Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Σε μία εξαιρετικά σημαντική συνέντευξη τύπου για το μέλλον της Ευρωζώνης (κάτι που θα αποδειχθεί στο μέλλον), ο Μάριο Ντράγκι έστειλε ξεκάθαρα μηνύματα προς όλες τις κατευθύνσεις, τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό της ένωσης, επιβεβαιώνοντας ότι αυτός είναι το απόλυτο αφεντικό.
Ο Ντράγκι ανακοίνωσε το τέλος του QE αλλά όχι και το τέλος της δεκαετούς κρίσης που μαστίζει την Ευρώπη. Η απόφαση-σταθμός της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τα όσα είπε, αλλά και τα όσα άφησε να εννοηθούν ο Ιταλός για τις μελλοντικές ενέργειες του διοικητικού της συμβουλίου, ικανοποιούν τους πάντες και προκαλούν νευρικότητα επίσης στους πάντες. Το χωρίς προηγούμενο κεφάλαιο της ποσοτικής χαλάρωσης κλείνει, αλλά τα προβλήματα – έστω σε μικρότερη έκταση – παραμένουν.
Πως θα είναι, λοιπόν, η ζωή χωρίς την ποσοτική χαλάρωση; Όσο και αν φαίνεται περίεργο μετά το τέλος του QE, το QE θα συνεχίσει να υπάρχει. Το πρώτο σενάριο είναι ότι η ΕΚΤ θα αποφασίσει να μικρύνει σταδιακά τον ισολογισμό της, όμως κάτι τέτοιο θα χρειαστεί πολλά χρόνια, ίσως και 2 δεκαετίες. Το άλλο σενάριο θέλει την ΕΚΤ να διατηρεί τον ισολογισμό της αμετάβλητο για κάποια χρόνια. Όπως και να χει, η διαχείριση του στοκ των ομολόγων θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη νομισματική πολιτική και αυτή θα είναι η «κληρονομιά» που θέλει να αφήσει ο Ντράγκι.
Κατάφερε με λίγα λόγια και χωρίς πολλές εξηγήσεις να δώσει τέλος στις πιέσεις της Γερμανίας για αλλαγή νομισματικής πολιτικής αφού έθεσε συγκεκριμένο ορίζοντα. Κατάφερε, επίσης, να αγοράσει χρόνο για την Ευρωζώνη, να στριμώξει στη γωνία τη νέα ιταλική κυβέρνηση, να προειδοποιήσει την Ελλάδα και να θυμίσει σε όλους ότι το ευρώ είναι μη αναστρέψιμο.
Ο Ιταλός δεν είχε ιδιαίτερα κέφια, ούτε όρεξη για χιούμορ. Δεν είχε όμως ούτε όρεξη για πολλές εξηγήσεις. Ήθελε απλώς να βάλει τα πράγματα στη θέση τους, σε μία σειρά ζητημάτων που συντηρούνται για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Όπως, για παράδειγμα, το θέμα των αγορών ιταλικών ομολόγων. Η ΕΚΤ αγόρασε ιταλικά ομόλογα ύψους 3,6 δισ. ευρώ τον Μάιο, ήτοι τον μήνα της κρίσης, ενώ είχε αγοράσει 3,4 δισ. ευρώ τον Μάρτιο και άλλα τόσα τον Φεβρουάριο. «Μην ψάχνετε για θεωρίες συνομωσίας», είπε με νόημα.
Και επειδή έχει ακούσει πάρα πολλά για τον πραγματικό αντίκτυπο της ποσοτικής χαλάρωσης στην οικονομία της Ευρωζώνης – κυρίως από γερμανικά χείλη – ο Ντράγκι έδωσε στη δημοσιότητα νούμερα. Το QE έχει συνεισφέρει στα τρία χρόνια της εφαρμογής του 1,9% επιπλέον ανάπτυξη του ΑΕΠ και επίσης 1,9% σε πληθωρισμό.
Όσο για την Ελλάδα, ο επικεφαλής της ΕΚΤ θύμησε τις θυσίες που έχουν κάνει πολλοί λαοί της Ευρώπης, ενώ τόνισε ότι κάποιοι μόλις έχουν αρχίσιε να τα πηγαίνουν καλύτερα και δεν υπάρχει κανένας λόγος να γίνουν βήματα προς τα πίσω.
Τι άλλο έκανε χθες ο Ντράγκι:
1. Έβγαλε από την πρίζα τα μηχανήματα που τυπώνουν ευρώ: Ικανοποίησε έτσι τη γερμανική πλευρά. Το QE θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2018, αφού πρώτα οι μηνιαίες αγορές ομολόγων μειωθούν στα 15 δισ. ευρώ από τον Οκτώβριο. Στη συνέχεια θα ξεκινήσει η περίοδος της επανεπένδυσης των κεφαλαίων, γεγονός που θα επιτρέψει στον Ντράγκι να κάνει τις απαραίτητες «ρυθμίσεις» στα ομόλογα που τις... χρειάζονται.
2. Υποσχέθηκε ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν στο 0%: Το φθηνό χρήμα δεν είναι μόνο μέσω των ομολόγων αλλά και μέσω των επιτοκίων. Η ΕΚΤ δεν θα αυξήσει τα επιτόκια μέχρι τουλάχιστον τον Σεπτέμβριο του 2019. Σίγουρα αυτό έχει αντίκτυπο στο ευρώ και η διολίσθησή του έναντι του δολαρίου (αφού η Fed βρίσκεται σε διαδικασία αυξήσεων) ικανοποιεί τις εξαγωγικές εταιρείες της Ευρωζώνης.
3. Δεν άφησε περιθώρια στην ιταλική κυβέρνηση: Μην τρελαίνεστε, στην Ευρώπη γίνονται συχνά εκλογές και διαφορετικά κόμματα βρίσκονται στην εξουσία, είπε, απαντώντας σε ερώτηση για την άνοδο του λαϊκισμού. Παρ'' όλα αυτά, έκοψε... τον βήχα της συγκυβέρνησης Λέγκας-Κινήματος Πέντε Αστέρων, τονίζοντας ότι η όποια συζήτηση για το μέλλον της Ευρωζώνης είναι καλοδεχούμενη αλλά μόνο στα όρια των υφιστάμενων συνθηκών.
4. Έδειξε ότι είναι το απόλυτο αφεντικό. Γιατί να μην μπορεί κάποιος να φύγει από το ευρώ, αν μπορεί να φύγει από την Ε.Ε. Είναι η ερώτηση. Ο Ντράγκι απαντά σε έντονο ύφος ότι το ευρώ είναι μη αναστρέψιμο γιατί είναι ισχυρό και πως το μόνο που καταφέρνει να κάνει όποιο; συζητά για κάτι που δεν αλλάζει, είναι μόνο ζημιά.
5. Αγόρασε χρόνο και έδειξε την επόμενη ημέρα: Τα νέα για την οικονομία της Ευρωζώνης είναι καλά αλλά όχι τόσο καλά που να δικαιολογούν χαλαρότητα, σημείωσε ο διοικητής της ΕΚΤ, υπενθυμίζοντας το ξέσπασμα της αβεβαιότητας τις τελευταίες εβδομάδες. Ο Ντράγκι τόνισε ότι το outlook για το ΑΕΠ του 2018 έχει υποβαθμιστεί, όμως έχει διατηρηθεί αμετάβλητο για το 2019. Το outlook για τον πληθωρισμό αναβαθμίστηκε τόσο για το 2018 όσο και για το 2019 λόγω των τιμών του πετρελαίου.
6. Προειδοποίησε για τους γεωπολιτικούς κινδύνους: Η οικονομία δεν είναι μόνο επιτόκια και πληθωρισμός. Ο Ιταλός μίλησε σαν να είναι ο επικεφαλής της Κομισιόν και ανέλυσε όλους τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η Ευρωζώνη.
