Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Οι κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία στην περίπτωση που η διαπραγμάτευση για τη δεύτερη αξιολόγηση πάρει νέα παράταση είναι ορατοί, βάσει των στοιχείων του πρώτου διμήνου, όμως αν οι επιπτώσεις «αγγίξουν» τα capital controls, τότε θα πρόκειται για το… απόλυτο πισωγύρισμα.
Η ανησυχία των τραπεζών έκδηλη και γίνεται ακόμη πιο αισθητή όταν ανακοινώνονται τα επίσημα στοιχεία για ρευστότητα, καταθέσεις και «κόκκινα» δάνεια. Και μόνο το γεγονός ότι έχει σταματήσει κάθε συζήτηση για τα επόμενα βήματα χαλάρωσης, δείχνει την κρισιμότητα της κατάστασης, ενώ ο κίνδυνος σύσφιξης των περιορισμών είναι, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, ορατός, στην περίπτωση που δεν κλείσει η αξιολόγηση μέσα στον Απρίλιο.
Υψηλόβαθμος Έλληνας αξιωματούχος δηλώνει στο liberal.gr, υπό καθεστώς ανωνυμίας: «Έχουμε ήδη χάσει την ευκαιρία της 20ης Φεβρουαρίου. Αν έκλεινε τότε η αξιολόγηση θα ήταν πιο εύκολο να αντιμετωπιστούν οι αρνητικές συνέπειες των καθυστερήσεων. Η χαλάρωση των capital controls εξαρτάται από τη μείωση του ELA και την επιστροφή καταθέσεων, ενώ η πλήρης άρση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με μία σειρά θετικών εξελίξεων, όπως η βελτίωση του κλίματος και η ένταξη στο QE».
Όπως σημειώνει ο ίδιος, σήμερα βιώνουμε την απόλυτη στασιμότητα, η οποία είναι επιζήμια για την οικονομία, ενώ κανείς δεν θέλει να δει επιστροφή σε σκληρότερα μέτρα, διότι τότε η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης θα πάρει χρόνια.
Η πλήρης άρση των capital controls στην Ισλανδία, επαναφέρει στο προσκήνιο τη συζήτηση για την πορεία των κεφαλαιακών περιορισμών στην Ελλάδα, σε μία ξεκάθαρα αρνητική συγκυρία, κατά την οποία οι δυσμενείς εξελίξεις απομακρύνουν το ενδεχόμενο περαιτέρω χαλάρωσης. Σε χθεσινό τους δημοσίευμα, οι New York Times αναφέρουν ότι τα capital controls στην Ελλάδα θα παραμείνουν σε ισχύ στο ορατό μέλλον, σε αντίθεση με την Ισλανδία.
Πληροφορίες του liberal.gr αναφέρουν, ότι τα στοιχεία για την αύξηση της χρηματοδότησης των τραπεζών από τον ELA τον Φεβρουάριο, σε συνδυασμό με τη γενικότερη επιδείνωση των συνθηκών και τις εκροές καταθέσεων άνω των 2,5 δισ. ευρώ, έχουν... βάλει σε σκέψεις τις αρμόδιες Αρχές. Οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι δεν αποκλείεται να υπάρξουν «προληπτικά» μέτρα στην περίπτωση που η αξιολόγηση δεν κλείσει μέσα στον Απρίλιο, ή αν δεν έχει υπάρξει σημαντική πρόοδος στις διαπραγματεύσεις. Άλλωστε, για τα επόμενα βήματα στα capital controls ενημερώνονται οι Θεσμοί, από τη στιγμή που συνδέονται άμεσα με την σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Από την αρχή του έτους οι καταθέσεις συνεχίζουν να υποχωρούν, με αποτέλεσμα οι τράπεζες να αυξάνουν τη χρηματοδότηση από τον «ακριβό» έκτακτο μηχανισμό παροχής ρευστότητας. Είναι σαφές πως αν συνεχιστεί η εν λόγω τάση, η σύσφιξη των capital controls δεν μπορεί να αποκλειστεί και χαμένες από αυτή την εξέλιξη θα είναι κυρίως οι επιχειρήσεις.
Πως μπορεί να αποφευχθεί το δυσμενές σενάριο; Σύμφωνα με αναλυτές, μέσα στον επόμενο μήνα θα πρέπει να υπάρξει τεχνική συμφωνία (staff level agreement) με τους δανειστές, έτσι ώστε να ψηφιστούν τα μέτρα από την ελληνική Βουλή και να εγκριθεί από το Eurogroup μία συμφωνία που θα συμπεριλαμβάνει το πλαίσιο των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος. Έτσι θα ξεκλειδώσει η, έστω καθυστερημένη, ένταξη της Ελλάδας στο QE που θα αποτελέσει το πρώτο βήμα για την έξοδο στις αγορές.
Αν γίνουν τα ανωτέρω, τότε οι προοπτικές που ανοίγονται απομακρύνουν τους κινδύνους άρα και το ενδεχόμενο σύσφιξης των capital controls. Όμως ο χρόνος τελειώνει...
Ο «χρησμός» της Moody''s
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο επικαιροποιημένο μνημόνιο υπήρχε πρόβλεψη για την κατάρτιση ενός οδικού χάρτη από την Τράπεζα της Ελλάδος και το υπουργείο Οικονομικών, βάσει του οποίου θα υλοποιούνταν τα επόμενα βήματα χαλάρωσης. Η μελέτη για το εν λόγω σχέδιο θα έπρεπε να είναι έτοιμη μέσα στον Ιανουάριο του 2017. Όμως η επιδείνωση των συνθηκών δεν επιτρέπει τον καθορισμό ενός συγκεκριμένου πλάνου, αφού όλα εξαρτώνται από την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι τράπεζες, καθώς θα πρέπει να διαθέτουν επαρκή αποθέματα για να διευκολύνουν την ομαλή εφαρμογή των μέτρων χαλάρωσης.
Τον περασμένο Μάιο, όταν η πρώτη αξιολόγηση είχε κριθεί και αυτή στις... καθυστερήσεις, ξένοι οίκοι, μεταξύ των οποίων η Moody'' s, εκτιμούσαν ότι τα capital controls θα διατηρηθούν για το σύνολο του 2017, εξαιτίας των καθυστερήσεων στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Η εν λόγω πρόβλεψη, ωστόσο, βασιζόταν στην παραδοχή ότι μετά το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης θα βλέπαμε μία σειρά θετικών εξελίξεων. Η επαναφορά του waiver, η βελτίωση του κλίματος, οι επιστροφές καταθέσεων και εν συνεχεία η ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ, θα είχαν ως αποτέλεσμα τη σταδιακή χαλάρωση των περιορισμών. Τώρα, η πλήρης άρση μετατίθεται χρονικά, ενώ αναβάλλεται επ'' αόριστον στην περίπτωση που επιστρέψουμε σε σκληρότερα μέτρα τους επόμενους μήνες.
Τη Δευτέρα 6 Μαρτίου 2017, η Moody''s χαρακτήρισε πιστωτικά αρνητική τη μείωση των καταθέσεων τον Ιανουάριο σε χαμηλό 15 ετών και προειδοποίησε για τον ELA. «Ενδεχόμενη αύξηση του ELA για να αντισταθμιστούν οι εκροές καταθέσεων θα οδηγήσει σε αύξηση το χρηματοδοτικό κόστος και σε μείωση την κερδοφορία, ενώ θα είναι επιζήμια σε ότι αφορά την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταθετών και την περαιτέρω χαλάρωση των capital controls», ανέφερε η Moody''s.
Για μία ακόμη φορά οι αναλυτές είναι πεπεισμένοι ότι δεν θα υπάρχει «ατύχημα» και όπως κάθε φορά, θα βρεθεί λύση στο... παρά πέντε. Στην πλειονότητά τους, «βλέπουν» επίτευξη συμφωνίας σε τεχνικό επίπεδο και επί της αρχής, μέσα στον επόμενο μήνα, η οποία θα δώσει τέλος στα ζοφερά σενάρια.
