Δεν είναι ευχάριστες οι εξελίξεις στην Ευρώπη καθώς επιβεβαιώνεται το δυσμενές σενάριο σε ό,τι αφορά το δεύτερο κύμα της πανδημίας, ενώ ραγδαία είναι και η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών. Την ώρα που το «οξυγόνο» από το Ταμείο Ανάκαμψης δεν αναμένεται να φτάσει στην αγορά πριν το καλοκαίρι του 2021, η παύση της… πραγματικής ανάκαμψης είναι γεγονός και πλέον η ευρωπαϊκή οικονομία κινδυνεύει να βρεθεί εκ νέου σε ύφεση στο τρίμηνο που μόλις ξεκίνησε.
Ο… κλήρος πέφτει λοιπόν στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία είναι η μόνη που μπορεί να αναλάβει άμεσα δράση και πλέον έχει κάθε δικαιολογία να το κάνει αφού για πρώτη φορά από το 2016 η ευρωπαϊκή οικονομία λειτουργεί για δύο σερί μήνες σε συνθήκες αποπληθωρισμού και παρά τα πρωτοφανή μέτρα που έχουν ληφθεί που στην συνολική τους εφαρμογή ξεπερνούν τα 1,5 τρισ. ευρώ.
Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη μία κρίσιμη διελκυστίνδα από την έκβαση της οποίας θα εξαρτηθεί το κατά πόσο θα ανακοινωθούν νέα μέτρα για την τόνωση της ευρωπαϊκής οικονομίας πριν το τέλος του 2020 αλλά και το μέγεθος αυτών. Θα περίμενε κανείς ότι μετά τη νέα πτώση του πληθωρισμού ακόμη πιο βαθιά σε αρνητικό έδαφος τον Σεπτέμβριο, τα χέρια της Κριστίν Λαγκάρντ θα λύνονταν. Το γερμανικό λόμπι, ωστόσο, με επικεφαλής τον Γενς Βάιντμαν, προβάλλει σθεναρή αντίσταση έχοντας μάλιστα κερδίσει έδαφος το τελευταίο δίμηνο.
Στην πλευρά της Λαγκάρντ δεν βρίσκονται μόνο οι χώρες του Νότου, που είναι οι οικονομίες που έχουν πληγεί περισσότερο, αλλά και η πραγματική οικονομία. Τα περιοριστικά μέτρα αυξάνονται σχεδόν σε ολόκληρη τη Γηραιά Ήπειρο και η οικονομική δραστηριότητα χάνει το βηματισμό που είχε αρχίσει να αναπτύσσει μετά τα πρώτα lockdown. Μαζί με το φόβο για κλιμάκωση του δεύτερου κύματος της πανδημίας τους χειμερινούς μήνες έρχεται και ο φόβος για επιχειρηματικά λουκέτα και μια νέα γενιά ανέργων.
Μέχρι στιγμής το «στρατόπεδο» του Βάιντμαν είχε καταφέρει να κόψει τη φόρα της Λαγκάρντ και να την εμποδίσει να ρίξει νέα «καταιγίδα» ρευστότητας. Όμως τα πιο πρόσφατα στοιχεία για τον πληθωρισμό ήρθαν να επιβεβαιώσουν τις ανησυχίες, με τον Σεπτέμβριο να είναι ο δεύτερος διαδοχικός μήνας που ο δείκτης τιμών καταναλωτή βρίσκεται σε αρνητικό έδαφος και μάλιστα πιο βαθιά από τον Αύγουστο (-0,3% από -0,2%). Ακόμα και ο δομικός πληθωρισμός από τη μέτρηση του οποίου εξαιρούνται ευμετάβλητα στοιχεία όπως η ενέργεια, τα τρόφιμα και τα προϊόντα καπνού, υποχώρησε στο 0,2% από 0,4% τον Αύγουστο, καταγράφοντας ιστορικό χαμηλό, ενώ οι εκτιμήσεις έκαναν λόγο για άνοδο στο 0,5%.
Ο κίνδυνος να παραμείνει η ευρωπαϊκή οικονομία για καιρό σε περιβάλλον αποπληθωρισμού είναι ορατός
Τι θα κάνει, λοιπόν, η ΕΚΤ; Οι αγορές προεξοφλούν ότι θα καμφθούν οι γερμανικές αντιδράσεις και το QE Πανδημίας θα γιγαντωθεί. Αμέσως μετά την ανακοίνωση των στοιχείων για τον πληθωρισμό, τα κρατικά ομόλογα της Ευρωζώνης σημείωσαν εντυπωσιακό ράλι , με την απόδοση του 10ετούς της Ελλάδας να κινείται προς νέα ιστορικά χαμηλά στο 0,9% και της Γερμανίας να υποχωρεί στο -0,55%.
Ένα σενάριο είναι ότι η Λαγκάρντ θα ανακοινώσει την επέκταση των TLTRO και ταυτόχρονα του QE Πανδημίας, με το συνολικό πακέτο να ανέρχεται στα 2 τρισ. ευρώ, πιθανότατα κατά τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου τον Δεκέμβριο. Υπάρχει όμως και το σενάριο της έκπληξης.
Σε κάθε περίπτωση η Γαλλίδα δικαιολογημένα υποστηρίζει την εφαρμογή νέων μέτρων από τη στιγμή που οι επίσημες προβλέψεις της ΕΚΤ είναι για πληθωρισμό 0,3% φέτος, 1,1% το 2021 και 1,3% το 2022. Επομένως θα πρέπει να κινηθεί πολύ πιο επιθετικά αν θέλει να τονώσει τη δραστηριότητα και να ωθήσει τον πληθωρισμό προς τον στόχο του 2%. Η Capital Economics επισημαίνει πως οι τιμές θα κινηθούν ανοδικά το 2021 μόνο αν αυξηθούν οι τιμές της ενέργειας, αντιστραφεί η μείωση του ΦΠΑ στη Γερμανία και δεν συνεχιστεί η ελεύθερη πτώση του τουρισμού και γι? αυτό το λόγο η ανακοίνωση νέου πακέτου από την ΕΚΤ είναι μονόδρομος.
