Το κακό φινάλε της ευρωπαϊκής οικονομίας το 2021 εξαιτίας της εξάπλωσης της παραλλαγής Όμικρον στο τρίμηνο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου, χάλασε κάπως το κλίμα που είχε δημιουργήσει η ισχυρή ανάκαμψη στο γ’ τρίμηνο. Οι νέες, ωστόσο, προβλέψεις των αναλυτών κάνουν λόγο για ισχυρή ανάπτυξη τους επόμενους μήνες με τις χώρες που εξαρτώνται στο μεγαλύτερο βαθμό από τον τουρισμό, όπως η Ελλάδα, να μπαίνουν για πρώτη φορά σε θέση οδηγού.
Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν κίνδυνοι και μάλιστα σοβαροί. Ο ένας σχετίζεται με τα έντονα προβλήματα που συνεχίζουν να υφίστανται στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες και ο άλλος αφορά φυσικά στον υψηλότερο πληθωρισμό των τελευταίων δεκαετιών που «ροκανίζει» την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Χθες, η Eurostat έδωσε στη δημοσιότητα τις πρώτες εκτιμήσεις για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης και της Ε.Ε. στο σύνολο του 2021, ενσωματώνοντας στους υπολογισμούς της τα στοιχεία δ’ τριμήνου όσων χωρών τα έχουν ανακοινώσει. Σύμφωνα με αυτά, το ΑΕΠ της Γερμανίας συρρικνώθηκε στο δ΄ τρίμηνο έναντι του γ’ τριμήνου, κατά 0,7% και της Αυστρίας κατά 2,2%. Αντιθέτως, Ισπανία και Πορτογαλία σημείωσαν τη μεγαλύτερη ανάπτυξη σε τριμηνιαία βάση, ενώ σε ετήσια βάση ξεχώρισαν Ιταλία, Κύπρος και Ολλανδία.
Αν και τα στοιχεία δ’ τριμήνου για την ελληνική οικονομία δεν έχουν γίνει ακόμη γνωστά, αξίζει να σημειωθεί ότι είναι η μοναδική από τις χώρες του Νότου που το ΑΕΠ της έχει επιστρέψει, σύμφωνα με την Capital Economics, στο προ πανδημίας επίπεδο. Στο τέλος του 2021, το ΑΕΠ της Ισπανίας βρισκόταν 4% χαμηλότερα από το τέλος του 2019, της Πορτογαλίας 1,4% χαμηλότερα και της Ιταλίας 0,5% χαμηλότερα. Στον αντίποδα, το ΑΕΠ της Γαλλίας έκλεισε το 2021 κατά 0,9% υψηλότερα από το προ πανδημίας επίπεδο, της Ολλανδίας 2,8% υψηλότερα και του Βελγίου 1% υψηλότερα.
Συνολικά, το ΑΕΠ της Ευρωζώνης έφτασε στο τέλος του 2021 ακριβώς στο επίπεδο που βρισκόταν στο τέλος του 2019, με τη Γερμανία να υστερεί κατά 1,5% και την Αυστρία κατά 1,1%.
Είχαμε συνηθίσει εδώ και πάρα πολλά χρόνια τη γερμανική οικονομία να αποτελεί παράγοντα σταθερής ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ. Αν το γερμανικό ΑΕΠ εμφάνιζε σημάδια κόπωσης, ολόκληρη η Ευρωζώνη κινούνταν σε ρηχά νερά, ενώ αν η γερμανική οικονομία κάλπαζε, μαζί της κάλπαζε και η ευρωπαϊκή οικονομία.
Η πανδημία δείχνει να αλλάζει αυτή την τάση τουλάχιστον για την επόμενη διετία. Με τον αριθμό των χωρών που άρουν τους περιορισμούς να αυξάνεται συνεχώς, αναλυτές εκτιμούν ότι φτάνοντας στο καλοκαίρι θα καταγραφεί ένα τουριστικό τσουνάμι που δε θα έχει προηγούμενο, μετά από δύο καλοκαίρια κατά τα οποία οι περιορισμοί επηρέασαν σε πολύ μεγάλο βαθμό τον ταξιδιωτικό κλάδο και γενικότερα τον τουρισμό.
Έτσι, λοιπόν, οι χώρες στις οποίες ο τουριστικός κλάδος αντιστοιχεί σε μεγάλο ποσοστό του ΑΕΠ, αναμένεται να πρωταγωνιστήσουν, σημειώνοντας τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης. Η Κομισιόν προβλέπει ότι το ΑΕΠ της Ευρωζώνης αναπτύχθηκε κατά 5,2% και της Ελλάδας κατά 8,5% το 2021, αντανακλώντας την πολύ ισχυρή ανάκαμψη του τουρισμού, σε ένα καλοκαίρι με περιορισμούς. Για το 2022 η Επιτροπή «βλέπει» ανάπτυξη 4,9% χωρίς ωστόσο να έχει ενσωματώσει στις εκτιμήσεις της το σενάριο πλήρους άρσης των περιορισμών το ερχόμενο καλοκαίρι.
Ο κίνδυνος του πληθωρισμού
Η άνοδος του πληθωρισμού το 2021 ήταν απρόσμενη για πολλές οικονομίες και επιχειρήσεις. Στην Ευρωζώνη, η άνοδος των τιμών άρχισε να γίνεται αισθητή από το καλοκαίρι. Στην αρχή οι περισσότεροι πίστευαν ότι πρόκειται για προσωρινό φαινόμενο, όμως τον Δεκέμβριο ο πληθωρισμός έφτασε στο 5% και τον Ιανουάριο του 2022 στο 5,1% που είναι το υψηλότερο επίπεδο της εποχής του ευρώ. Έτσι το φαινόμενο του υψηλού πληθωρισμού αναμένεται να μονοπωλήσει την οικονομική ατζέντα του 2022.
Σύμφωνα με αναλυτές της ING και της Capital Economics από τον Απρίλιο και μετά η οικονομία της Ευρωζώνης και ειδικότερα οι χώρες του Νότου θα ανεβάσουν ταχύτητα. Αποκορύφωμα θα είναι το καλοκαίρι όταν ο τουρισμός θα επανέλθει κοντά στα επίπεδα του 2019, δίνοντας έτσι μεγάλη ώθηση στην ανάπτυξη.
Όσο για τον πληθωρισμό, οι αναλυτές συμφωνούν ότι θα υποχωρήσει μετά το καλοκαίρι, υπό την προϋπόθεση ότι δε θα υπάρξει κάποιο αρνητικό γεωπολιτικό γεγονός όπως λ.χ. μια εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Από τη στιγμή που ο τουρισμός παραμένει ο βασικός καταλύτης για την οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα, και δεν έχει ακόμη ανακάμψει στα επίπεδα του 2019, εμφανίζει μεγάλα περιθώρια ανόδου τα επόμενα χρόνια, υποστηρίζοντας την ανάπτυξη, αναφέρουν.
