Πολλαπλά σενάρια εξετάζουν οι κυβερνήσεις των μεγαλύτερων κρατών του κόσμου για να προλάβουν μια νέα παγκόσμια ύφεση η οποία αν δεν αποτραπεί θα πάει πολλά χρόνια πίσω την οικονομία, ενώ η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ άρχισε να… ρίχνει λεφτά από το ελικόπτερο. Μπορεί η Κριστίν Λαγκάρντ της ΕΚΤ και ο Τζερόμ Πάουελ της Fed να προσπαθούν να υποβαθμίσουν το θέμα, υποστηρίζοντας ότι ακόμη δεν χρειάζεται κάποια έκτακτη πρωτοβουλία, όμως οι εξελίξεις είναι ραγδαίες.
Είναι τέτοιος ο πανικός που έχει σπείρει ο κορονοϊός σε ολόκληρο τον πλανήτη που μέχρι και η Γερμανία φέρεται να ετοιμάζεται να λάβει μέτρα στήριξης της οικονομίας της. Ειδικά στην Ευρώπη, ο κορονοϊός έρχεται να προστεθεί στα αμέτρητα οικονομικά προβλήματα της τελευταίας δεκαετίας και για πολλοστή φορά οι ευρωπαϊκοί θεσμοί καλούνται να βρουν λύσεις στην οικονομική στασιμότητα και στην απειλή νέας ύφεσης και γι’ αυτό συγκαλείται έκτακτο Eurogroup την Τρίτη.
Είναι κοινή πεποίθηση ότι οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν πλέον να κάνουν πολλά για να αποσοβήσουν μια νέα κρίση, ιδιαίτερα στην περίπτωση του κορονοϊού. Όπως έγραψε πολύ εύστοχα αμερικανική ιστοσελίδα, «ξαφνικά οι αγορές συνειδητοποίησαν ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ δεν μπορεί να… τυπώσει αντισώματα για τον ιό».
Η περαιτέρω μείωση των επιτοκίων, για παράδειγμα, για την οποία μίλησε ο Τζέιμς Μπούλαρντ της Fed, δεν μπορεί να αποτελέσει το αντίδοτο στην περίπτωση πανδημίας. Χρειάζονται, λοιπόν, πιο δραστικές λύσεις. Όπως σημειώνουν αναλυτές, η βασική συζήτηση αυτή τη στιγμή περιστρέφεται γύρω από την προοπτική εφαρμογής μέτρων, όπως μειώσεις φόρων για ιδιώτες και επιχειρηματίες, εγγυήσεις για δάνεια και επιδόματα κ.ά, ενώ στο ακραίο σενάριο της παρατεταμένης ύφεσης είναι πολύ πιθανό να δοθούν ακόμη και μετρητά στους πολίτες, σε πλήρη εφαρμογή του περίφημου «helicopter money».
Σχεδόν κάθε χρόνο μετά την κρίση του 2008-9 επανέρχεται στο προσκήνιο η προοπτική εφαρμογής πιο ακραίων μέτρων ακόμη και από το QE, όπως το «helicopter money», όμως πάντα σε επίπεδο φημολογίας. Είναι ο όρος που εισήγαγε ο Αμερικανός οικονομολόγος Μίλτον Φρίντμαν για να περιγράψει την κατάσταση κατά την οποία η κεντρική τράπεζα τυπώνει χρήμα που διατίθεται από το κράτος στους πολίτες είτε με τη μορφή απευθείας διάθεσης μετρητών είτε μέσω μειώσεων φόρων και άλλων διευκολύνσεων.
Βέβαια, ενώ κάθε φορά που προκύπτει ένα σοβαρό οικονομικό πρόβλημα διάφοροι αναλυτές σπεύδουν να αναφερθούν στο ενδεχόμενο του «helicopter money», σε κεντρικό επίπεδο η συγκεκριμένη λύση ποτέ δεν έχει φτάσει κοντά στην εφαρμογή της. Ο Μάριο Ντράγκι είχε διαψεύσει ότι είχε τεθεί στο τραπέζι του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ το θέμα μιας τέτοιας προοπτικής αλλά την είχε χαρακτηρίσει ενδιαφέρουσα. Η αλήθεια είναι ότι υπήρχε πάντα στα… συρτάρια του.
Ακόμη και σήμερα δεν είναι βέβαιο ότι θα χρειαστεί να φτάσουμε σε τέτοιες πρωτοβουλίες καθώς η ιστορία έχει δείξει ότι οι επιδημίες δεν διαρκούν πολύ και περιορίζονται. Το βασικό σενάριο που εξετάζουν η ΕΚΤ, η Fed και οι υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες προβλέπει ήπια επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας κυρίως τον Μάρτιο και τον Απρίλιο και τη λεγόμενη «V-shape» ανάκαμψη της αγοράς από τον Μάιο και περισσότερο τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Το δυσμενές σενάριο προβλέπει ότι το 2020 θα κλείσει με παγκόσμια ύφεση καθώς η πτώση θα είναι σφοδρότερη και η ανάκαμψη αργή.
Στο Χονγκ Κονγκ, πάντως, οι αρχές έχουν ήδη αρχίσει να ρίχνουν… χρήματα από το ελικόπτερο με στόχο να αποσοβήσουν την ύφεση και να διασφαλίσουν τις θέσεις εργασίας. Ακολουθούν ορισμένα από τα μέτρα που πήρε η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ για να απορροφήσει τους κραδασμούς εξαιτίας του κορονοϊού, αξιοποιώντας μέρος από τα μεγάλα δημοσιονομικά αποθέματα των 140 δισ. δολαρίων που διαθέτει. Συνολικά, το πακέτο μέτρων υπολογίζεται στα 15 δισ. δολάρια και περιλαμβάνει:
- Απευθείας κατάθεση μετρητών 10.000 δολάρια Χονγκ Κονγκ (περίπου 1.280 δολάρια ΗΠΑ) για κάθε μόνιμο κάτοικο του Χονγκ Κονγκ άνω των 18 ετών
- Κρατική εγγύηση 100% στις επιχειρήσεις που παίρνουν χαμηλότοκα δάνεια
- Επιστροφές φόρων προς ιδιώτες (εισοδήματος και ακινήτων), άλλα και άλλων κρατικών τελών, ενώ οι ασθενέστερες ομάδες που κατοικούν σε κρατικές δομές θα πάρουν επιστροφή ένα ενοίκιο.
- Διπλασιασμό του μηνιαίου εισοδήματος για οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα
- Κατάργηση του τέλους συμμετοχής στις εισαγωγικές εξετάσεις των πανεπιστημίων
- Μείωση του φόρου επί των επιχειρηματικών κερδών
- Παροχή επιδόματος για την πληρωμή του ηλεκτρικού ρεύματος.
