Με τη λαϊκή δυσαρέσκεια να κλιμακώνεται καθώς καταφτάνουν οι εκκαθαριστικοί λογαριασμοί ρεύματος με τις καταναλώσεις του πρώτου τετραμήνου, η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν υπάρχει πλέον περιθώριο μεγάλων καθυστερήσεων για την ανακοίνωση του τρόπου με τον οποίο θα γίνει η ουσιαστική στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Έχοντας αφήσει αυτή τη στιγμή περισσότερα από 1,5 εκατομμύριο νοικοκυριά εκτεθειμένα – κυρίως οικογένειες που δεν αρκούνται στις 300 κιλοβατώρες τον μήνα ή ιδιοκτήτες που δεν έχουν δηλώσει ως κύρια κατοικία το νοικοκυριό που χρησιμοποιούν- η κυβέρνηση ετοιμάζεται να ανακοινώσει μια οριζόντια λύση στήριξης με προϋπολογισμό που μπορεί να ξεπεράσει τα 5 δισ. ευρώ σε ορίζοντα 12μηνου.
Αυτό το κονδύλι «μαμούθ» θα μοιραστεί σε δύο προϋπολογισμούς, το φετινό και αυτό του 2023, θα αξιοποιήσει στο έπακρο τους πόρους που συγκεντρώνονται στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (πάνω από 3,6 δισ. ευρώ για το σύνολο της φετινής χρονιάς) αλλά και τα «μαξιλάρια» του προϋπολογισμού που επίσης θα αξιοποιηθούν με γνώμονα όμως να μην ξεφύγει το πρωτογενές έλλειμμα πάνω από τον επικαιροποιημένο στόχο του 2%.
Και σε οικονομικό και σε πολιτικό επίπεδο, το ζητούμενο είναι οι ανακοινώσεις του πρωθυπουργού να στείλουν το μήνυμα ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί το μεγάλο πρόβλημα που λέγεται «ρήτρα αναπροσαρμογής». Φαίνεται ότι η στοχευμένη λύση των επιδοτήσεων μέχρι τις 300 κιλοβατώρες θα εφαρμοστεί για τελευταία φορά τον Μάιο καθώς ενώ διατίθενται εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, το κύμα δυσαρέσκειας σε εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά εξακολουθεί να φουντώνει.
Στην κυβέρνηση γνωρίζουν ότι τα δύσκολα είναι μπροστά καθώς καύσωνας με τέτοιες τιμές ρεύματος, μπορεί να προκαλέσει ακόμη και κοινωνικές εκρήξεις. Έτσι, το βασικό χαρακτηριστικό της νέας παρέμβασης θα είναι ο οριζόντιος χαρακτήρας της. Θα πρέπει να επιδοτηθούν και τα εξοχικά, και οι δευτερεύουσες κατοικίες και οι οικογένειες που κάνουν μεγαλύτερες καταναλώσεις ρεύματος οι οποίες φτάνουν να αντιστοιχούν στο 30% του συνόλου.
Αν πάλι μετά την οριζόντια παρέμβαση κριθεί σκόπιμο να παραταθούν τα πιο στοχευμένα μέτρα για μεγαλύτερη στήριξη των φτωχότερων νοικοκυριών, τότε θα γίνει και αυτό καθώς η ρήτρα αναπροσαρμογής είναι πολύ πιθανό ότι θα γίνει κεντρικό πολιτικό σύνθημα ενόψει και των επικείμενων εκλογών.
Πόσο θα κοστίσει το νέο σύστημα στήριξης; Για τα δημοσιονομικά περιθώρια δίνει μια σαφή εικόνα το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας από το Σάββατο βρίσκεται στις Βρυξέλλες.
Την πρόθεση της κυβέρνησης να «ρίξει» περισσότερα από 4,3 δισ. ευρώ στη μάχη καταπολέμησης των υψηλών τιμών στην ενέργεια προκειμένου να στηρίξει νοικοκυριά και επιχειρήσεις μόνο μέσα στο 2022 αποκαλύπτει το επικαιροποιημένο σύμφωνο σταθερότητας που κατατέθηκε από το οικονομικό επιτελείο στις Βρυξέλλες.
Χωρίς να αποκλείεται η περαιτέρω αύξηση αυτού του ποσού δεδομένου ότι οι φουσκωμένοι λογαριασμοί ρεύματος συνιστούν αυτή τη στιγμή το νούμερο ένα κοινωνικό πρόβλημα της χώρας, τα αναλυτικά στοιχεία δείχνουν ότι στο σύνολο της φετινής χρονιάς θα διατεθούν 3,614 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για την επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος και φυσικού αερίου και τουλάχιστον 700 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό για την ενίσχυση νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Στο ποσό των 700 εκατ. ευρώ περιλαμβάνονται βέβαια και οι επιταγές ακρίβειας που διανεμήθηκαν πριν από το Πάσχα.
Αναλυτικά, το σύμφωνο σταθερότητας αναφέρει ότι δόθηκαν ή θα δοθούν μέσα στο έτος:
1. 3,614 δισ. ευρώ για την επιδότηση του ρεύματος και του φυσικού αερίου
2. 90 εκατ. ευρώ για την καταβολή του επιδόματος θέρμανσης (σ.σ προφανώς το αυξημένο επίδομα θα διατηρηθεί και φέτος)
3. 324 εκατ. ευρώ για τις επιταγές ακρίβειας
4. 60 εκατ. ευρώ για την επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο κίνησης
5. 130 εκατ. ευρώ για τις κάρτες καυσίμων
6. 118 εκατ. ευρώ σε άλλα μέτρα (σ.σ προφανώς και τις επιδοτήσεις στο πετρέλαιο κίνησης που θα παραταθούν και για τον Μάιο και ενδεχομένως και για τον Ιούνιο ή τουλάχιστον μέχρι να καταγραφούν τάσεις αποκλιμάκωσης στα πετρελαιοειδή).
Με τα 991 εκατ. ευρώ που δόθηκαν μέσα στο 2021, ο λογαριασμός που έχει προκαλέσει η ενεργειακή κρίση έχει φτάσει ήδη στα 5,3 δισ. ευρώ ή στο 2,7% το ΑΕΠ με τη διαφορά ότι το 2,1% του ΑΕΠ έχει χρηματοδοτηθεί από το ταμείο ενεργειακής μετάβασης και όχι με πόρους του κρατικού προϋπολογισμού.
