Χρήματα χωρίς να εξηγήσει από πού θα τα βρει μοίρασε ξανά από τη ΔΕΘ ο Αλέξης Τσίπρας, τάζοντας μεταξύ άλλων πλαφόν στα τιμολόγια λιανικής του ρεύματος και βάζοντας για μια ακόμη φορά θέμα αποκρατικοποίησης της ΔΕΗ. Παρέλειψε βέβαια να αναφέρει πόσα δισ. ευρώ θα κοστίσουν όλα αυτά.
Το πλαφόν στην λιανική του ρεύματος ακούγεται ωραίο στα αυτιά, ωστόσο όταν ο υποψήφιος πρωθυπουργός μιλά για διατίμηση, προφανώς εννοεί πως θα τη βάλει χαμηλά για να ασκήσει κοινωνική πολιτική. Και ποιος θα πληρώνει το χονδρεμπορικό κόστος; Όταν δηλαδή το κόστος του φυσικού αερίου και το κόστος ρεύματος στην χονδρική που βρίσκονται στα ύψη, δεν θα περνούν στην λιανική, ποιός θα τα καταβάλει; Το κράτος;
Σήμερα, οι ηλεκτροπαραγωγοί πληρώνονται με ένα πλαφόν ανά τεχνολογία, που ανακοινώνει κάθε μήνα η ΡΑΕ και ορίζεται κοντά στο κόστος παραγωγής τους. Η διαφορά με τις τρέχουσες χρηματιστηριακές τιμές, δηλαδή τα υπερκέρδη, καταλήγει στους καταναλωτές μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης.
Από την έναρξη εφαρμογής του μέτρου μέχρι τις 21 Αυγούστου, το όφελος για τους καταναλωτές από την εφαρμογή του πλαφόν στις τιμές αποζημίωσης των ηλεκτροπαραγωγών, είχε ξεπεράσει τα 1,1 δισ ευρώ.
Δίχως ένα μηχανισμό όπως ο παραπάνω, τα χρήματα αυτά, δηλαδή η διαφορά ανάμεσα στο κόστος παραγωγής, (που εξαρτάται από τις διεθνείς τιμές του αερίου) και το κόστος πώλησης, θα επιβάρυναν απευθείας τον κρατικό προϋπολογισμό.
Αναζητώντας 20 δισ ευρώ
Αρκεί ένα παράδειγμα για να αντιληφθεί κανείς τι σημαίνουν όλα αυτά.
Ας υποθέσουμε ότι δεν ισχύει ο σημερινός μηχανισμός και τα τιμολόγια λιανικής επιστρέφουν, μέσω της επιβολής πλαφόν, στα προ κρίσης επίπεδα, δηλαδή στα 110 ευρώ η μεγαβατώρα (11 λεπτά η κιλοβατώρα). Φέτος το χονδρεμπορικό κόστος κινείται με ένα μέσο όρο 450 ευρώ η μεγαβατώρα. Άρα, η διαφορά των 340 ευρώ θα πρέπει από κάπου να καλυφθεί.
Τι σημαίνει σε χρήματα αυτή η διαφορά; Ανέρχεται σε ένα ποσό κοντά στα 20 δισ ευρώ, εφόσον πολλαπλασιάσει κανείς τα 340 ευρώ με τις 60 TWH της ετήσιας κατανάλωσης ρεύματος! Τόσα, χρήματα, όσα ακριβώς είναι και η εκτίμηση της Κομισιόν για τη φετινή αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ έναντι του 2019.
Το επιπλέον αυτό ΑΕΠ θα εξανεμίζονταν ολόκληρο εάν έμπαινε πλαφόν για τις τιμές λιανικής στα προ κρίσης επίπεδα, και ο κρατικός προϋπολογισμός καλούνταν να καλύψει τη διαφορά με το τρέχον χονδρεμπορικό κόστος στο ρεύμα.
Αν όμως το κράτος δεν πληρώσει τη διαφορά αυτή, τότε πολύ απλά η αγορά ενέργειας θα χρεοκοπούσε. Και η ΔΕΗ εκτός από κρατικοποιημένη, θα ήταν και μια χρεοκοπημένη εταιρεία.
Η κρατικοποίηση αλά EDF
Τα περί εθνικοποίησης της ΔΕΗ είναι το άλλο ενεργειακό κεφάλαιο που επανέφερε χθες ο Αλ. Τσίπρας. Μονίμως ο ΣΥΡΙΖΑ επικαλείται στο συγκεκριμένο θέμα τη γαλλική EDF. Έχουν όμως πράγματι κοινά σημεία η ΔΕΗ με τις περιπέτειες του γαλλικού ομίλου, το 16% του οποίου πέρασε προ μηνών στο γαλλικό κράτος;
Κανένα, είναι η απάντηση. Η μεν EDF αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια σοβαρά προβλήματα βιωσιμότητας και δεν μπορεί να φέρει σε πέρας τις απαιτούμενες νέες επενδύσεις σε πυρηνικούς σταθμούς, ύψους 50 δισ. ευρώ.
Έχει ένα τεράστιο καθαρό χρέος 43 δισ. ευρώ, το οποίο δυσκολεύεται να εξυπηρετήσει, πόσο μάλλον μετά και την εκτιμώμενη φετινή του αύξηση κατά 40%, που σημαίνει ότι θα ξεπεράσει τα 61 δισ ευρώ.
Χρέος που τροφοδοτείται από τις καθυστερήσεις στην κατασκευή των νέων αντιδραστήρων τέταρτης γενιάς και το οποίο λειτουργεί ως ένας φαύλος κύκλος για τους Γάλλους.
Στον αντίποδα, η ΔΕΗ παρά τη πρωτοφανή κρίση επιδεικνύει ιδιαίτερα ανθεκτικές επιδόσεις και είναι σε θέση να χρηματοδοτήσει η ίδια το επενδυτικό της πλάνο, ύψους 8,4 δισ. ευρώ ως το 2026. Το καθαρό της χρέος μειώθηκε από 3,28 δισ σε 1,88 δισ. πέρυσι και είναι απολύτως διαχειρίσιμο. Σε αντίθεση με την EDF, η ΔΕΗ δεν έχει κανένα λόγο να επανακρατικοποιηθεί.
Πολιτικές τύπου Μαδούρο;
Ακόμη όμως κι αν υπήρχε κάποιος λόγος ανωτέρας βίας για να περάσει η ΔΕΗ στα χέρια του κράτους, θα είχε ενδιαφέρον ο ΣΥΡΙΖΑ να εξηγήσει με ποιόν τρόπο θα μπορούσε να συμβεί αυτό. Μέσω κάποιας αναγκαστικής κρατικοποίησης τύπου Μαδούρο; Και αν ναι, με ποιο κόστος; Στην περίπτωση της EDF, το 84% ανήκει εδώ και χρόνια στο Γαλλικό Δημόσιο. Η μεταβίβαση στο γαλλικό κράτος
αφορούσε την απόκτηση του υπόλοιπου 16% έναντι 9,7 δισ. ευρώ, τα οποία είναι χρήματα των Γάλλων φορολογούμενων. Στην περίπτωση της ΔΕΗ, το Δημόσιο κατέχει το 34% έναντι του 51% πριν την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Το υπόλοιπο 66% βρίσκεται σε ιδιωτικά χέρια.
Στο υποθετικό σενάριο μιας κρατικοποίησης της ΔΕΗ, η εξαγορά του 66% θα γινόταν με χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου. Θέλει κάτι τέτοιο ο ΣΥΡΙΖΑ; Προφανώς και όχι. Το αποκρύπτει ωστόσο όταν καλεί τη κυβέρνηση να εθνικοποιήσει την επιχείρηση.
Όσο για το σενάριο που όλα τα παραπάνω ζητήματα επιλύονταν ως δια μαγείας και η ΔΕΗ περνούσε μια μέρα ξανά στα χέρια του Δημοσίου, υπάρχει ένα θεμελιώδες ερώτημα. Τι παραπάνω θα μπορούσε να κάνει το κράτος από όσα κάνει ήδη η επιχείρηση; Θα έδινε εκπτώσεις στα τιμολόγια ζημιώνοντας την ΔΕΗ;
Θα χαμήλωνε τις τιμές λιανικής αγνοώντας τις διακυμάνσεις των τιμών χονδρικής; Και ποιος θα κάλυπτε την «τρύπα», αν όχι οι ίδιοι οι φορολογούμενοι, οι οποίοι θα είχαν στο μεταξύ καταβάλει το τίμημα για την εξαγορά από το κράτος του 100% της ΔΕΗ;
