Τα αυθαίρετα στην Ελλάδα είναι συνδεδεμένα με τις τακτοποιήσεις, τον εισπρακτικό χαρακτήρα, το «δήλωσέ το για να το (ξανα)σώσεις», με τη διαιώνιση εμπάσει περιπτώσει της παρανομίας.
Άπαξ και πλήρωνες, έκανες τακτοποίηση - νομιμοποίηση του αυθαιρέτου σου, δεν πείραζε που είχες κτίσει μέσα στο ρέμα, στο δάσος, σε περιοχή Natura, στον αιγιαλό, πάνω στην παραλία. Δεν σε ενοχλούσε κανείς. Αρκεί να είχες πληρώσει.
Το σπίτι γινόταν νόμιμο με την κρατική βούλα και ας είχες κάνει την πιο εξόφθαλμη παρανομία.
Ο νόμος που ψηφίστηκε χθες είναι το πρώτο νομοσχέδιο για αυθαίρετα που δεν έχει τακτοποιήσεις. Δεν έχει ξαναγίνει νόμος για αυθαίρετα στην Ελλάδα να μην περιλαμβάνει κάποιου τύπου νομιμοποίηση, όχι μόνο για τη σταυροδοσία στις επόμενες εκλογές, αλλά και για να μπουν ξανά χρήματα στο κρατικό κορβανά.
Κάποιοι θα πουν, και δικαίως, ότι άλλο είναι το ζητούμενο. Βιλάρες να γκρεμίζονται θα δούμε; Τα συνεργεία θα προχωρήσουν σε κατεδάφιση πολυτελών σπιτιών πάνω στο κύμα και μέσα στο δάσος ή προς απόδειξη ότι «το κράτος δεν αστειεύεται», θα περιοριστούν σε μερικά φτωχικά αυθαίρετα ; Ακριβά εξοχικά θα πέσουν;
Και για να το πούμε διαφορετικά. Τι έχει δηλαδή αλλάξει σε μια χώρα με τόσο κακή προϊστορία στα αυθαίρετα, ώστε να αρχίσουμε ξαφνικά να βλέπουμε μαζικές κατεδαφίσεις, όταν εδώ υπάρχουν αυθαίρετα με πρωτόκολλα κατεδάφισης για πάνω από 5 και 10 χρόνια, τα οποία παραμένουν ανέγγιχτα;
Αυτό είναι και το βαρύ στοίχημα του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρου Σκυλακάκη, που όπως παραδέχτηκε χθες στη Βουλή, «στην Ελλάδα, είναι πιο πιθανό να κερδίσεις το λαχείο παρά να σου γκρεμίσουν το αυθαίρετο».
Διότι όταν μιλάμε για αυθαίρετα δεν μιλάμε μόνο για το σπίτι του λεφτά που έχει μπαζώσει την παραλία. Ο λεφτάς έχει το χρήμα να κάνει νόμιμα το σπίτι των ονείρων του.
Το ένα εκατομμύριο αυθαιρέτων στην Ελλάδα, σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς, που έχουν κόψει δρόμους και η μάντρα είναι πάνω στο ρέμα, στεγάζουν στη συντριπτική τους πλειοψηφία απλούς ανθρώπους. Υπάρχει κυβέρνηση που θα τα βάλει μαζί τους;
Αν αληθεύει το νούμερο για 90 και 100.000 αυθαίρετα μέσα στα δάση, φαντάζεται κανείς κάποια κυβέρνηση που θα αγνοήσει τη δύναμη που έχουν όλοι αυτοί οι ψηφοφόροι μαζί;
Εδώ βρίσκεται και το κλειδί του νέου νόμου. Τι συνέβαινε μέχρι σήμερα; Στα μέχρι τώρα πρωτόκολλα κατεδάφισης αναμειγνύονταν αυθαίρετα 50 και 60 ετών, δηλαδή από το μακρινό παρελθόν, με νεότερα, π.χ. 5-10 ετών και με τα τωρινά.
Το γεγονός δημιουργούσε μια συνολική αντίδραση, όλων όσοι είχαν μέχρι σήμερα αυθαιρετήσει, που πολιτικά έκαναν ό,τι μπορούσαν για να εμποδίσουν και να μπλοκάρουν την κατεδάφιση.
Στο νέο νόμο, δεν αναμειγνύονται τα παλαιά αυθαίρετα με τα νέα. Η κατεδάφιση θα ξεκινά από τα καινούργια, ώστε να εξασφαλιστεί ότι δεν θα έχουμε νέες γενιές αυθαιρέτων- κάτι που είναι και ο σκοπός του νόμου - και θα πηγαίνει, σταδιακά, προς τα πίσω, στα παλαιότερα με μια συγκεκριμένη σειρά προτεραιοτήτων.
Στην ουσία, επιχειρείται να αφαιρεθεί από την εξίσωση μια συνολική αντίδραση και ο ηθικός κίνδυνος. Το «δικαίωμα στο κεραμίδι», έστω και μέσω αυθαιρέτου.
Και με τη διάχυση της πολιτικής ευθύνης;
Η ευθύνη των κατεδαφίσεων φεύγει από τις αποκεντρωμένες διοικήσεις, πηγαίνει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μαζί με το Υπουργείο Υποδομών.
Η επιχειρησιακή ευθύνη συγκεντρώνεται σε μια κεντρική υπηρεσία, η οποία δεν θα είναι ευάλωτη σε τοπικές πιέσεις. Ο υπάλληλος ενός υπουργείου δεν μπορεί να εξασφαλίσει στον κάτοχο του αυθαίρετου κάποια παράταση, όσο έχει την ευχέρεια να το κάνει ο συνάδελφος του από ένα τοπικό φορέα. Τουλάχιστον αυτό λέει η λογική.
Τα παραπάνω είναι μερικά από τα μεγάλα στοιχήματα που έχει βάλει η κυβέρνηση και προσωπικά ο κ. Σκυλακάκης.
Αν τα κερδίσει θα έχει κάνει μια πρωτοφανή τομή στο κεφάλαιο αυθαίρετα. Αν όχι, θα μιλάμε για μια ακόμη τρύπα στο νερό, όπως τόσοι και τόσοι προκάτοχοί του.
Αλλά το διακύβευμα μεγεθύνεται με την καλπάζουσα κλιματική κρίση, η αντιμετώπιση της οποίας είναι και το βασικό αντικείμενο του νέου νόμου.
Μπαζωμένα ρέματα από αυθαίρετα, σημαίνει ότι τα νερά, ειδικά σε μια πλημμύρα σαν το Daniel, δεν βρίσκουν τη φυσική τους οδό.
Λειψυδρία σαν αυτή που ζει η Θεσσαλία δεν αντιμετωπίζεται αν δεν αλλάξει ο στρεβλός τρόπος διαχείρισης των νερών και δεν συγκεντρωθούν όλοι οι ΟΕΒ σε έναν κρατικό φορέα. Δάση με συσσωρευμένη εδώ και μισό αιώνα τόση πολύ καύσιμη ύλη, δεν έχουν καμία τύχη στο μέλλον αν δεν ξεκινήσουν άμεσα προγράμματα ενεργούς διαχείρισης.
Η κλιματική κρίση θα έχει λειψυδρία, ερημοποίηση, μεγάλους καύσωνες που δεν θα διαρκούν δέκα ημέρες αλλά ένα μήνα, 40 ημέρες. Θα έχει τις μεγάλες πυρκαγιές που θα είναι όλο και συχνότερες γιατί τα δάση δεν έχουν υγρασία.
Η πρόσφατη φωτιά στα Πιέρια Όρη οφείλεται στη χαμηλή υγρασία που κάνει τα δάση ευάλωτα για πολύ περισσότερους μήνες, ήδη από τον Απρίλιο.
Ανεξαρτήτως του αν η κυβέρνηση παίρνει ή όχι τα σωστά μέτρα, η κλιματική κρίση είναι εδώ, μας αφορά όλους και απαιτεί μια πολύ διαφορετική συμπεριφορά από αυτήν που είδαμε χθες στη Βουλή.
Ακούγοντας τα όσα υποστήριξε χθες η αντιπολίτευση, πολλά δυστυχώς και πάλι δεν είχαν με το νομοσχέδιο.
Από το ότι ιδιωτικοποιείται το νερό, όταν στη πραγματικότητα μάλλον κρατικοποιούνται οι διάσπαρτοι ΟΕΒ και εντάσσονται κάτω από ένα κρατικό Οργανισμό Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας, έως για τη Γάζα και οτιδήποτε άλλο μπορεί κάνεις να φανταστεί…
