Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Τελικά οι πολίτες μερικές φορές προβλέπουν με μεγαλύτερη ακρίβεια από τους ειδικούς τις επιδόσεις της οικονομίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η ελληνική οικονομία ολοκλήρωσε το 2015 με ύφεση 0,7%, όταν η πρόβλεψη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης έκανε λόγο για μηδενική ύφεση.
Λίγες ημέρες πριν, στο διάστημα μεταξύ 26 Ιανουαρίου και 2 Φεβρουαρίου, οι πολίτες που έλαβαν μέρος σε δημοσκοπική έρευνα της Morgan Stanley προέβλεπαν ότι η ελληνική οικονομία θα παραμείνει σε ύφεση τουλάχιστον μέχρι το 2017.
Την ίδια ώρα, οι Έλληνες συνεχίζουν να θέλουν την παραμονή της χώρας στο ευρώ, ωστόσο δεν «βλέπουν» την ελληνική οικονομία να ανακάμπτει σύντομα, πιστεύουν ότι οι πολιτικές που εφαρμόζει η κυβέρνηση έχουν αρνητικό αντίκτυπο στα εισοδήματά τους και δεν παρατηρούν καμία βελτίωση στην εργασία τους.
Η εικόνα που έχουν οι Έλληνες για τις τράπεζες και η δηλωμένη... απροθυμία τους να επιστρέψουν τις καταθέσεις υποδεικνύουν ότι οι πιθανότητες γρήγορης και ουσιαστικής ανάκαμψης των τραπεζών είναι περιορισμένες.
Είναι η τρίτη φορά που η Morgan Stanley προσπαθεί να πιάσει τον παλμό της ελληνικής κοινωνίας σχετικά με θέματα που αφορούν την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών, τις συνέπειες της κυβερνητικής πολιτικής και τις τράπεζες.
Στο... αιώνιο ερώτημα για την παραμονή ή όχι της χώρας στο ευρώ, σχεδόν το 55% τάσσεται υπέρ του ευρώ, ένα ποσοστό της τάξης του 25% είναι κατά του κοινού νομίσματος, ενώ περίπου το 20% δεν παίρνει ξεκάθαρη θέση στο ζήτημα.
Για την πορεία της οικονομίας οι Έλληνες δείχνουν ότι πλέον δεν... πετάνε στα σύννεφα και πιστεύουν πολύ δύσκολα τις υποσχέσεις των πολιτικών για ανάκαμψη. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι... κανείς δεν πιστεύει ότι η ύφεση θα τελειώσει μέσα στους επόμενους 3 μήνες. Μόλις ένας στους εκατό βλέπει το τέλος της ύφεσης μέσα στους επόμενους 4 - 6 μήνες και δύο στους εκατό το τοποθετούν μέσα στους επόμενους 7 - 12 μήνες. Κατά συνέπεια, ένα συντριπτικό ποσοστό της τάξης του 96% εκτιμά ότι η ύφεση θα συνεχιστεί, τουλάχιστον μέχρι το 2017.
Οικονομική κατάσταση
Στο ίδιο μήκος κύματος, από την προηγούμενη έρευνα του οίκου η οποία πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2015, αυξήθηκε σχεδόν κατά 10% (σε 35% από 25%) το ποσοστό των νοικοκυριών που πιστεύουν ότι η οικονομική τους κατάσταση θα επιδεινωθεί μέσα στους επόμενους 3 μήνες. Πόσοι πιστεύουν ότι θα βελτιωθεί η οικονομική τους κατάσταση το επόμενο τρίμηνο; Σχεδόν κανείς (περίπου 5%), όταν τον Ιανουάριο του 2015 το ποσοστό αυτό διαμορφωνόταν κοντά στο 20%.
Περίπου το 60% των νοικοκυριών υποστηρίζει ότι η οικονομική κατάσταση έχει επιδεινωθεί το τελευταίο τρίμηνο, ενώ κοντά στο μηδέν είναι το ποσοστό εκείνων που είδαν έστω και οριακή βελτίωση το προηγούμενο τρίμηνο.
Στο μεταξύ, αυξάνεται το ποσοστό των πολιτών που τους μένουν καθόλου έως λίγα χρήματα στο τέλος του μήνα, αφού έχουν πληρώσει τους λογαριασμούς από το εισόδημά τους.
Μόλις το 8% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι βελτιώθηκαν οι συνθήκες εργασίας τον τελευταίο χρόνο, ενώ το 60% κάνει λόγο για επιδείνωση των συνθηκών. Σε ο,τι αφορά τον οικονομικό αντίκτυπο της κυβερνητικής πολιτικής στα εισοδήματα, το 75% εκτιμά ότι είναι αρνητικός.
Καταθέσεις
Όταν το 93% των συμμετεχόντων δηλώνει ότι δεν σκοπεύει να επιστρέψει κανένα ποσό στις τράπεζες μέσα στους επόμενους 6 μήνες, δείχνει την ανασφάλεια των πολιτών μετά τα γεγονότα του περασμένου καλοκαιριού και την επιβολή capital controls. Σημειώνεται ότι τον περασμένο Ιούνιο το αντίστοιχο ποσοστό διαμορφωνόταν στο 88%. Δεδομένου ότι το 1/4 των καταθέσεων έχει κάνει φτερά από τις τράπεζες και ότι η εξάρτηση του τραπεζικού κλάδου στο ευρωσύστημα παραμένει άνω του 25%, η Morgan Stanley εκτιμά ότι οι συνθήκες χρηματοδότησης θα συνεχίσουν να αποτελούν ένα από τα βασικά προβλήματα των τραπεζών μεσοπρόθεσμα.
Σύμφωνα με τη Morgan Stanley, τα ευρήματα της έρευνας υποδεικνύουν ενδεχομένως ότι η σημερινή κατάσταση είναι παρόμοια με το τι συνέβη το 2012, όταν το 1/3 των καταθέσεων που έκαναν φτερά δεν επέστρεψαν. Οι εκροές καταθέσεων ήταν 87 δισ. ευρώ και τα υπόλοιπα αυξήθηκαν κατά μόλις 12 δισ. ευρώ το επόμενο δωδεκάμηνο. Ωστόσο, οι διοικήσεις εκτιμούν ότι αυτήν τη φορά η φύση των εκροών είναι διαφορετική, με τα 3/4 των εκροών καταθέσεων να παραμένουν στη χώρα σε μετρητά ή ρευστοποιήσιμες επενδύσεις, που οι τράπεζες νιώθουν ότι μπορούν να επαναφέρουν στο σύστημα όταν σταθεροποιηθούν οι συνθήκες.
Χρέη προς τράπεζες
Η άνεση με την οποία αντιμετωπίζουν οι Έλληνες τον όγκο των χρεών που έχουν προς τις τράπεζες δεν έχει αλλάξει σημαντικά τον τελευταίο χρόνο. Σχεδόν τα 2/3 των ερωτηθέντων νιώθουν δυσφορία με τα χρέη που έχουν προς τις τράπεζες, ενώ οι μισοί από αυτούς πιστεύουν ότι ενδέχεται να μην μπορούν να πληρώσουν τις δόσεις των δανείων τους μέσα στο επόμενο τρίμηνο. Μόλις το 17% των συμμετεχόντων νιώθει ότι θα μπορέσει με ευκολία να αντεπεξέλθει στις δανειακές του υποχρεώσεις μέσα στο επόμενο τρίμηνο.
