Ένας Γολγοθάς που κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει την ένταση και τη διάρκειά του και ίσως θα παραπέμπει στις πιο «μαύρες» σελίδες των πρώτων χρόνων της ελληνικής οικονομικής κρίσης, όταν έκλεισαν πάρα πολλές μικρομεσαίες και οικογενειακές εταιρείες, περιμένει την ελληνική επιχειρηματικότητα την επόμενη ημέρα της άρσης του lockdown.
Η επάνοδος και η επανεκκίνηση της οικονομίας θα είναι πολύ δύσκολη διαδικασία και ένα μεγάλο στοίχημα, καθώς τίποτα δε θα είναι το ίδιο στην κοινωνία, στην κατανάλωση, στη διασκέδαση, στον τουρισμό, στα ταξίδια και στη λειτουργία όλου του συστήματος. Σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές αλλά και παράγοντες της αγοράς, οι περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα ανοίξουν σε ένα – εν πολλοίς - «καινούριο» περιβάλλον, με… τροποποιημένες συνήθειες, ή όπως αυτοί το ονομάζουν, θα ανοίξουν με gap down.
Πάρα πολλές μικρές επιχειρήσεις θα αντιμετωπίσουν άμεσα το ενδεχόμενο πτώχευσης, καθώς το πλήγμα στον τουριστικό κλάδο της χώρας μας έχει σημαντικές παράπλευρες επιπτώσεις σε πληθώρα «αγορών» πέριξ αυτού όπως ακτοπλοΐα, εστίαση, μεταφορές, δημοφιλή θέρετρα, ξεναγήσεις, διασκέδαση, οικοδομή, εποχική αλιεία κ.ο.κ. Πρόκειται για ένα οριζόντιο χτύπημα σε δεκάδες κλάδους, που λόγω του «μωσαϊκού» της διάρθρωσης της ελληνικής επιχειρηματικότητας, που αποτελείται κυρίως από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, θα είναι εξαιρετικά βαρύ.
Πάνω από 98% των ελληνικών επιχειρήσεων ανήκουν στην κατηγορία μικρομεσαίες, απασχολώντας έως 49 άτομα προσωπικό και είναι αυτές που προσφέρουν το 80% των θέσεων απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα. Είναι αυτό δηλαδή που χαρακτηρίζεται ως η «ραχοκοκαλιά» της οικονομίας…
Γύρω από τον τουρισμό ζει μια ολόκληρη έμμεση βιομηχανία υπηρεσιών πάσης φύσεως. Μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις χωρίς μεγάλα κεφαλαιακά αποθέματα, χωρίς ισχυρούς χρηματοδότες, που είχαν και έχουν άμεση εξάρτηση από τις καθημερινές ή μηνιαίες εισπράξεις για τη βιωσιμότητά τους, θα έχουν πρόβλημα. Γηρασμένος πληθυσμός, μεγάλος αριθμός αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελματιών, αλλά το μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων, είναι παράγοντες που καθιστούν πολύ ευάλωτη την ελληνική οικονομία και επιχειρηματικότητα.
Όπως εκτίμησε σε χθεσινή του έκθεση η Capital Economics, υπάρχει μια ομάδα χωρών - μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα - που είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες στους κλάδους που πιθανότατα θα έχουν μόνιμη απώλεια παραγωγής. Πιο συγκεκριμένα, εκτιμά πως θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να επιστρέψουν τα διεθνή ταξίδια και ο τουρισμός σε "φυσιολογικά" επίπεδα, αν πράγματι συμβεί ποτέ.
Οι αναλυτές σημειώνουν πως οι χώρες ενδέχεται να είναι αργές στο να άρουν τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς, οι πολίτες μπορεί να αποφεύγουν για πολύ μεγάλο διάστημα τα ταξίδια, είτε προσωπικά, είτε επαγγελματικά. Σύμφωνα με την Capital Economics, από τις μεσαίες και μεγάλες οικονομίες όπου τα ταξίδια και ο τουρισμός αντιπροσωπεύουν το υψηλότερο μερίδιο του ΑΕΠ, ανάμεσα σε άλλες (Μαρόκο, Ταϊλάνδη, Φιλιππίνες) ξεχωρίζει και η Ελλάδα.
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Μικρομεσαίων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος (ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ) για τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, εξάγεται το δυσμενές συμπέρασμα ότι μία στις 7 επιχειρήσεις (περίπου 100.000) ενδέχεται να κλείσουν, ύστερα από την άρση των περιοριστικών μέτρων και τις νέες συνθήκες που θα έχουν διαμορφωθεί.
Πλήττεται πληθώρα κλάδων και επαγγελμάτων
Τομείς όπως εστίαση, φιλοξενία, διασκέδαση, βιομηχανία, τρόφιμα, ποτά, μεταφορές κ.α. πλήττονται από τις δυσμενείς εξελίξεις λόγω του ιού. Σερβιτόροι, μάγειρες, ξενοδοχειακοί υπάλληλοι, bartenders, εργαζόμενοι σε υπηρεσίες catering συγκαταλέγονται στα μεγάλα «οικονομικά θύματα» του κορονοϊού, αφού μέσα σε λίγες μέρες η ζωή τους ανατράπηκε πλήρως. Και αναφερόμαστε σε έναν κλάδο που σύμφωνα με την Ένωση Επιχειρήσεων Οργανωμένης Εστίασης (ΕΠΟΕΣ) αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εργοδότες στην Ελλάδα, με 700.000 εργαζόμενους και χιλιάδες σημεία πώλησης.
Το μεγάλο πλήγμα θα το δεχτεί η εστίαση και όλη η «αλυσίδα» γύρω από αυτήν, όπως οι κλάδοι της διασκέδασης, των αλκοολούχων ποτών και των αναψυκτικών, λόγω και της ισχυρής διασύνδεσής τους από το κανάλι της εστίασης και των ξενοδοχείων HO.RE.CA. (Hotel – Restaurant – Catering).
Επαγγελματίες του κλάδου των αλκοολούχων ποτών εκφράζουν έντονη ανησυχία για την επόμενη μέρα, καθώς δυσμενείς είναι οι εκτιμήσεις για την κίνηση στην αγορά μετά την άρση του lockdown, λόγω των περιορισμών στα τραπέζια, τους υγειονομικούς όρους, τις αποστάσεις κ.λπ.
Στη μακρά αλυσίδα εφοδιασμού των αλκοολούχων ποτών δραστηριοποιείται ένας σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων, από το αρχικό στάδιο της παραγωγής, το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, δηλαδή το off trade κανάλι της αγοράς που προορίζεται για οικιακή κατανάλωση (supermarkets, mini markets, κάβες), επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην επιτόπια κατανάλωση (on trade αγορά), αλλά και ό,τι έχει σχέση με ξενοδοχεία.
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, η αγορά off trade εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύει μόλις το 38% του συνολικού όγκου πωλήσεων αλκοολούχων ποτών, ενώ το υπόλοιπο 62% των πωλήσεων αφορά στην επιτόπια κατανάλωση, αναδεικνύοντας ουσιαστικά τη HO.RE.CA ως την κύρια αγορά διάθεσης των αλκοολούχων ποτών.
Βιομηχανία
Στη βιομηχανία, η επανεκκίνηση θα είναι εξίσου δύσκολη, δεδομένου ότι θα είναι αλλαγμένο ολόκληρο το status quo σ’ ό,τι αφορά τις αγορές που απορροφούσαν προϊόντα και έκαναν τις παραγγελίες! Τέσσερις εισηγμένες κλωστοϋφαντουργικές εταιρείες είναι σε αναστολή λειτουργίας και το ερώτημα είναι υπό ποιες προϋποθέσεις θα ξανανοίξουν και από που θα προέλθουν οι παραγγελίες ώστε να αξίζει να βάλουν εκ νέου τις μηχανές μπροστά; Πότε θα επανέλθει η αγοραστική δύναμη και η καταναλωτική διάθεση (διεθνώς) για νέες αγορές ενδυμάτων και άλλων προϊόντων ώστε να σηκωθούν εκ νέου οι παραγωγικές εργασίες τέτοιων εταιρειών;
Πολλές μεγάλες βιομηχανίες μετάλλων επίσης έχουν αναστείλει προσωρινά τη λειτουργία τους, όμως με την παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία να πλήττεται σημαντικά, κάνοντας εκτιμήσεις για τουλάχιστον 20% μικρότερη παραγωγή νέων αυτοκινήτων, είναι σαφές ότι θα πληγούν και οι εργασίες όλων των βιομηχανιών που τις τροφοδοτούν με πρώτες ύλες. Το ίδιο ισχύει και για όλη την ευρύτερη «αλυσίδα» μηχανικών και μεταλλικών κατασκευών, αεροσκαφών κ.ο.κ.
Οινοποιία και Ιχθυοκαλλιέργειες
Σημαντικό είναι το πλήγμα στις οινοποιίες καθώς η πτώση αγγίζει το 90%, όπως και στις ιχθυοκαλλιέργειες όπου ο τζίρος υποχωρεί άνω του 40%, με τη ζήτηση από χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Γερμανία που αποτελούν και τους κυριότερους εξαγωγικούς προορισμούς της χώρας, να έχει υποχωρήσει σε δραματικά επίπεδα.
Μεγάλο χτύπημα έχει δεχθεί ο κλάδος της ιχθυοκαλλιέργειας με το τζίρο να καταγράφει μέχρι σήμερα πτώση πάνω από 40% και τη ζήτηση από χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Γερμανία που αποτελούν και τους κυριότερους εξαγωγικούς προορισμούς της χώρας, να έχει υποχωρήσει σε δραματικά επίπεδα. Εξίσου απογοητευτική είναι η εικόνα που επικρατεί και στην εσωτερική αγορά οι πωλήσεις ψαριών εμφανίζονται μειωμένες κατά 40% ως προς την ποσότητα και κατά 60% μειωμένες ως προς την τιμή.
Η Ιταλία που αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά για το ελληνικό ψάρι ιχθυοκαλλιέργειας καθώς εκεί κατευθύνεται το 45% του συνολικού αριθμού των εξαγωγών τσιπούρας-λαβρακιού, καταγράφει λόγω κορονοϊού πτώση άνω του 60%, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Οργάνωσης Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας. Εξίσου σημαντική είναι η μείωση (της τάξης του 40% με 50%) που καταγράφεται και στις δύο άλλες μεγάλες αγορές που κατευθύνονται τα ελληνικά ψάρια, Ισπανία και Γαλλία. Η Ισπανία αντιπροσωπεύει το 15,5% των συνολικών εξαγωγών ελληνικής τσιπούρας και λαβρακίου, ενώ η Γαλλία το 11,83% των συνολικών εξαγωγών.
