Η πολιτική και οικονομική αξιοπιστία παίρνει χρόνο να αποκτηθεί και μόνο μερικά λεπτά για να χαθεί. Όπως πετυχημένα έγραψε ο Κρις Τζάιλς, (οικονομικός εκδότης των Financial Times: The only way out of the UK’s fiscal impasse is backwards), υπάρχουν και εξαιρέσεις στον κανόνα.
Πράγματι, το 1997, όταν ο νέος υπουργός Οικονομικών (των Εργατικών) Γκόρντον Μπράουν «μεταβίβασε» την νομισματική πολιτική (δηλαδή τις αποφάσεις για τα επιτόκια πολιτικής) στην Τράπεζα της Αγγλίας, το κόστος δανεισμού της Μεγάλης Βρετανίας μειώθηκε άμεσα κατά μισή ποσοστιαία μονάδα και παρέμεινε χαμηλό για πολλά έτη.
Δυστυχώς, στην περίπτωση της Λιζ Τρας, που μετράει μόλις 40 ημέρες στην πρωθυπουργία, επιστρέψαμε στην εφαρμογή του παραπάνω αδυσώπητου κανόνα. Επί ενάμισι μήνα, και πριν εκλεγεί αρχηγός του Συντηρητικού κόμματος και πρωθυπουργός στις 5 Σεπτεμβρίου, η Τρας συνεχώς επιτίθετο στην «ορθόδοξη» οικονομική πολιτική των προκατόχων της η οποία (στο δικό της μυαλό) οδήγησε την Μεγάλη Βρετανία σε αναιμικές οικονομικές επιδόσεις.
Η λογική της νέας πρωθυπουργού ήταν ότι μεγάλες μειώσεις της φορολογίας θα ενίσχυαν της ανάπτυξη και θα έφερναν δυναμικούς ρυθμούς ανάπτυξης στην βρετανική οικονομία. Το πρόβλημα της νέας πρωθυπουργού ήταν ότι η πολιτική της βασιζόταν σε μεγάλο εξωτερικό δανεισμό την στιγμή κατά την οποία κανείς σοβαρός οικονομικός αναλυτής δεν περίμενε ότι οι αγορές θα δανείσουν με χαμηλά επιτόκια την Μεγάλη Βρετανία. Και τούτο επειδή η νέα ηγέτης «λοιδορούσε» όλες τις υπάρχουσες οικονομικές θεωρίες και πολιτικές.
Ακόμα χειρότερα, με πληθωρισμό της τάξης του 10%, ο οποίος «χτυπούσε» (και «χτυπά») τα κατεξοχήν χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, η Τρας αποφάσισε μείωση της φορολογίας των εύπορων (με ακαθάριστο εισόδημα άνω των 150.000 λιρών ετησίως) από το 45% στο 40%. Δηλαδή, προσπαθούσε να πείσει τους πάντες ότι μειώνοντας την φορολογία των πολύ υψηλών εισοδημάτων, οι ιδιαίτερα εύποροι θα επένδυαν τα μέγιστα στην βρετανική οικονομία.
Όταν όμως το κόστος δανεισμού της βρετανικής οικονομίας σε χρονικό ορίζοντα 30 ετών «έφτασε στο 5% (επίπεδο που είχε να «δει» για περισσότερα από 20 έτη, τα στεγαστικά επιτόκια ανέβηκαν από το 2% στο 6%, τότε η Τράπεζα της Αγγλίας αποφάσισε να επιστρέψει στην ποσοτική χαλάρωση προκειμένου να αποτρέψει τον κίνδυνο χρηματοοικονομικής κρίσης (Bank of England bonds rescue has two ugly implications: more inflation and an even weaker pound)
Οπότε και η Λιζ Τρας «απέπεμψε» τον υπουργό οικονομικών Κουαρτένγκ επιλέγοντας τον μετριοπαθή Jeremy Hunt στην θέση του. Η Τρας, τώρα, προκειμένου να σώσει την πρωθυπουργία της, αποφασίζει να αποκηρύξει τα περισσότερα από όσα έχει δηλώσει στο παρελθόν.
Δυστυχώς, γι’ αυτήν, όμως, όπως λέμε και στην πατρίδα μου, «τα ψωμιά της είναι μετρημένα». Οι εργατικοί έχουν πάρει κεφάλι στις δημοσκοπήσεις μέχρι και 26 ποσοστιαίες μονάδες. Όπως έγραψαν οι London Times (Liz Truss is less popular than Jeremy Corbyn at his lowest, poll finds) λιγότερο από το 14% των πολιτών έχουν θετική γνώμη στο πρόσωπό της. Καθώς, μάλιστα, λιγότερο από το ένα τρίτο των Συντηρητικών βουλευτών την έχουν ψηφίσει, η πλειοψηφία αυτών θα συνεχίσει να την αμφισβητεί σε κάθε οικονομικό και πολιτικό της βήμα.
Το μόνο που την σώζει, προς το παρόν, είναι ότι το καταστατικό του Συντηρητικού κόμματος της δίνει ένα έτος «ζωής» προτού οι Συντηρητικοί βουλευτές ζητήσουν εκλογή νέου ηγέτη. Εκτός, βέβαια, και εάν το κόμμα αλλάξει το καταστατικό του άμεσα.
Σε μία τέτοια περίπτωση, εικάζεται ότι οι Συντηρητικοί βουλευτές θα εκλέξουν ως αρχηγό τον Rishi Sunak (πρώην υπουργό Οικονομικών). Υπενθυμίζω ότι ο Σούνακ ήταν πρώτος στις προτιμήσεις των βουλευτών. Προτού, βέβαια, μικρή πλειοψηφία των μελών του Συντηρητικού κόμματος εκλέξει την Τρας (αντί για τον Σούνακ) στην πρωθυπουργία…
Όπως σοφά έγραψε ο συγγραφέας Νταν Μπράουν στον Κώδικα Ντα Βίντσι «το σήμερα είναι σήμερα. Αλλά υπάρχουν πολλά αύριο». Με τους συντηρητικούς να οδηγούνται σε εκλογική συντριβή υπό την ηγεσία της, το πρόβλημα της Τρας είναι ότι κάθε σενάριο για το αύριο είναι χειρότερο του όποιου εναλλακτικού!
ΥΓ: Οι bookmakers εκτιμούν τώρα ότι η Τρας έχει 29% πιθανότητα να φύγει από πρωθυπουργός το 2022. Η πιθανότητα αυξάνεται στο 67% το 2023: Liz Truss Betting Odds: Bookmakers now go ODDS ON at 4/7 that Truss is NOT the Conservative Leader by the next General Election!
* Ο Κώστας Μήλας είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, στο University of Liverpool
