Η ιστορία ποτέ δεν επαναλαμβάνεται. Ενίοτε όμως έχει την ίδια αφετηρία και τα ίδια αποτελέσματα. Ειδικά όταν τα αφετηριακά στοιχεία της ιστορίας είναι η ιδεοληψία, η αρνητική οικονομική συγκυρία και ακόμη η απουσία τύχης, τότε το τελικό αποτέλεσμα είναι μονοσήμαντο: δηλαδή το λουκέτο.
Αυτό συνέβη τόσο στην περίπτωση της Pirelli Hellas όσο και στην υπόθεση του εργοστασίου της BSH. Το εργοστάσιο της Pirelli στην Πάτρα έκλεισε το 1991 ενώ το εργοστάσιο της Bosch Siemens Hausgerate (BSH), θα κλείσει στο τέλος του χρόνου. Αυτό συμβαίνει επειδή και στις δύο περιπτώσεις, η οικονομική συγκυρία ήταν αρνητική, κάποιοι παράγοντες τύχης επέδρασσαν αρνητικά, αλλά και κάποιοι ιδεοληπτικοί συμπολίτες μας, φρόντισαν καθοριστικά στο να βάλουν ταφόπλακα στα συγκεκριμένα επενδυτικά σχέδια.
Αρνητική οικονομική συγκυρία: Στην περίπτωση της Pirelli, η αρνητική οικονομική συγκυρία ήταν τo 1991 ο υψηλός πληθωρισμός και τα υψηλά τραπεζικά επιτόκια. Ο πληθωρισμός είχε ανέλθει στο 22% και τα τραπεζικά επιτόκια στο 29%. Οι ανατιμήσεις των προϊόντων δεν μπορούν να καλύψουν την απώλεια. Αν σ’ αυτό συνυπολογιστεί η άνοδος της βιομηχανικής παραγωγής στην Ασία, με το χαμηλό κόστος παραγωγής, τότε και μόνον αυτά τα στοιχεία θα ήταν ικανά να οδηγήσουν έναν επενδυτή εκτός Ελλάδος.
Επιπλέον στα παραπάνω, θα πρέπει να συνυπολογιστεί και το γεγονός ότι η Pirelli είχε αρχίσει να νιώθει την ανάσα των ασιατικών τίγρεων, είχε ζημίες, τόσο σε επίπεδο μητρικής εταιρείας, όσο και σε επίπεδο θυγατρικής στην Ελλάδα. Το 1989 η Pirelli Hellas είχε ζημίες 209 χιλ. δολ. ΗΠΑ οι οποίες το 1990 διευρύνθηκαν σε 5,4 εκατ. δολ. ΗΠΑ.
Στην περίπτωση της BSH ζημίες δεν υπήρχαν. Η εταιρεία ωστόσο έπρεπε να αποφασίσει μια επένδυση της τάξης των 50-60 εκατ. ευρώ προκειμένου να πάει ένα βήμα το μπροστά τη μονάδα που παρήγαγε εστίες οικιακών φούρνων και βρίσκονταν στον Αγ. Ι. Ρέντη του Πειραιά. Με την επένδυση αυτή θα μπορούσε η παραγωγή να εκσυγχρονιστεί και να ακολουθήσει την εξέλιξη άλλων μονάδων παραγωγής της BSH.
Η αρνητική οικονομική συγκυρία του 2011-12 ωστόσο της άλλαξε γνώμη καθώς η χώρα σχοινοβατούσε μεταξύ ευρώ και δραχμής. Αν σε αυτό συνυπολογιστεί το γεγονός ότι το ελληνικό εργοστάσιο της χώρας ήταν μικρό όπως επίσης μικρό ήταν και το κόστος μεταφοράς του εκτός Ελλάδος, τότε δεν είναι απορίας άξιο γιατί η εταιρεία, γρήγορα άλλαξε άποψη για την επένδυσή της στην χώρα μας.
Παράγoντας τύχη: Μια μεγάλη δουλειά το 1991 του ελληνικού δημοσίου κι ένας θάνατος το 2011, μπορεί να επηρέασαν καθοριστικά τις εξελίξεις σε Pirelli Hellas και BSH.
Το 1991 το Ελληνικό Δημόσιο έδωσε μια μεγάλη δουλειά προμήθειας ελαστικών σε κορεάτικη εταιρεία. Η τελευταία πρόσφερε μεν χαμηλότερης ποιότητας ελαστικά, αλλά σε καλύτερη τιμή. Τα ελαστικά προορίζονταν για τα οχήματα της Επιχείρησης Αστικών Συγκοινωνιών (ΕΑΣ), δηλαδή τον πρώην ΟΑΣΑ. Πολλοί εκτιμούν σήμερα ότι αν τη δουλειά αυτή την είχε πάρει η Pirelli Hellas, ενδεχομένως να μην είχε λάβει την απόφαση να βάλει το λουκέτο.
Στην περίπτωση της BSH η ατυχής συγκυρία ήταν ο θάνατος (23.10.2011) του δημάρχου της Ελευσίνας Γιώργου Αμπατζόγλου, εκλεγμένος με το ΠΑΣΟΚ. Ο τελευταίος είχε ταχθεί υπέρ της νέας επένδυσης της BSH σε ακίνητο 150 στρεμμάτων που βρίσκεται στη Μαγούλα Αττικής, στο οποίο θα μεταφέρονταν το εργοστάσιο που βρίσκονταν στον Αγ. Ι. Ρέντη. Ωστόσο, πέθανε τρεις ημέρες πριν ληφθεί η απόφαση τροποποίησης του πολεοδομικού σχεδίου της περιοχής, πίσω από το Θριάσιο Νοσοκομείο, με στόχο την υλοποίηση της επένδυσης.
Iδεοληψία: Ο διάδοχος του αποβιώσαντος δημάρχου Ελευσίνας, εκλεγμένος με το ΣΥΡΙΖΑ, τάχθηκε κατά της επένδυσης. Στις 26 Οκτωβρίου 2011, κι ενώ το Δημοτικό Συμβούλιο ήταν έτοιμο να δώσει το πράσινο φως στην επένδυση, ο αντιδήμαρχος και υποψήφιος νέος δήμαρχος, Γιώργος Τσουκαλάς, όχι μόνον είχε αντίθετη άποψη με την επένδυση, αλλά καλούσε τους δημότες της Ελευσίνας να αντιταχθούν στη συγκεκριμένη επένδυση.
«ΣΧΕΔΙΟ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟ ΘΡΙΑΣΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ», είναι ο τίτλος του δελτίου τύπου του δήμου Ελευσίνας που δημοσιοποιείται το πρωί της 26η Οκτωβρίου 2011, λίγο πριν την συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου. «Με συντονισμένες ενέργειες του Λαού και της τοπικής αυτοδιοίκησης μπορούμε να πετύχουμε την ματαίωσή του (σχεδίου)», είναι μια από τις αναφορές του δελτίου τύπου.
Και ο στόχος επιτεύχθηκε περίτρανα. Εικοσιτρεις δημοτικοί σύμβουλοι ψήφισαν κατά της αλλαγής των όρων δόμησης και μόνον τρεις ψήφισαν υπέρ. «Καθώς είχε ξεκινήσει η κούρσα της διαδοχής (σ.σ. του αποβιώσαντος δημάρχου), όλοι οι σύμβουλοι είχαν καταστεί «πασιονάριες» με στόχο το χρίσμα», θυμάται παράγοντας κοντά στη διαδικασία.
Το πισωγύρισμα αυτό, έδωσε την ευκαιρία στην BSH να αναθεωρήσει οριστικά την επένδυση στην Ελλάδα, καθώς η ίδια είχε αρχίσει να ανησυχεί για την πορεία της ελληνικής οικονομίας και το πολυαναφερόμενο εκείνη την περίοδο Grexit. Εξάλλου διέθετε πολύ πιο μεγάλες μονάδες παραγωγής σε Πολωνία και Τουρκία που εύκολα θα μπορούσαν να απορροφήσουν την εγχώρια παραγωγή.
Το θέμα επισημάνθηκε αρχικά το 2014 από τους εργαζόμενους της εταιρείας που ανησυχούσαν, καθώς έβλεπαν το παράθυρο ευκαιρίας για εκσυγχρονισμό να εξανεμίζεται. Η οριστική απόφαση για το κλείσιμο λήφθηκε το 2017, και όριζε το κλείσιμο να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2018. Η απόφαση αυτή κοινοποιήθηκε από τους εργαζόμενους αμέσως στον τότε Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.
Οι επαφές που έγιναν εκείνη την εποχή, το μόνο που πέτυχαν ήταν μια νέα παράταση της λειτουργίας του εργοστασίου μέχρι το τέλος το τέλος του 2020. Μάλιστα ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Σταθάκης, είχε δηλώσει τότε ότι «το κλείσιμο της Pitsos δεν δείχνει κενό εμπιστοσύνης στην Ελλάδα αλλά αποτελεί μέρος αναδιάρθρωσης της πολυεθνικής που το ελέγχει».
Το θέμα πάντως ανέπτυξε και παρουσίασε γλαφυρά και σε ανύποπτο χρόνο, τον περασμένο Φεβρουάριο, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Αδωνις Γεωργιάδης. Ο υπουργός, από τις σελίδες της εφημερίδας «Φιλελεύθερος», στις 29 Φεβρουαρίου 2020, είχε αναφερθεί στην συγκεκριμένη επένδυση χωρίς ωστόσο να την κατονομάζει. «Πώς η Ελλάδα έχασε μια μεγάλη επένδυση με 4.000 θέσεις εργασίας» ήταν ο σχετικός τίτλος.
H BSH για να κλείσει το εργοστάσιο στην Ελλάδα, έβαλε βαθειά το χέρι στη τσέπη. Κάθε εργαζόμενος αποχωρεί με επιπλέον αποζημίωση 4.000 ευρώ για κάθε χρόνο υπηρεσίας, πέραν της νόμιμης αποζημίωσης που ορίζει ο νόμος. Υπάρχουν εργαζόμενοι που θα αποζημιωθούν με 150.000 ευρώ ή και περισσότερα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η BSH απέκτησε το εργοστάσιο της Πίτσος το 1977, καθώς η εταιρεία δεν κατάφερε να συνέλθει από τις μεγάλες απεργίες του 1975. Σχεδόν 40 ημέρες απεργούσαν οι εργαζόμενοι, οδηγώντας σε αδιέξοδο την οικογένεια Πίτσος που ήλεγχε την εταιρεία και το εργοστάσιο παραγωγής στον Αγ. Ι. Ρέντη του Πειραιά.
Αντίστοιχες ιδεοληψίες συνέβησαν και στην Pirelli Hellas. Ενώ η εταιρεία βίωνε μεγάλες οικονομικές δυσκολίες, από τη μια πλευρά οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων της, και από τη άλλη πλευρά οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων της ΔΕΗ, είχαν βγάλει το 1990 το εργοστάσιο ελαστικών στην Πάτρα περισσότερο από 70 ημέρες εκτός λειτουργίας. Και όταν ξεκίνησαν οι κινητοποιήσεις το Φεβρουάριο του 1991 για την υπογραφή νέας Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (ΣΣΕ) το εργοστάσιο έμεινε εκτός λειτουργίας για πολλούς μήνες.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι η Pirelli είχε προειλημμένη την απόφαση να κλείσει το εργοστάσιο. Ωστόσο το γεγονός ότι μέσα στο 1991, πραγματοποίησε επενδύσεις 140 εκατ. δρχ., μέσα από ένα σχέδιο επενδύσεων ύψους 602 εκατ. δρχ. αποδεικνύει ότι η απόφαση δεν ήταν προειλημμένη. Σίγουρα το σκεφτότανε, αλλά η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, ήταν η διαρκείς κινητοποιήσεις της περιόδου 1990-1991.
