Το Reuters δημοσίευσε μία πολύ ενδιαφέρουσα ανταπόκριση από την Κίνα. Σύμφωνα λοιπόν με τις πληροφορίες και την έρευνα του ανταποκριτή του πρακτορείου, κάτι παράξενο συνέβαινε σε τρεις μεσαίου μεγέθους τράπεζες στην επαρχία Henan. Από την 18η Απριλίου και μετά, «πάγωσαν» όλες τις καταθέσεις των πελατών τους, χωρίς καμία πραγματική ενημέρωση. Η επίσημη εκδοχή, και για τις τρεις τράπεζες, ήταν πως η αδυναμία πρόσβασης στις καταθέσεις είχε σχέση με αναβάθμιση των εσωτερικών τεχνολογικών συστημάτων τους.
Οι τρεις τράπεζες μπορεί να θεωρούνται μικρές για τα κινεζικά δεδομένα αλλά είναι εξαιρετικά σημαντικές για τους κατοίκους της περιοχής, όπως και για τις επιχειρήσεις. Πολλές επιχειρήσεις δεν μπορούσαν να πληρώσουν τους προμηθευτές και τους εργαζομένους τους, και οι πολίτες έχασαν την πρόσβαση στις αποταμιεύσεις τους. Το ύψος των παγωμένων καταθέσεων δεν είναι γνωστό, καθώς οι τράπεζες είχαν αποφύγει να απαντήσουν στα ερωτήματα του Reuters και οι εποπτικές αρχές… σφύριξαν αδιάφορα.
Όμως, από τις συζητήσεις που έκαναν οι εξαγριωμένοι καταθέτες μεταξύ τους μέσω των κοινωνικών δικτύων, φαίνεται πως ανέρχονται σε τουλάχιστον 180 εκατομμύρια δολάρια, ενώ ένα κινεζικό περιοδικό, το Caixin, πιθανολόγησε πως το ύψος των παγωμένων καταθέσεων μπορεί να φτάνει το 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Όσον αφορά στα πραγματικά αίτια του παγώματος των καταθέσεων, η πιθανότερη εκδοχή λέει πως βρίσκεται σε εξέλιξη κάποια έρευνα των αρχών για τον τρόπο λειτουργίας των τριών τραπεζών. Σύμφωνα με το παραπάνω ρεπορτάζ, αρκετοί καταθέτες προσπάθησαν να διαμαρτυρηθούν έξω από τα καταστήματα των τραπεζών και άλλοι έφθασαν μέχρι τα κεντρικά γραφεία τους. Όλοι τους φαίνεται πως απομακρύνθηκαν από την αστυνομία.
Η υπόθεση έχει και συνέχεια, αρκετά ενδιαφέρουσα μάλιστα, και ελαφρά ανατριχιαστική θα προσθέταμε. Στις 16 του Ιουνίου, το Reuters επανήλθε στο θέμα με νέα ανταπόκριση, ενώ την ίδια μέρα δημοσιεύθηκε σχετικό άρθρο και στους New York Times. Όπως φαίνεται, η αγωνία και η αγανάκτηση των πελατών αυτών των τραπεζών τους δημιούργησε την επιθυμία να διαμαρτυρηθούν και να ζητήσουν εξηγήσεις, όχι σε μεμονωμένη βάση, όπως είδαμε παραπάνω, αλλά οργανωμένα. Εκατοντάδες από αυτούς συνεννοήθηκαν μέσω των κοινωνικών δικτύων και αποφάσισαν να συναντηθούν στην πόλη Zhengzhou, την πρωτεύουσα της επαρχίας Henan.
Η πόλη είναι μεσαίου μεγέθους για τα κινεζικά δεδομένα, πράγμα που σημαίνει πως έχει σχεδόν δέκα εκατομμύρια κατοίκους και διασχίζεται από τον μεγάλο κίτρινο ποταμό (Χουανγκ Χε). Σε μία πόλη τέτοιου μεγέθους, η παρουσία μερικών εκατοντάδων πολιτών που θέλουν να διαμαρτυρηθούν θα μπορούσε ίσως να περάσει απαρατήρητη. Φαίνεται όμως πως οι τοπικές αρχές (ή μάλλον κάποιες από τις τοπικές αρχές) δεν είχαν καμία όρεξη να πάρουν το ρίσκο και να αφήσουν αυτούς τους πολίτες να κάνουν αυτό για το οποίο πήγαν στην πόλη.
Όπως διαβάζουμε στις ανταποκρίσεις και του Reuters και των New York Times, οι ταξιδιώτες δοκίμασαν μία ιδιαίτερα δυσάρεστη έκπληξη μόλις έφθασαν στην πόλη, με το αεροπλάνο, το τραίνο ή το αυτοκίνητο. Δεν μπορούσαν να κάνουν βήμα. Κυριολεκτικά. Ο «κώδικας υγείας» που έχουν υποχρεωτικά εγκατεστημένο στα κινητά τους τηλέφωνα για να δείχνει αν είναι «καθαροί» από τον Covid ή όχι είχε γίνει κόκκινος από πράσινος. Ο κόκκινος κωδικός δείχνει πως ο συγκεκριμένος πολίτης, είτε έχει νοσήσει, είτε έχει έρθει σε στενή επαφή με βεβαιωμένο κρούσμα της πανδημίας. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως δεν μπορείς να μετακινηθείς ελεύθερα, αφού όπου και να πας πρέπει να δείξεις τον «κώδικα υγείας» για να μπεις μέσα. Δεν μπορείς να μπεις στα μέσα μαζικής μεταφοράς, δεν μπορείς να μπεις μέσα σε ένα εστιατόριο ή σε ένα εμπορικό κατάστημα και δεν μπορείς να ταξιδέψεις μέσα στην χώρα.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες τουλάχιστον διακοσίων «παθόντων», το χρώμα του κώδικα υγείας άλλαξε καθώς αυτοί ταξίδευαν προς την πόλη του Zhengzhou. Σχεδόν όλοι οι διαμαρτυρόμενοι ταξιδιώτες/καταθέτες ανέφεραν πως είχαν δηλώσει την πρόθεσή τους να ταξιδέψουν προς το Zhengzhou, κάτι που απαιτούν οι αρχές σε πολλές περιοχές της Κίνας πριν από οποιοδήποτε ταξίδι. Δεν χρειάζεται και πολύ φαντασία για να συμπεράνουμε, χωρίς βέβαια να μπορούμε να το αποδείξουμε, πως οι τοπικές αρχές επενέβησαν στους κεντρικούς υπολογιστές του συστήματος υγείας και άλλαξαν το χρώμα του κωδικού υγείας στους ταξιδιώτες που ανήκαν στην ομάδα αυτών που ήθελαν να διαμαρτυρηθούν για το πάγωμα των καταθέσεών τους.
Δεν ήταν δύσκολο εξάλλου να μάθουν τα ονόματά τους, καθώς είναι παραπάνω από βέβαιο πως τα κοινωνικά δίκτυα βρίσκονται υπό συνεχή παρακολούθηση. Οι πολίτες που είδαν τον κωδικό υγείας να αλλάζει είναι απόλυτα βέβαιοι πως άλλαξε ύστερα από οργανωμένη ενέργεια των τοπικών αρχών, προσθέτοντας πως όλοι οι υπόλοιποι ταξιδιώτες που έφθασαν στο Zhengzhou και δεν είχαν σχέση με τις διαμαρτυρίες κατά των τραπεζών δεν αντιμετώπισαν παρόμοια προβλήματα.
Κάποιοι από τους διαμαρτυρόμενους καταθέτες πέρασαν και αρκετή ώρα κάνοντας παρέα στις αστυνομικές αρχές, πριν αναγκαστούν να πάρουν τον δρόμο της επιστροφής. Ένας από αυτούς, μιλώντας στους New York Times, είπε πως κατά την διάρκεια της κράτησής του από τις αστυνομικές αρχές τον επισκέφθηκαν υπάλληλοι που εργάζονται στις τοπικές τραπεζικές εποπτικές αρχές και του είπαν πως όντως οι εποπτικές αρχές ερευνούν τις τρεις τράπεζες και πως η έρευνα αυτή μπορεί να κρατήσει μέχρι και δύο χρόνια. Τελικά, το ταξίδι στο Zhengzhou έληξε άδοξα για όλους τους αναστατωμένους καταθέτες, οι οποίοι γύρισαν στις πόλεις τους και τα σπίτια τους, όπου διαπίστωσαν πως ο κωδικός υγείας είχε ξαναγίνει πράσινος.
Οι διαμαρτυρίες σχετικά με τον τρόπο που βρήκαν οι αρχές για να σταματήσουν τις αντιδράσεις εναντίον των τριών τραπεζών αναστάτωσαν το κινεζικό διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα όπως το Weibo, ένα κινεζικό ανάλογο του Twitter. Η δημοσιότητα που πήρε η υπόθεση προκάλεσε και ορισμένες αντιδράσεις από επίσημες ή ανεπίσημες πηγές που έχουν σχέση με τις αρχές, τοπικές ή μη. Ένα μηνιαίο περιοδικό που εκδίδεται από τον επίσημο πρακτορείο ειδήσεων Xinhua, έγραψε πως δεν επιτρέπεται η «κατάχρηση» του κώδικα υγείας και οι τοπικές αρχές οφείλουν να δώσουν εξηγήσεις.
Ένας δημοσιογράφος με δεσμούς με το Κομμουνιστικό Κόμμα δήλωσε, στο Weibo, πως η χρήση των κωδικών υγείας για οποιονδήποτε άλλο σκοπό εκτός από την καταπολέμηση της πανδημίας θα μειώσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στο σύστημα υγείας της χώρας. Η σχετική του ανάρτηση προσέλκυσε πάνω από 250 εκατομμύρια χρήστες. Οι υπεύθυνοι της τηλεφωνικής γραμμής που δέχεται τα παράπονα των πολιτών για την επαρχία Henan, δήλωσαν πως δέχθηκαν αρκετά παράπονα για το θέμα των κωδικών που άλλαξαν χρώμα και είπαν πως οι αρχές της επαρχίας εξετάζουν την υπόθεση.
Παρά το γεγονός πως δεν διαθέτουμε μαντικές ικανότητες, είμαστε σχεδόν σίγουροι πως δεν πρόκειται να μάθουμε τι ακριβώς έγινε ούτε να ακούσουμε κάτι για τιμωρία των υπευθύνων. Ακόμα όμως και να διαψευσθούμε, αυτό που δεν αλλάζει είναι το γεγονός πως η υπόθεση με τις τράπεζες στο Zhengzhou θυμίζει έντονα σενάριο ταινίας επιστημονικής φαντασίας, μόνο που είναι απόλυτα αληθινό. Κάποιες κρατικές αρχές χρησιμοποίησαν την σύγχρονη τεχνολογία για να καθηλώσουν ορισμένους ανεπιθύμητους ανθρώπους, αλλοιώνοντας στην ουσία τα προσωπικά τους δεδομένα.
Χωρίς καμία αμφιβολία, πρόκειται για κάτι που μας προκαλεί ανατριχίλα, καθώς μπορεί να αποτελεί πρόβα για ακόμα χειρότερα πράγματα. Τουλάχιστον ελπίζουμε αυτό να λειτουργήσει ως συναγερμός και να αρχίσει μία πιο σοβαρή συζήτηση για τα όρια της χρήσης της τεχνολογίας και της επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων των πολιτών, τουλάχιστον στις χώρες σαν την δική μας, καθώς στην Κίνα υποθέτουμε πως αυτό είναι μάλλον ουτοπικό. Όσο για τα χρήματα των άτυχων κατοίκων και επιχειρηματιών της επαρχίας Henan, φοβόμαστε πως θα αργήσουν πολύ να δουν τα χρήματά τους, ειδικά όσοι βρήκαν το θάρρος και προσπάθησαν να διαμαρτυρηθούν.
