Η Uber Technologies (UBER NYSE) είναι μία από τις γνωστότερες εταιρείες της τελευταίας δεκαετίας. Μία επιχείρηση που προσπαθεί να αλλάξει τον κόσμο μέσω της τεχνολογίας που έχει αναπτύξει, και με την βοήθεια άφθονης χρηματοδότησης από την Silicon Valley και πλήθος θεσμικών επενδυτών και επιχειρήσεων που ένοιωθαν πως δεν ήξεραν τι να κάνουν τα χρήματά τους. Ξεκίνησε σαν start up και γρήγορα μεγάλωσε χάρις στην επιτυχία του λογισμικού της που έφερνε σε επαφή οδηγούς με επιβάτες, ξεπερνώντας την ανάγκη για ναύλωση ενός ταξί. Εδώ και αρκετό καιρό ασχολείται και με τις παραδόσεις έτοιμων φαγητών και με τις παραδόσεις δεμάτων και προϊόντων.
Ένα βασικό χαρακτηριστικό της εταιρείας, όπως και άλλων που δημιουργήθηκαν παράλληλα με αυτήν, είναι πως ποτέ της δεν έχει πετύχει πραγματική κερδοφορία. Το αντίθετο μάλιστα, είναι συνεχώς και σταθερά ζημιογόνα, παρά την σημαντική μεγέθυνση του κύκλου εργασιών. Για πολλά χρόνια, ακόμα και μετά την εισαγωγή των μετοχών της στο χρηματιστήριο, οι μέτοχοί της φαίνεται πως αδιαφορούσαν σταθερά για την επίτευξη κερδοφορίας και εστίαζαν αποκλειστικά και μόνο στην συνεχή αύξηση του κύκλου εργασιών μέσω του οποίου θα έφθαναν κάποια στιγμή και στα κερδοφόρα αποτελέσματα. Όλα αυτά ίσχυαν για πολλά χρόνια, δεν ισχύουν όμως πλέον. Αυτό δεν το λέμε εμείς, το είπε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Ντάρα Κοσροβσάχι, σε μία επιστολή που έστειλε προς το προσωπικό αργά το βράδυ της προηγούμενης Κυριακής.
Ο Κοσροβσάχι είπε πως μετά από την δημοσίευση των οικονομικών αποτελεσμάτων της εταιρείας, πριν μερικές μέρες, συνάντησε πολλούς θεσμικούς επενδυτές, μετόχους της εταιρείας. Από τις συζητήσεις του με αυτούς, ο Κοσροβσάχι αντιλήφθηκε πως αυτή την στιγμή συντελείται μία τεκτονική αλλαγή, και η εταιρεία του πρέπει να αντιδράσει πολύ γρήγορα, να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και να αλλάξει τους στόχους της και τον τρόπο λειτουργίας. Αυτή η τεκτονική αλλαγή έχει σχέση με την αβεβαιότητα που επικρατεί πλέον στις αγορές, η οποία κάνει τους επενδυτές πολύ πιο απαιτητικούς και λιγότερο πρόθυμους να αρκεστούν σε φιλόδοξους στόχους και μεγαλεπήβολα σχέδια που δεν συνοδεύονται από μετρήσιμα αποτελέσματα, δηλαδή κέρδη και θετικές ταμειακές ροές.
Η Uber θα πρέπει λοιπόν, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλό της, να εγκαταλείψει τον μέχρι τώρα στόχο της, που ήταν η επίτευξη μεγάλης οργανικής κερδοφορίας (adjusted EBITDA) και να εστιάσει στην επίτευξη καθαρών κερδών και θετικών ταμειακών ροών. Με λίγα λόγια, η εταιρεία θα πρέπει να προσπαθήσει να «βγάλει λεφτά» κάτι που δεν έχει καταφέρει να κάνει ακόμα. Εξειδικεύοντας λίγο, ο Κοσροβσάχι ζήτησε από τους υπαλλήλους και τα στελέχη της εταιρείας να περιορίσουν τα έξοδα όσο το δυνατόν περισσότερο, και να σταματήσουν να επενδύουν χρήματα σε δραστηριότητες που δεν αποδίδουν στην επιχείρηση.
Χαρακτηριστικά είπε πως θα πρέπει να γίνουν «σκληροπυρηνικοί» όσον αφορά στην συγκράτηση των εξόδων. Σχετικά με τις προσλήψεις προσωπικού, είπε πως θα αντιμετωπίζουν πλέον κάθε νέα πρόσληψη σαν ένα προνόμιο και θα είναι εξαιρετικά επιλεκτικοί και προσεκτικοί σε αυτόν τον τομέα. Με λίγα λόγια, θα προσλαμβάνουν πλέον πολύ λιγότερους νέους υπαλλήλους κάτω από πολύ συγκεκριμένες συνθήκες. Και, όπως ήταν φυσικό, ζήτησε από το προσωπικό της εταιρείας να δουλέψει ακόμα πιο σκληρά και αποδοτικά εν όψει της δύσκολης κατάστασης που επικρατεί.
Ο Κοσροβσάχι δεν μάσησε τα λόγια του, καθώς δήλωσε καθαρά πως όσες επιχειρήσεις δεν καταλάβουν γρήγορα πως κάτι έχει αλλάξει ριζικά και δεν προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα επιβίωσης, καθώς θα είναι πλέον πολύ δύσκολο να προσελκύσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον και να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση όταν την χρειαστούν. Αυτό είναι το σημαντικότερο ίσως μήνυμα που μπορούμε να λάβουμε από τον διευθύνοντα σύμβουλο της Uber. Η άνοδος των επιτοκίων φέρνει τους περισσότερους επενδυτές και εργαζόμενους, ιδίως τους νέους σε ηλικία, μπροστά σε μία κατάσταση που δεν έχουν ζήσει ποτέ, καθώς εδώ και πολλά χρόνια τα επιτόκια διατηρούνται χαμηλά από τις κεντρικές τράπεζες και η χρηματοδότηση κάθε είδους δραστηριότητας είναι (ή μήπως ήταν) αρκετά εύκολη και με πολύ συμφέροντες όρους.
Στην περίπτωση που τα επιτόκια ανέβουν ακόμα περισσότερο και, ακόμα χειρότερα, μείνουν για πολλούς μήνες ή και χρόνια σε επίπεδα που έχουμε να δούμε δεκαπέντε τουλάχιστον χρόνια, η ρευστότητα, και για την οικονομία και για τις αγορές μετοχών και ομολόγων θα μειώνεται συνεχώς. Μείωση της ρευστότητας σημαίνει βέβαια λιγότερα χρήματα διαθέσιμα για επενδύσεις και χρηματοδοτήσεις. Σημαίνει επίσης πως οι υποψήφιοι χρηματοδότες θα είναι πολύ πιο αυστηροί και επιλεκτικοί όταν εξετάζουν ένα αίτημα χρηματοδότησης. Σε αυτό αναφέρεται κατ’ ουσίαν ο Κοσροβσάχι. Αυτοί που έχουν τα χρήματα θα τα δίνουν πολύ πιο δύσκολα και πολύ πιο ακριβά απ’ ότι μέχρι τώρα.
Η επιλεκτικότητα των επενδυτών είναι ήδη φανερή, μπροστά στα μάτια μας, καθώς βλέπουμε τις τιμές των περισσότερων μετοχών που υπόσχονται ανάπτυξη να κατεβαίνουν συνεχώς, ακόμα και αν οι επιδόσεις τους δεν είναι άσχημες. Αυτό και μόνο αρκεί για να κάνει τις διοικήσεις των επιχειρήσεων να σκεφθούν τα λόγια του Κοσροβσάχι και να προσπαθήσουν να κάνουν τις εταιρείες τους πιο ελκυστικές για τους επενδυτές, προχωρώντας σε αλλαγές του μοντέλου λειτουργίας τους, στα πλαίσια που περιέγραψε ο Κοσροβσάχι στο προσωπικό της δικής του εταιρείας. Αυστηρός έλεγχος του κόστους λειτουργίας, πιο σκληρή δουλειά, εγκατάλειψη φιλόδοξων αλλά ζημιογόνων επενδυτικών κινήσεων μακροπρόθεσμου χαρακτήρα, λιγότερες και πιο επιλεκτικές προσλήψεις, ίσως και απολύσεις προσωπικού. Και, πάνω απ’ όλα, σκληρός αγώνας για την επίτευξη κερδοφορίας και θετικών ταμειακών ροών.
Θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε πως μπαίνουμε σε μία νέα χρηματιστηριακή και επιχειρηματική εποχή, ίσως όμως είναι λίγο πρόωρο. Αυτό θα γίνει αν επαληθευθούν οι προβλέψεις όσων υποστηρίζουν πως ο πληθωρισμός θα αργήσει να αποκλιμακωθεί και οι κεντρικές τράπεζες συνεχίσουν να ανεβάζουν τα επιτόκια αντιδρώντας στην ανθεκτικότητά του. Σε μία τέτοια περίπτωση, το σοκ θα είναι αρκετά μεγάλο, καθώς μία – τουλάχιστον - γενιά επενδυτών και επιχειρηματιών έχει μάθει να δουλεύει με την βεβαιότητα πως η χρηματοδότηση θα είναι πάντα εύκολη με τις ευλογίες των κεντρικών τραπεζών.
Το σοκ βέβαια μπορεί να είναι πολύ μεγάλο και για τις κεντρικές τράπεζες, οι ηγεσίες ορισμένων από αυτές επιθυμούν την πτώση των χρηματιστηριακών αγορών χωρίς ίσως να συνειδητοποιούν πόσο μεγάλο ρόλο παίζουν πλέον τα χρηματιστήρια στην οικονομία. Φυσικά, χάρις στο άφθονο φθηνό χρήμα με το οποίο τροφοδοτούν εδώ και χρόνια τις αγορές.
