Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Πολύ ηχηρό για να αγνοηθεί ήταν το χθεσινό μήνυμα που έστειλαν οι επενδυτές σε Ιταλία και Ελλάδα. Οι αγορές «διέταξαν» το ιταλικό δημόσιο να δανειστεί 4,5 δισ. ευρώ και όχι 7,5 δισ. ευρώ που στόχευε αρχικά, στέλνοντας το χρηματιστήριο του Μιλάνου σε χαμηλό έτους. Την ίδια ώρα στην Αθήνα, οι πωλητές κυριαρχούν στο χρηματιστήριο και χαλάνε το πάρτι της κυβέρνησης για τη συμφωνία του Eurogroup.
Για πολλοστή φορά γίνεται αντιληπτό ότι η συμφωνία για την Ελλάδα δεν είναι αυτή που θα αλλάξει τα δεδομένα και πλέον είναι στο χέρι της ελληνικής κυβέρνησης να αποδείξει ότι μπορεί να εφαρμόσει τις πολιτικές που θα οδηγήσουν τη χώρα σε πραγματική ανάπτυξη. Σε αντίθετη περίπτωση ο Αλέξης Τσίπρας θα υποχρεωθεί να «υπακούσει» τις αγορές πριν είναι πολύ αργά.
Μία γεύση της ταχύτητας με την οποία αντιδρούν οι αγορές πήρε χθες η Ιταλία. Φαινομενικά, το ιταλικό δημόσιο κατάφερε να πουλήσει 5ετή και 10ετή ομόλογα και μάλιστα σε ικανοποιητικά για τα δεδομένα της τρέχουσας περιόδου, επίπεδα επιτοκίων, ελαφρώς υψηλότερα από τις τιμές στην αγορά. Βέβαια, στην έκδοση του Μαΐου το επιτόκιο που εξασφάλισε η Ιταλία ήταν 25% χαμηλότερο από τις τότε τιμές στην αγορά.
Η πραγματικότητα, λοιπόν, είναι άλλη. Το αρχικό ποσό που σκόπευε να αντλήσει ήταν 7,5 δισ. ευρώ και για να γλιτώσει ένα φιάσκο γιγαντιαίων διαστάσεων, το ιταλικό δημόσιο ζήτησε μόλις 4,5 δισ. ευρώ. Το γεγονός ότι οι εκδόσεις (5ετούς και 10ετούς ομολόγου) καλύφθηκαν οριακά δείχνει ότι στην ουσία οι επενδυτές διέταξαν την Ιταλία να δανειστεί σχεδόν τα μισά από αυτά που ήθελε.
Συγχρόνως, το χρηματιστήριο του Μιλάνου δέχθηκε ισχυρές πιέσεις με τον δείκτη MIB να υποχωρεί κοντά στις 21.300 μονάδες σε χαμηλό έτους. Οι δηλώσεις του Ματέο Σαλβίνι προκαλούν την Ευρώπη και η πρώτη «βόμβα» από πλευράς ιταλικής κυβέρνησης είναι πραγματικότητα. Τόσο καιρό όλοι άκουγαν για τις προθέσεις των Ιταλών όμως ήλπιζαν ότι θα αλλάξουν στάση. Χθες, η απειλή του Τζουζέπε Κόντε στη Σύνοδο Κορυφής για το προσφυγικό, ότι θα ασκήσει βέτο, έδειξε ότι οι επόμενοι μήνες ίσως τελικά είναι όντως κρίσιμοι για το μέλλον της Ευρωζώνης, όπως προειδοποίησε προχθές ο Σαλβίνι.
Και εντάξει η Ιταλία. Το γεγονός ότι οι επικεφαλής των κομμάτων που απαρτίζουν τον κυβερνητικό συνασπισμό είχαν μέχρι... χθες για σημαία την έξοδο από την Ευρωζώνη, αρκεί από μόνο του για να ανεβάσει το θερμόμετρο και να κάνει νευρικές και υπερευαίσθητες τις αγορές.
Όμως η Ελλάδα βρίσκεται σε μία φάση που θα έπρεπε οι επενδυτές να... κάνουν ουρά λόγω της λήξης του μνημονίου. Βρίσκεται, επίσης, σε μία φάση που το ελληνικό δημόσιο έχει ανάγκη να αποκατασταθεί η σχέση εμπιστοσύνης με τους επενδυτές, η οποία καταστράφηκε στα χρόνια των μνημονίων και δέχθηκε τη χαριστική βολή στο πρώτο εξάμηνο του 2015.
Η έλλειψη αξιοπιστίας γίνεται καθημερινά αισθητή. Υποθέσεις όπως αυτή της Folli Follie δημιουργούν ένα περιβάλλον που πολύ δύσκολα μπορεί να έχει... καθαρό ουρανό. Τα ξένα κεφάλαια δεν τολμούν καν να σκεφτούν το ενδεχόμενο να επενδύσουν στην Ελλάδα και οι εγχώριοι – λιγοστοί πλέον – επενδυτές τρομάζουν να «αγγίξουν».
Αποτέλεσμα είναι ο Γενικός Δείκτης να βρεθεί χθες σε χαμηλό διμήνου (πολύ κοντά σε χαμηλά έτους) καταγράφοντας πτώση 2,6%. Η φημολογία στην αγορά επιδεινώνει σχεδόν ακαριαία το κλίμα, ενώ οι εκθέσεις των ξένων οίκων για τη συμφωνία και το τέλος του μνημονίου δείχνουν ότι η επιλογή του Αλ. Τσίπρα να υπογράψει ένα «κάτι σαν μνημόνιο» με μία «κάτι σαν προληπτική γραμμή» μπορεί να αποβεί επιζήμια.
Πηγαίνει έτσι... στράφι η μεγαλειώδης προσπάθεια του πρωθυπουργού να πείσει τους διεθνείς επενδυτές στο Λονδίνο να τοποθετηθούν στη χώρα μας. Το μήνυμα των αγορών είναι ξεκάθαρο: αντί για φιέστες και τυμπανοκρουσίες, αντί για συναντήσεις με επενδυτές και ευχολόγια, το καλύτερο που μπορεί να κάνει η κυβέρνηση είναι να διασφαλίσει ότι οι θεσμοί σε αυτή τη χώρα λειτουργούν αποτελεσματικά και ότι οι αρμόδιες Αρχές έχουν την ικανότητα να διαχειρίζονται ή ακόμη και να προλαμβάνουν, περιπτώσεις όπως της Folli Follie.
Δεν θα πρέπει να έχουμε αυταπάτες ότι οι ξένοι επενδυτές θα έρθουν στην Ελλάδα επειδή ο πρωθυπουργός τους ενημέρωσε ότι λήγει το μνημόνιο και ότι θα ιδρύσει Αναπτυξιακή Τράπεζα ή επειδή το κλίμα είναι το καλύτερο στον κόσμο. Όπως μπορούν να διατάξουν την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, όπως στρίμωξαν προεκλογικά τον Ερντογάν, έτσι θα συμπεριφερθούν και στην ελληνική κυβέρνηση. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο...
