Όταν το 1996 ο 25χρονος τότε Νίκος Πέντζος κλήθηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα και να προετοιμαστεί για ν'' αναλάβει σταδιακά τα ηνία της βιομηχανίας ΖΑΝΑΕ, ως εκπρόσωπος της τρίτης γενιάς, ο ίδιος είχε διαφορετικά όνειρα: ήθελε πρώτα να εργαστεί σε μια μεγάλη επιχείρηση στο εξωτερικό όπου σπούδαζε κι έπειτα να επιστρέψει στην Ελλάδα πιο έμπειρος και "μυημένος" στα μυστικά της διοίκησης ενός μεγάλου οργανισμού. Μπαίνοντας στα 25 του στην επιχείρηση που ίδρυσε ο παππούς του, χρειάστηκε να συνεργαστεί με ανθρώπους πολύ μεγαλύτερους σε ηλικία -και άρα πολύ πιο έμπειρους από τον ίδιο. Κι αυτό σε μια εποχή που στα υψηλά κλιμάκια των ελληνικών εταιρειών ήταν δύσκολο να βρεθεί στέλεχος κάτω των 60 ετών.
Παρότι "λίγο ζόρικο" αυτό, όπως λέει, ανέλαβε την πρόκληση και σήμερα είναι πρόεδρος μιας από τις ιστορικότερες βιομηχανίες της χώρας, ιδρυθείσας εν έτει 1930. Ο Νίκος Πέντζος διετέλεσε ακόμη ο νεότερος πρόεδρος βιομηχανικού συνδέσμου στη χώρα, αφού είχε βρεθεί στο τιμόνι του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ) σε ηλικία μόλις 38 ετών. Σήμερα, εκτός από την ιδιότητα του προέδρου της ΖΑΝΑΕ, έχει κι εκείνη του επικεφαλής του Δικτύου Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Αρωγής, το οποίο κινητοποιεί κεφάλαια επιχειρήσεων για κοινωφελείς σκοπούς.
Η συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:
-Κληθήκατε να αναλάβετε τα ηνία της οικογενειακής επιχείρησης σε τρυφερή ηλικία. Νιώσατε ποτέ ότι ήταν μονόδρομος, ότι δεν είχατε άλλη επιλογή;
[...]Η αλήθεια είναι πως ήθελα να εργαστώ στο εξωτερικό όπου σπούδασα για κάποια χρόνια, αλλά η μητέρα μου, τότε πρόεδρος της επιχείρησης, μού ζήτησε να επιστρέψω άμεσα, γιατί ο τότε γενικός διευθυντής μας συμπλήρωνε 40 χρόνια στη ΖΑΝΑΕ κι έπρεπε να προλάβω να καθίσω δίπλα του στην επιχείρηση για δύο- τρία χρόνια για να με ενημερώσει. Και άρα οι στόχοι μου άλλαξαν άρδην κι επέστρεψα πολύ γρήγορα στην Ελλάδα. Ήταν πράγματι μονόδρομος λίγο πολύ.
-Το νιώσατε σαν κάτι αναπόδραστο δηλαδή;
Έτσι μου φάνηκε από τη μία [...] Όχι ότι δεν ήθελα να μπω στην επιχείρηση, αλλά σκεφτόμουν ότι θα ήταν χρήσιμο να έχω μεγαλύτερη εμπειρία από ξένες επιχειρήσεις πρώτα και μετά να μπω στον ελληνικό ρυθμό, κάτι που εκ των πραγμάτων δεν μπόρεσα να κάνω, οπότε μπήκα στα βαθιά γρήγορα.
-Υπάρχει κάποιο περιστατικό ή στοιχείο αυτής της διαδικασίας εισόδου σας στην οικογενειακή επιχείρηση που θα το θυμόσαστε ώσπου να γεράσετε;
Το 1996 που γύρισα από το εξωτερικό είχα να κάνω με ανθρώπους που ήταν πάνω από 25 και 30 χρόνια στην επιχείρηση, άρα άλλων γενεών. Στις εκθέσεις του εξωτερικού, όταν γνωρίζαμε στελέχη μάρκετινγκ, ήταν όλοι 28-30 ετών, ενώ στην Ελλάδα δύσκολα έβρισκες κάποιον κάτω από 60-65. Ήταν λίγο ζόρικο λοιπόν να συνδιαλλαγώ με ανθρώπους 30 χρόνια μεγαλύτερους από εμένα. Και δεν ξέρω και κατά πόσον ένιωθαν κι αυτοί εκείνη την εποχή ότι ένας τόσο νέος άνθρωπος μπορεί να είναι πραγματικά ίσος, παρόλο που υπήρχε απόλυτος σεβασμός κι από τις δύο πλευρές. Αυτό που έχω να θυμάμαι λοιπόν είναι ότι ήμουν πολύ νέος για μια μεγάλη θέση κι έπρεπε να μάθω γρήγορα να συνδιαλέγομαι με ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, που ήξεραν πολύ περισσότερα από εμένα. Άρα έπρεπε να έχω τη σοφία να ακούω και να μαθαίνω και ταυτόχρονα να έχω τη θέση που έπρεπε να έχω...
-Τελικά βρεθήκατε να κρατάτε το τιμόνι μιας σχεδόν αιωνόβιας επιχείρησης...
Πραγματικά, η ΖΑΝΑΕ είναι σχεδόν αιωνόβια, ιδρύθηκε το 1930 και παρήγε τότε ζύμη αρτοποιίας, αυτό σημαίνει ΖΑΝΑΕ άλλωστε, Ζύμη Αρτοποιίας Νίκογλου ΑΕ. Η εταιρεία ιδρύθηκε από τον παππού μου και τον αδερφό του και μια άλλη οικογένεια. Ήταν φοβερή καινοτομία το να φέρεις ζύμη, γιατί έως τότε την έκαναν με τα χέρια. Ήρθε το προϊόν από τη Γαλλία όπου είχαν σπουδάσει και απορροφήθηκε πολύ γρήγορα γιατί έλυνε τα χέρια του αρτοποιού, του αρτοβιοτέχνη, του αρτοβιομήχανου. Βίωσαν λοιπόν επιτυχία στο ξεκίνημα της επιχείρησης και μετά από μερικά χρόνια η ΖΑΝΑΕ μπήκε και στα έτοιμα φαγητά. Τότε ξεκίνησε και το ντολμαδάκι, που ήταν και είναι σήμα κατατεθέν για την εταιρεία.
-Μέσα στην κρίση πώς κινήθηκαν οι ρυθμοί ανάπτυξης της ΖΑΝΑΕ και πώς επέδρασαν οι εξαγωγές στα μεγέθη σας;
Νομίζω πως ήδη από το 2010 είχε διαφανεί ότι θα υπάρξει πρόβλημα στην Ελλάδα, από τότε τα νούμερα δεν βγαίνανε. Ως ΖΑΝΑΕ ήδη από το 1975 είχαμε εξαγωγική δραστηριότητα, αλλά από το 2010 και μετά αποφασίσαμε να επενδύσουμε ακόμη περισσότερο στην εξωστρέφεια γιατί βλέπαμε το κύμα που ερχόταν. Έτσι ενδυναμώσαμε πάρα πολύ το τμήμα εξαγωγών. Πήραμε αρκετούς ανθρώπους εκεί, που η δουλειά τους είναι να βρίσκονται σε ένα αεροπλάνο και να ταξιδεύουν στις ξένες αγορές. Επενδύσαμε σε αυτόν τον τομέα και νομίζω ότι η επένδυσή μας έχει ήδη αποσβεστεί, αφού την τελευταία διετία η εταιρεία μας έχει ανέβει σε εξαγωγές. Εξάγουμε ήδη και σε νέες αγορές, όπως στη Μέση Ανατολή ή την Ιαπωνία. Εξάγουμε το 45% του κύκλου εργασιών μας, σε όλον τον κόσμο, κι αν δεν υπολογίσουμε το ζύμη αρτοποιίας, που απευθύνεται κυρίως στην εγχώρια αγορά, το μερίδιο των εξαγωγών φτάνει στο 67%-70%. Τα λαχανικά, τα ντολμαδάκια, τα φασόλια γίγαντες και γενικά η μεσογειακή δίαιτα είναι ένα κομμάτι της εταιρείας που πάει πολύ καλά στο εξωτερικό [...] Το μεγάλο στοίχημα ήταν να ξεφύγουμε από την ελληνική κοινότητα του εξωτερικού, που αγαπάμε και σεβόμαστε πολύ εννοείται, και να βγάλουμε και προϊόντα για το διεθνές κοινό. Πχ, η ψητή πιπεριά έχει ήδη μπει στα salad bars της Αυστραλίας ή της Αμερικής.
-Ποια είναι η πρόβλεψή σας για τη χρήση 2016;
Το 2015 είχαμε αύξηση τζίρου της τάξης του 7%, που θεωρώ ότι είναι πολύ μεγάλη επιτυχία για την εποχή και στηρίχθηκε κυρίως στις εξαγωγές. Στο φετινό τετράμηνο είμαστε περίπου στα ίδια μεγέθη. Στόχος μας για το 2016 είναι να μπορέσουμε να διατηρήσουμε την περσινή αύξηση και να κάνουμε κάτι λίγο ακόμη καλύτερο. Στους προϋπολογισμούς μας έχουμε βάλει ένα 5%, συντηρητικά αλλά σταθερά, γιατί τα πολλά λόγια είναι φτώχεια.
-Θυμάμαι πως ήδη από το 2011 οι επιχειρηματικοί φορείς έκαναν λόγο για ασφυκτικές συνθήκες στην επιχειρηματικότητα. Αν άκουγες τότε έναν πρόεδρο φορέα να μιλάει, πίστευες ότι τα πράγματα απλά δεν μπορούν να γίνουν χειρότερα. Οι επιχειρήσεις που κατάφεραν παρόλα αυτά να επιβιώσουν, ποια χαρακτηριστικά έχουν; Τι τις κάνει survivors;
Δεν είναι θέμα μόνο αντοχών, αλλά και κλάδων και λίγο τύχης. Αν είσαι στις κατασκευές δηλαδή, όπου τίποτα δεν κινείται, τι μπορείς να κάνεις; Τα τρόφιμα, ο κλάδος της ΖΑΝΑΕ δηλαδή, ήταν ο "τυχερός" τομέας που ποτέ δεν έβγαζε τα πολλά λεφτά, αλλά σε τέτοιες εποχές αποδείχτηκε ο πιο αμυντικός. Και στα τρόφιμα είχαμε πτώσεις αξιόλογες, με διψήφιους αριθμούς κάθε χρόνο, αλλά όχι τέτοιες που θα σε κατέστρεφαν. Πιστεύω ότι αυτοί που αντέχουν είναι όσοι είχαν προβλέψει κάποια πράγματα κι είχαν επενδύσει στις εξαγωγές. Κι αυτή τη στιγμή βλέπω ότι επιχειρήσεις που επιβίωσαν, πηγαίνουν και καλύτερα, απλά το καλύτερο είναι σχετικό γιατί πρέπει να βλέπεις και αποτέλεσμα. Όλοι κρατάνε άμυνα και περιμένουν να βελτιωθούν οι συνθήκες για να βελτιώσουν και το αποτέλεσμα. Θυμάμαι πριν δύο-τρία χρόνια, πρόεδρος πολυεθνικής με την οποία συνεργαζόμαστε, ήρθε στην Ελλάδα αποφασισμένος να διακόψει τις συνεργασίες για όλα τα ελληνικά προϊόντα γιατί νόμιζε ότι κανείς δεν θα επιβίωνε και άρα ότι δεν θα μπορούσε να στηριχθεί σε ελληνικές επιχειρήσεις. Όταν ήρθε και είδε ότι υπάρχουν επιχειρήσεις που επιβιώνουν, είπε "λάθος μου, γιατί τώρα που ήρθα στην Ελλάδα και είδα τα πράγματα από κοντά πιστεύω ότι αυτές οι επιχειρήσεις όχι απλά θα επιβιώσουν αλλά θα πάνε και καλύτερα".
-Το 2010 με την ιδιότητα του προέδρου του ΣΒΒΕ είχατε πει ότι το ύψος των συνολικών συγχρηματοδοτήσεων, ύψους 130 δισ. ευρώ, που είχαν "τρέξει" στη χώρα από την εποχή των μεσογειακών ολοκληρωμένων προγραμμάτων μέχρι το ΕΣΠΑ, ήταν μεγαλύτερες από τα δάνεια που είχε συνάψει η Ελλάδα έως τότε (το 2010) με την τρόικα. Με τόσο χρήμα, τι πήγε τόσο στραβά;
[...]Πιστεύω ότι ένα μεγάλο λάθος που κάναμε όλα αυτά τα χρόνια, και μιλάω για όλες τις κυβερνήσεις, είναι το εξής: όταν υπήρχε στην Ελλάδα ρυθμός ανάπτυξης διπλάσιος από εκείνον της ΕΕ, στο 3,5%-4%, τότε έπρεπε να γίνουν οι απαραίτητες ήπιες προσαρμογές, να πούμε την αλήθεια στον κόσμο και σιγά- σιγά να αγκαλιαστεί από όλους αυτό το πράγμα. Γιατί στην Ελλάδα πάντα υπήρχε ένας Άγιος Βασίλης, που όταν ερχόταν η ώρα, βλέπαμε ότι είχε μόνο τη στολή, αλλά όχι τον σάκο. Εδώ ήταν το μεγάλο λάθος κατά τη γνώμη μου. Έπρεπε να υπάρχει μια σύμπνοια όλων για το καλό της χώρας, των πολιτών και των επιχειρήσεων. Θα είχαμε γλιτώσει πολλά χρόνια από όλο αυτό που περνάμε. Π.χ., όλοι μιλούσαν εκείνες τις εποχές για τον αναπτυξιακό νόμο. Μα ο αναπτυξιακός είναι μόνο ένα εργαλείο υποβοήθησης της ανάπτυξης, τίποτα άλλο. Η ουσία ήταν κι είναι η ανταγωνιστικότητα στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων. Έτσι έρχεται η ανάπτυξη, όχι με μια επιδότηση που θα τη χρησιμοποιήσεις για ν'' αγοράσεις ένα κτήριο ή να πάρεις ένα μηχάνημα. Η ανάπτυξη θέλει καθημερινά μέτρα καλυτέρευσης της καθημερινότητας των πολιτών και των επιχειρήσεων, πραγματικά μέτρα για την ανταγωνιστικότητα και τη ρευστότητα, ώστε η επιχείρηση να λειτουργεί καλύτερα και μέσα από αυτή τη λειτουργία της να χρησιμοποιήσει ένα εργαλείο όπως ο αναπτυξιακός. Πηγαίναμε στα ξενοδοχεία και ακούγαμε ωραίες συζητήσεις και μετά βγαίναμε έξω και νομίζαμε ότι ζούμε όλοι σε εικονική πραγματικότητα...
-Τελικά είσαστε αισιόδοξος ή απαισιόδοξος;
[...]Είμαι αισιόδοξος, πιστεύω ότι πρέπει να στηριχθούμε στις δυνάμεις μας, να βελτιώσουμε τις αδυναμίες μας και να δούμε τις ευκαιρίες. Σαν σύνθημα ακούγεται και δεν μου αρέσουν τα συνθήματα, αλλά είναι αλήθεια. Υπάρχουν πάντα δυνάμεις και ευκαιρίες. Αν βοηθήσει λίγο και το μακροοικονομικό περιβάλλον, πιστεύω ότι θα μπορέσουμε να στηριχθούμε στις δυνάμεις μας απρόσκοπτα και λέω "απρόσκοπτα" γιατί αυτή η λέξη έχει μεγάλη σημασία στη χώρα μας. Τον χρόνο που καταναλώνουμε σήμερα στην Ελλάδα σε σενάρια για το τι θα γίνει και τι πρέπει να κάνουμε, τον χάνουμε, δεν βγαίνουμε στην αγορά, δεν πάμε να κάνουμε πωλήσεις. Ο Ολλανδός κι ο Γερμανός δεν ασχολούνται με σενάρια αυτού του είδους...
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
