Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Λιγότεροι από δύο μήνες έμειναν για τη λήξη της προστασίας της πρώτης κατοικίας και μάλιστα με επιδότηση της δόσης από το Δημόσιο και στη σχετική πλατφόρμα έχουν εισέλθει μόλις 44.446 όταν οι αρχικές εκτιμήσεις έκαναν λόγο για περίπου 150.000-160.000 αιτήματα. Αυτό σημαίνει ότι μόνο 1 στους 4 δανειολήπτες που δυνητικά μπορούσαν να εξαντλήσουν τις πιθανότητες ρύθμισης των οφειλών τους και προστασίας του σπιτιού τους, δέχονται την άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου έτσι ώστε να ξεκινήσουν τη διαδικασία και να αποφύγουν τον πλειστηριασμό.
Γιατί, λοιπόν, δεκάδες χιλιάδες δανειολήπτες αρνούνται να εισέλθουν στην πλατφόρμα και να συναινέσουν στην εξέταση των φορολογικών και τραπεζικών τους στοιχείων για να σώσουν την κατοικία τους;
Οι τράπεζες εκτιμούν ότι ένα ποσοστό της τάξης του 25% επί του συνόλου των δανειοληπτών με «κόκκινο» στεγαστικό είναι «στρατηγικοί κακοπληρωτές» αν και είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί με ακρίβεια πόσοι πραγματικά δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν το δάνειό τους. Ένα άλλο ποσοστό έχει… παρατήσει εντελώς το στεγαστικό και το μεγαλύτερο ποσοστό αφορά σε δανειολήπτες που είτε δεν θέλουν να μεταπηδήσουν από τον νόμο Κατσέλη, είτε μένουν εκτός συστήματος γιατί γνωρίζουν ότι δεν πληρούν τα κριτήρια προστασίας της πρώτης κατοικίας.
Οι περισσότεροι δανειολήπτες προτιμούν να παραμείνουν στο νόμο Κατσέλη και να χάσουν την επιδότηση της δόσης. Απολαμβάνουν τις ευεργετικές διατάξεις του πλαισίου και κερδίζουν χρόνο – ιδιαίτερα όσοι έχουν μακρινή δικάσιμο - και άλλοι δεν θέλουν να ρισκάρουν να ελεγχθούν αφού θα αποκαλυφθεί ότι δεν τους καλύπτει ο νόμος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν το 60% των αιτήσεων για την υπαγωγή στο προστατευτικό πλαίσιο του νόμου απορρίπτεται φέτος από τα δικαστήρια, όταν πέρσι το ποσοστό απόρριψης δεν ξεπερνούσε το 45%. Πρόκειται σε συντριπτικό ποσοστό για τους δανειολήπτες που σύντομα θα βρεθούν αντιμέτωποι με τη διαδικασία πλειστηριασμού. Και αν το προεκλογικό περιβάλλον που επικρατούσε από την αρχή του 2018 και η προσπάθεια της προηγούμενης κυβέρνησης να αποφύγει τις κοινωνικές εντάσεις λίγο πριν τις κάλπες, συντηρούσαν το «πάγωμα» των πλειστηριασμών, το 2020 τα πράγματα θα είναι εντελώς διαφορετικά.
Σήμερα οι τράπεζες προσπαθούν να ολοκληρώσουν το μεγάλο ξεσκαρτάρισμα των δανείων, έτσι ώστε στις αρχές του 2020 όταν θα έχει λήξει και η περίοδος ένταξης στην πλατφόρμα για την προστασία της πρώτης κατοικίας, να ανεβάσουν ταχύτητα τόσο όσον αφορά τις καταγγελίες και τα εξώδικα, όσο και τους πλειστηριασμούς. Η ηλεκτρονική πλατφόρμα μέσω της οποίας διενεργούνται οι πλειστηριασμοί αναμένεται να… πάρει φωτιά και γι' αυτό το λόγο οι τράπεζες επιμένουν ότι στις επόμενες εβδομάδες οι δανειολήπτες έχουν μία τελευταία ευκαιρία να προχωρήσουν σε συμφωνία ρύθμισης με τα πιστωτικά ιδρύματα, με βάση πάντα την εισοδηματική και περιουσιακή κατάσταση.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, από τον Ιούλιο μέχρι σήμερα μόλις 10 υποθέσεις έχουν φτάσει στο τελικό στάδιο κατά το οποίο οι προτάσεις ρύθμισης έχουν γίνει αποδεκτές από τους δανειολήπτες και εκκρεμεί η αποδοχή των υπολοίπων. Σημειώνεται ότι τη διαδικασία ετοιμασίας της αίτησης έχουν ξεκινήσει 29.895 χρήστες, έχουν υποβληθεί και διαβιβαστεί στις τράπεζες 267 αιτήσεις και έχουν δοθεί 56 προτάσεις ρύθμισης από τις τράπεζες. Τα αποτελέσματα της λειτουργίας της πλατφόρμας είναι πραγματικά πενιχρά και εντελώς απογοητευτικά αν συγκριθούν με τη δυνητική δεξαμενή των 150.000 αιτήσεων.
Επειδή λοιπόν η κατάσταση με τους στρατηγικούς κακοπληρωτές έχει κακοφορμίσει την ώρα που ο SSM ζητάει αποτελέσματα εδώ και τώρα σε όλα τα μέτωπα (όχι μόνο στα στεγαστικά αλλά κυρίως στα μεγάλα επιχειρηματικά) οι τράπεζες καλούνται να πάρουν σκληρές αποφάσεις. Σε αυτό το πλαίσιο αναμένεται να περάσουν από εξαιρετικά αυστηρούς ελέγχους κάθε υπόθεση «κόκκινου» δανείου που μπορούν να «αγγίξουν», δηλαδή είτε αυτές που δεν έχουν εκδικαστεί είτε αυτές που παραμένουν εκτός της ειδικής πλατφόρμας για την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι τράπεζες εισέρχονται σε φάση επιτάχυνσης της διαχείρισης των NPEs ενώ μέσω των τιτλοποιήσεων τα «κόκκινα» δάνεια θα περάσουν στα χέρια των funds τα οποία θα τρέξουν ακόμη πιο γρήγορα τις διαδικασίες και κατ' επέκταση τους πλειστηριασμούς.
