Οι νέοι συγκριτικοί δείκτες κυβερνητικής αποτελεσματικότητας για το 2021 που δημοσιεύθηκαν χθες από την World Bank έχουν ιδιαίτερη οικονομική σημασία.
Αξιολογούνται τα μέγιστα από τους διεθνείς επενδυτές προκειμένου να αποφασίσουν το που θα επενδύσουν τα κεφάλαια τους και επηρεάζουν τις αποφάσεις για πιστοληπτικές αναβαθμίσεις και επιχειρηματικές αποφάσεις. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις, ευρισκόμενες στο 22% του ελληνικού ΑΕΠ (στοιχεία για το 2020), υπολείπονται σημαντικά σε σχέση με το 63% (στοιχεία για το 2021) στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τα προσωρινά ωστόσο ελληνικά στοιχεία για το 2021 καταγράφουν μεγάλη αύξηση στην εισροή άμεσων επενδύσεων από το εξωτερικό κατά 79% σε ετήσια βάση. Η συγκεκριμένη επίδοση υπερκαλύπτει τη μείωση κατά 36% της εισροής άμεσων επενδύσεων από το εξωτερικό το 2020 ελέω πανδημίας και lockdowns!
Τι δείχνουν, λοιπόν, τα τελευταία στοιχεία της World Bank; Μεταξύ 214 κρατών, και όσον αφορά τον δείκτη «αντιμετώπισης της διαφθοράς» (control of corruption), η Ελλάδα καταγράφει αξιοσημείωτη άνοδο, το 2021, στην 82η θέση σε σχέση με την 88η θέση το 2020.
Η Ελλάδα επίσης βελτιώνει, για το 2021, την επίδοση της στον δείκτη «κυβερνητικής αποτελεσματικότητας» (government effectiveness). Η κυβερνητική αποτελεσματικότητα καταγράφει την ποιότητα των παρεχόμενων δημοσίων υπηρεσιών και τον βαθμό ανεξαρτησίας του κρατικού μηχανισμού από πολιτικές πιέσεις. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η Ελλάδα κατέγραψε άνοδο κατά μία θέση το 2021, ήτοι στην 69η θέση σε σχέση με την 70η θέση το 2020. Όσον αφορά τον δείκτη «ποιότητας των θεσμών και κανονισμών» (regulatory quality), ο οποίος καταγράφει την ικανότητα του κράτους να δημιουργεί και να εφαρμόζει πολιτικές οι οποίες παροτρύνουν την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, η Ελλάδα έχασε momentum καθώς έπεσε, το 2021, στην 70η θέση σε σχέση με την 60η θέση το 2020.
Οι προαναφερθέντες δείκτες κυβερνητικής αποτελεσματικότητας λαμβάνονται σοβαρά υπόψιν από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Η εξέλιξη των παραπάνω δεικτών αποτελεί κυρίαρχο παράγοντα αναβάθμισης για χώρες οι οποίες βρίσκονται εκτός επενδυτικής βαθμίδας. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα. Η Standard & Poor’s, για παράδειγμα, κατατάσσει τη χώρα μας στην βαθμίδα BB+, ήτοι, ένα «σκαλοπάτι» κάτω από την επενδυτική βαθμίδα. Σημειώνω ότι η Ελλάδα βρίσκεται εκτός επενδυτικής βαθμίδας από τις αρχές του 2010, δηλαδή, για τουλάχιστον μια δωδεκαετία!
Οι εξελίξεις στους νέους δείκτες κυβερνητικής αποτελεσματικότητας της Παγκόσμιας Τράπεζας καταγράφουν μια μεικτή εικόνα, καθώς βελτιωνόμαστε σε δύο από τους προαναφερθέντες τρεις. Σημειώνω, όμως, την αποκλιμάκωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων από τo 20,4% του συνόλου των δανείων στα μέσα του 2021 στo 12,8% τον Δεκέμβριο του 2021 και ακόμα περαιτέρω στο 10,0% τον Ιούνιο του 2022.
Η συγκεκριμένη εξέλιξη έχει ιδιαίτερη σημασία επειδή τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (όπως και οι δείκτες κυβερνητικής αποτελεσματικότητας), αποτέλεσαν και αποτελούν κυρίαρχους παράγοντες επηρεασμού των αποφάσεων των οίκων για πιστοληπτικές αναβαθμίσεις.
Σίγουρα, υπάρχουν οι προϋποθέσεις για επιστροφή της χώρας μας στην επενδυτική βαθμίδα το 2023. Αυτό θα λειτουργήσει ως ένα «δίχτυ χρηματοοικονομικής ασφαλείας» υπό την έννοια ότι θα περιορίσει τις απότομες αυξήσεις αλλά και τις έντονες διακυμάνσεις στο κόστος δανεισμού της χώρας μας.
Σημειώνω, ωστόσο ότι το 2023 είναι εκλογικό έτος με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πολιτική σταθερότητα στη χώρα μας. Οι επενδυτές, καθώς και οι οίκοι αξιολόγησης «απεχθάνονται» την πολιτική αστάθεια. Το ερώτημα που συνεπώς τίθεται είναι κατά πόσον οι οίκοι αξιολόγησης είναι διατεθειμένοι να «ρισκάρουν» επιστροφή της Ελλάδας στην επενδυτική βαθμίδα πριν από το αποτέλεσμα των επερχόμενων εκλογών.
* Ο Κώστας Μήλας είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool
