοίρα την πρώτη αύξηση επιτοκίων μετά από 11 ολόκληρα χρόνια.
Η σημαντική άνοδος στα spreads τους τελευταίους μήνες αφορά ολόκληρη την Ευρωζώνη και κυρίως την Ελλάδα και την Ιταλία, αν και στη συγκεκριμένη συγκυρία η Ιταλία βρίσκεται σε χειρότερη θέση από τη χώρα μας. Το πρόβλημα είναι σοβαρό, ωστόσο, η μακρά περίοδος εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων και η πολύ σταδιακή μετακύλιση του δημοσίου χρέους δίνουν στις κυβερνήσεις κάποια περιθώρια, ακόμα και αν τα spreads διευρυνθούν περαιτέρω. Αν όμως η ανάπτυξη μηδενιστεί, θα ακυρωθεί μαζί της και το εν λόγω «μαξιλάρι».
Οι αγορές αναμένουν σήμερα μία αύξηση τουλάχιστον κατά 0,25% στο επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων, καθώς και την ανακοίνωση του πολυσυζητημένου «εργαλείου ενάντια στον κατακερματισμό», το οποίο στην ουσία θα συγκρατεί τα spreads. Αναλυτές εκτιμούν ότι είναι δύσκολο η ΕΚΤ να σχεδιάσει και να επικοινωνήσει ένα αποτελεσματικό εργαλείο που θα διασφαλίζει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα σε ένα τόσο εύθραυστο περιβάλλον.
Βορράς και Νότος διαφωνούν στα ακόλουθα:
Μέγεθος του «μπαζούκα»: Το Βερολίνο επιμένει ότι η παρέμβαση της ΕΚΤ δεν μπορεί να είναι απεριόριστη, όπως το OMT, και απειλεί με προσφυγή στο Δικαστήριο της Καρλσρούης. Όμως την ίδια ώρα, μία αρκετά περιορισμένη αντίδραση δεν θα είναι αποτελεσματική. Η ΕΚΤ έχει ανακοινώσει ότι μπορεί να ενισχύσει την ευελιξία των επανεπενδύσεων, αλλά το ερώτημα παραμένει: θα μπορεί η ΕΚΤ να αγοράζει ιταλικά ομόλογα έναντι των γερμανικών που λήγουν σε 3 χρόνια; Αν ναι, τότε μπορεί να έχει αποτέλεσμα…
Πότε θα εφαρμόζεται: Το “modus operandi” είναι το βασικό σημείο τριβής μεταξύ των στελεχών της ΕΚΤ. Θα είναι ένας ανοιχτός μηχανισμός που θα μπορεί να εφαρμόζεται όταν η ΕΚΤ κρίνει ότι κάτι δεν πάει καλά στην αγορά ομολόγων ή θα ενεργοποιείται μόνο σε «έκτακτες συνθήκες» και θα πρέπει να προηγείται απόφαση του διοικητικού συμβουλίου ή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου; Προφανώς, το επιθυμητό είναι ένας ανοιχτός μηχανισμός που θα ενεργοποιείται εύκολα.
