Δηλώσεις μετά τη χθεσινή συνάντηση του υπουργού Οικονομικών με τους εκπροσώπους των τραπεζών δεν έγιναν. Ωστόσο, αν μπορεί από τώρα να βγει ένα πρώτο συμπέρασμα είναι ότι οι δανειολήπτες μάλλον θα πρέπει να κρατούν μικρό καλάθι. Η ελάφρυνση των δανειοληπτών από τις επιβαρύνσεις που προκαλούν οι τόκοι είναι «ακριβή» παρέμβαση και το ερώτημα είναι ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό.
Ο κρατικός προϋπολογισμός δεν έχει αποθέματα αυτή τη στιγμή και οι συνθήκες που διαμορφώνονται στην Ευρώπη δεν επιτρέπουν τους δημοσιονομικούς ακτιβισμούς. Από την άλλη, οι τράπεζες αν κληθούν να βάλλουν το χέρι στο ταμείο, πάλι θα υπάρξει επίπτωση στην κερδοφορία με ότι αυτό συνεπάγεται και για την προσπάθεια ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας (η αξιολόγηση περνάει και από το υγιές τραπεζικό σύστημα) αλλά και για την προσπάθεια πώλησης των μετοχών που ελέγχει το ΤΧΣ στον τραπεζικό κλάδο.
Ουσιαστικά, το οικονομικό επιτελείο αναζήτησε στις επαφές με τις τράπεζες μια ανέξοδη -κατά το δυνατόν- δημοσιονομικά λύση. Για την αντιμετώπιση της ακρίβειας στα τρόφιμα εκδόθηκαν δύο μέχρι σήμερα «επιταγές ακρίβειας» με τον δεύτερο γύρο να υλοποιείται μέσα στις γιορτές. Για τις υψηλές τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος φτιάχτηκε ο μόνιμος μηχανισμός επιδοτήσεων ο οποίος κρατά περίπου σταθερή την τιμή της κιλοβατώρας. Για τις υψηλές τιμές των καυσίμων θεσπίστηκαν τα fuel pass και για το ακριβό πετρέλαιο θέρμανσης και το φυσικό αέριο οι οριζόντιες επιδοτήσεις στην «πηγή». Και για τους δανειολήπτες; Εύλογο το ερώτημα καθώς το «χτύπημα» σε εκατοντάδες χιλιάδες δανειολήπτες –ακόμη και σε αυτούς που προσπαθούν υπό αντίξοες συνθήκες να εξυπηρετούν κανονικά τα δάνειά τους- είναι ήδη μεγάλο και θα γίνει μεγαλύτερο καθώς οι αυξήσεις επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν θα σταματήσουν εδώ ακόμη και αν ο ρυθμός επιβραδυνθεί. Ο πρωθυπουργός ζήτησε από το οικονομικό επιτελείο να αναζητηθούν λύσεις ωστόσο φαίνεται ότι αυτές δεν θα είναι εύκολες.
Ήδη κυκλοφόρησε το σενάριο για ένα νέο πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ». Αν αυτό προχωρήσει, τότε σίγουρα θα μιλάμε για μια γέφυρα… light. Διότι το διακύβευμα αυτή τη φορά, είναι να αντιμετωπιστεί η αύξηση των τόκων. Εν μέσω πανδημίας, το διακύβευμα ήταν να στηριχθούν τα νοικοκυριά που έμειναν ξαφνικά χωρίς εισόδημα ή με μεγάλη πτώση του εισοδήματος, ώστε, να μην κοκκινίσουν τα δάνεια. Το ερώτημα είναι ποιος θα χρηματοδοτήσει αυτό το πρόγραμμα. Οι συζητήσεις τώρα θα ξεκινήσουν με στόχο όμως οι όποιες ανακοινώσεις να γίνουν πριν το τέλος της χρονιάς πάνω που η ΕΚΤ θα ανακοινώνει και την 4η αύξηση των επιτοκίων της.
Το μεγάλο ερώτημα είναι ποιος θα αναλάβει το κόστος του προγράμματος. Το «ΓΕΦΥΡΑ» ουσιαστικά μετέφερε κοινοτικούς πόρους στις τράπεζες ενώ οι δανειολήπτες απαλλάσσονταν από την υποχρέωση καταβολής μεγάλου μέρους της μηνιαίας δόσης. Τώρα, είναι πιθανό να ανοίξει η συζήτηση να κληθούν και οι ίδιες οι τράπεζες να «σηκώσουν» ένα κομμάτι του βάρους. Άλλωστε, σε όλες τις τελευταίες αυξήσεις επιτοκίων, το κόστος δανεισμού έχει αυξηθεί ενώ τα επιτόκια των καταθέσεων έχουν μείνει αμετάβλητα. Το μεγάλο ζητούμενο είναι να μην υπάρξει νέος κύκλος κόκκινων δανείων –γι’ αυτό και ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στους συνεπείς οφειλέτες- κάτι που θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα και στις τράπεζες αλλά και στην οικονομία. Το ζητούμενο από την άλλη είναι να μην πληγεί και η κερδοφορία των τραπεζών.
Μηδενικού δημοσιονομικού κόστους είναι άλλα σενάρια που επίσης είναι στο τραπέζι όπως ένα πακέτο διευκολύνσεων για τους δανειολήπτες που θα δυσκολευτούν να πληρώνουν τις υποχρεώσεις τους. Εδώ εντάσσεται η ρύθμιση των δανείων, η επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής τους, η δυνατότητα καταβολής μόνο τόκων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα κλπ. Είναι προτάσεις που ούτως ή άλλως γίνονται. Το ζήτημα είναι να υπάρξει ένα οργανωμένο πλαίσιο ώστε να δοθεί διέξοδος στους ευάλωτους δανειολήπτες και κυρίως σε αυτούς που παραμένουν σωστοί στην εξυπηρέτηση των δανειακών τους υποχρεώσεων.
