Του Απόστολου Σκουμπούρη
Ο πιο... ανερχόμενος κλάδος της ελληνικής οικονομίας αλλά και ο κλάδος που έχει γίνει «εργοτάξιο» επενδύσεων και έλκυσης σημαντικών ξένων κεφαλαίων αποδεικνύεται μετά από χρόνια ο χώρος της αξιοποίησης ακίνητης περιουσίας και του ευρύτερου real estate της χώρας μας. Ένας κλάδος που κατά τη διάρκεια της κρίσης πέρασε δια πυρός και σιδήρου, με τις τιμές να ισοπεδώνονται και την οικοδομή να «νεκρώνει» ολοσχερώς, τα μεσιτικά γραφεία να κλείνουν κατά δεκάδες, πλέον βρίσκεται σε ανάκαμψη.
Πλέον, η κατάσταση έχει αλλάξει και μάλιστα σημαντικά, η «νεκρή» επενδυτικά περίοδος έχει δώσει τη θέση της σε μια εποχή μεγάλης άνθισης για την αγορά ακινήτων, τόσο των επαγγελματικών, όσο και των κατοικιών. Οι εταιρείες real estate, τόσο οι παλαιές όσο και οι νεοσύστατες, ελκύουν σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια από το εξωτερικό, ενώ είναι και ο μόνος κλάδος που «τροφοδοτεί» το ελληνικό Χρηματιστήριο με νέες εταιρείες.
Αυτός είναι και ο λόγος που ο όμιλος Χρηματιστηρίου Αθηνών αποφάσισε να διοργανώσει για τις 11 Φεβρουαρίου το 1ο road show αφιερωμένο σε έναν μόνο κλάδο, και ειδικότερα στον κλάδο του ευρύτερου real estate και των ακινήτων.
Πρόκειται για το πρώτο Athex Real Estate Conference που θα διεξαχθεί στο ξενοδοχείο Wyndham Grand Athens Hotel (Πλατεία Καραΐσκάκη, Μεταξουργείο), στο οποίο θα δώσουν το παρόν σχεδόν όλες οι μεγάλες εταιρείες του χώρου.
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου οι συμμετέχουσες εταιρείες θα έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν συναντήσεις με χρηματιστηριακούς αναλυτές και θεσμικούς επενδυτές, ενώ θα πραγματοποιηθούν ομιλίες οικονομολόγων και εξειδικευμένων στελεχών του κλάδου με θέμα τις προοπτικές του χώρου της ακίνητης περιουσίας. Στο πρώτο Athex Real Estate Conference θα συμμετέχουν σχεδόν όλες οι εισηγμένες εταιρείες του κλάδου, αλλά και μη εισηγμένες που είναι υποψήφιες για εισαγωγή.
Οι εταιρείες που θα συμμετέχουν
To παρόν θα δώσουν εκπρόσωποι και μέλη της διοίκησης εταιρειών όπως Lamda Development, Alpha Αστικά Ακίνητα, Prodea Investments (πρώην Εθνική Πανγαία), Trastor ΑΕΕΑΠ (Ανώνυμες Εταιρείες Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας), Briq Properties, Reds, Intercontinental International ΑΕΕΑΠ, ενώ από μη εισηγμένες θα είναι η Noval Property ΑΕΕΑΠ του ομίλου Viohalco, η Trade Estates ΑΕΕΑΠ του ομίλου Fourlis, καθώς και η Μπλε Κέδρος ΑΕΕΑΠ του ομίλου Co-Co Mat. Χορηγός του πρώτου road show της ΕΧΑΕ για το real estate θα είναι η Noval Property.
Μιλώντας στο Liberal ο εκ των διοργανωτών του συνεδρίου Βασίλης Κλέτσας, επικεφαλής μονάδας ανάλυσης αγοράς και επικοινωνίας του ομίλου ΕΧΑΕ, τόνισε πως «από τον κλάδο του real estate ξεκινάμε μια σειρά από θεματικά conference, κατά τα πρότυπα των διοργανώσεων που έχουμε ξεκινήσει την τελευταία διετία με την παρουσίαση των εταιρειών Mid & Small Cap, με στόχο την προώθηση και μικρότερης αποτίμησης επιχειρήσεων».
Ο κ. Κλέτσας τονίζει πως «όσο πιο επικεντρωμένο είναι ένα road show τόσο πιο αποτελεσματικό είναι, ενώ η επιλογή του κλάδου των ακινήτων έγινε γιατί υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον τόσο από επενδυτές, όσο και από εταιρείες με στόχο να εισαχθούν στο χρηματιστήριο».
Λ. Παπακωνσταντίνου: Ο κλάδος των ΑΕΕΑΠ αξίζει της προσοχής των επενδυτών
Ιδιαίτερα αισιόδοξος για την πορεία του κλάδου real estate είναι ο διευθύνων σύμβουλος της Merit Χρηματιστηριακή Λεωνίδας Παπακωνσταντίνου, που με δηλώσεις του Liberal τονίζει πως «οι εισηγμένες ΑΕΕΑΠ που σχεδόν στο σύνολο τους βρίσκονται σε φάση επιθετικής οργανικής επέκτασης αλλά και μέσω ΑΜΚ θα αποτελέσουν το επόμενο σημαντικό success story του Χ.Α.».
Σημειώνει πως «η ποιοτική και ποσοτική αναβάθμιση της στάθμισης του κλάδου των ακινήτων στο ΧΑΑ (ΑΕΕΑΠ και ανάπτυξης ακινήτων), αξίζει να προσελκύσει κεφάλαια με προοπτικές ανόδου των τιμών των μετοχών τους με παράλληλα ικανοποιητικές μερισματικές αποδόσεις.
Η ανοδική πορεία της αξίας των ακινήτων και το σταδιακό πέρασμα σε μια φάση ωρίμανσης δεν πρέπει να περνάει απαρατήρητο χρηματιστηριακά, καθώς εκτιμώ ότι οι εισηγμένες ΑΕΕΑΠ έχουν όλες τις προοπτικές να παρουσιάσουν ενδιαφέρον και χρηματιστηριακά στο εγγύς μέλλον.
Το αναπτυξιακό story που ενσωματώνουν, μαζί με τις ελκυστικές μερισματικές αποδόσεις, θεωρώ ότι θα βοηθήσει να εισρεύσει στο χρηματιστήριο σημαντικό ύψος νέων κεφαλαίων Ελλήνων αλλά κυρίως ξένων επενδυτών, που θα συμβάλουν σημαντικά στην ελκυστικότητα της αγοράς, αυξάνοντας παράλληλα τη ρευστότητα του Χ.Α.».
Axia: Νέες εισαγωγές στο ΧΑ εταιρειών real estate
Σε πρόσφατη ανάλυσή της για την ελληνική αγορά η Axia Rersearch κάνει εκτενή αναφορά και στον κλάδο του real estate εκτιμώντας ότι και το 2020 θα συνεχίσει να απολαμβάνει αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον λόγω της προσδοκίας για περαιτέρω, σημαντική συρρίκνωση των yields ενώ η νέα φορολογική μεταρρύθμιση που προώθησε η κυβέρνηση είναι θετική για τον κλάδο.
Σημειώνει πως οι επικεφαλής όλων των εισηγμένων του κλάδου έχουν παρουσιάσει φιλόδοξα επιχειρηματικά σχέδια, ενώ τους επόμενους μήνες αναμένεται να εισαχθούν στο Χ.Α. νέες εταιρείες ακινήτων, με εξίσου φιλόδοξα σχέδια.
Σύμφωνα με την Axia, το σύνολο του ενεργητικού των ΑΕΕΑΠ που θα εισαχθούν στο Χ.Α στους επόμενους 12-18 μήνες θα κινηθεί στα 0,6 με 0,8 δισ. ευρώ. Μεταξύ των υποψηφίων για εισαγωγή θεωρεί τη Noval Property, θυγατρική του ομίλου Viohalco, την Trade Estate ΑΕΕΑΠ, θυγατρική της Fourlis, τη Μπλέ Κέδρος και την Orilina, ενώ πιθανή είναι και η εισαγωγή της θυγατρικής της Lamda Development, Lamda Malls.
Το «ταβάνι» του 2008, η... κοιλιά και η ανάκαμψη
Η αγορά ακινήτων «χτύπησε» ταβάνι το 2008, όταν ξέσπασε και η κρίση στην Ελλάδα ή λίγο πριν αυτή γίνει ορατή. Άλλωστε, η κατασκευαστική φρενίτιδα των δεκαετιών '90 και 2000, έφτασε και αυτή στο (ιστορικό) αποκορύφωμά της τότε. Από το 2008 και έως το 2014, η αγορά ακινήτων – μαζί με την οικοδομική δραστηριότητα και όλα τα επαγγέλματα που συνδέονται μ' αυτήν - «νέκρωσε» σχεδόν ολοσχερώς.
Την διετία 2014-2015 ο κλάδος άρχισε να αναπροσαρμόζεται κάτω από τα νέα δεδομένα που δημιούργησε η κρίση αλλά και να μεταλλάσσεται με αιχμή την Airbnb και το ισχυρό momentum στον τουρισμό. Το 2016 η αγορά παρουσίασε τα πρώτα σημάδια εξισορρόπησης και το 2017 σταθεροποιήθηκε περαιτέρω. Το 2018 ήταν η πρώτη χρονιά που – έστω και ανομοιόμορφα και κατακερματισμένα – το ευρύτερο real estate κινήθηκε θετικά, τουλάχιστον σ' ένα σημαντικό τμήμα του, ενώ το 2019 το momentum της ανόδου ισχυροποιήθηκε περαιτέρω.
