Του Βασίλη Γεώργα
Εικονικό πρωτογενές πλεόνασμα με τα λεφτά των άλλων παρουσιάζει ο κρατικός προϋπολογισμός. Το Δημόσιο αυγατίζει τα έσοδα από τους διαρκώς αυξανόμενους φόρους, αλλά συνεχίζει να πληρώνει κατά κύριο λόγο μόνο μισθούς και συντάξεις φεσώνοντας όλους τους υπόλοιπους προκειμένου να επιτυγχάνονται οι δημοσιονομικοί στόχοι. Και παρά το γεγονός ότι στην κυβέρνηση υιοθετούν και υλοποιούν στο ακέραιο τις πρακτικές που κατήγγειλαν ως αντιπολίτευση (εικονικά πλεονάσματα με υπερφορολόγηση και υπερσυγκράτηση δαπανών), κατηγορούν όλους τους άλλους ότι διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα με αφορμή τα αυξημένα φορολογικά έσοδα του Αυγούστου κατά 62 εκατ. ευρώ.
Τα ίδια τα στοιχεία, ωστόσο στο μέτωπο των δαπανών, είναι αδιάψευστα και δείχνουν ότι το οκτάμηνο του 2016, ο κρατικός προϋπολογισμός θα είχε έλλειμμα 556 εκατ. ευρώ αν το Δημόσιο είχε φανεί συνεπές στις πληρωμές που είχε υπολογίσει να κάνει για την εξόφληση υποχρεώσεων απέναντι σε προμηθευτές και σε επενδυτικές δαπάνες.
Τα 3,7 δισ. ευρώ πρωτογενούς πλεονάσματος (περίπου 2,1% του ΑΕΠ) που επαίρεται η κυβέρνηση ότι έχει σχηματιστεί στα κρατικά ταμεία μεταξύ Ιανουαρίου και Αυγούστου, όχι μόνο εξανεμίζεται αλλά αφήνει και αρνητικό υπόλοιπο αν από αυτό το ποσό μαμούθ αφαιρεθούν:
- τα 3,429 δις. ευρώ των δαπανών που δεν έχει πραγματοποιήσει ο προϋπολογισμός και τεχνηέντως η κυβέρνηση μετακυλύει από μήνα σε μήνα προκειμένου να εξωραΐσει τη δημοσιονομική εικόνα. Πρόκειται για εντάλματα πληρωμής σε τρίτους που καταφτάνουν σωρηδόν στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους αλλά το υπουργείο Οικονομικών κινούμενο στη γνωστή πεπατημένη όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, επιλέγει να τα αφήσει να καταστούν… ληξιπρόθεσμα.
- τα 883 εκατ. ευρώ των δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, το οποίο τα τελευταία χρόνια συνθλίβεται σταθερά από τα μνημόνια. Χαρακτηριστικό της υποχρηματοδότησης είναι το γεγονός ότι σε μια περίοδο που απαιτούνται όσο το δυνατόν μεγαλύτερες επενδύσεις, η κυβέρνηση επέλεξε να μην «ενυδατώσει» την αγορά και να κρατήσει εν είδει… κάβας στη δεξαμενή της τα κεφάλαια αυτά, παρότι αποτελούν τον κυριότερο πυλώνα της ανάπτυξη, ελλείψει ιδιωτικών επενδύσεων.
Στο οκτάμηνο είχαν διατεθεί μέσω του ΠΔΕ κεφάλαια ύψους 2,172 δισ. ευρώ έναντι 3,05 δισ. ευρώ που επρόκειτο κανονικά να διατεθούν με βάση τις εκτιμήσεις του προϋπολογισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο προϋπολογισμός ξεκίνησε έχοντας στη διάθεσή του κονδύλια 6,75 δισ. ευρώ για επενδύσεις μέσω του ΠΔΕ, τα οποία είναι πολύ πιθανό στην πορεία να κουρευτούν όπως συνέβη και πέρυσι, για να μπορέσουν να βγουν οι αριθμοί στο μέτωπο του πλεονάσματος.
Η κυβέρνηση γνωρίζει πολύ καλά ότι το πρωτογενές πλεόνασμα που παρουσιάζει σήμερα ο προϋπολογισμός δεν μπορεί να διατηρηθεί σε αυτά τα εικονικά υψηλά επίπεδα μέχρι το τέλος του έτους, καθώς μέρος των χρημάτων που παρακρατούνται πρέπει να πέσουν με ταχείς ρυθμούς τους επόμενους τέσσερις μήνες στην οικονομία, και παράλληλα να αποδεσμευτούν σημαντικά κεφάλαια από το ΠΔΕ.
Η εκτίμηση του οικονομικού επιτελείου είναι πάντως ότι μετά τις αποπληρωμές και σε συνδυασμό με την εκτιμώμενη υπεραπόδοση στα φορολογικά έσοδα, το 2016 ο κρατικός προϋπολογισμός θα κλείσει με πρωτογενές πλεόνασμα υψηλότερο του μνημονιακού στόχου (0,5%) που θα κυμανθεί μεταξύ 0,8% με 1%.
Ο μεγάλος πονοκέφαλος το υπουργείου Οικονομικών δεν είναι τόσο η εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού, όσο η κατάρτιση του προσχεδίου προϋπολογισμού του 2017 και η σύνταξη του Μεσοπρόθεσμου. Η πρόκληση της επόμενης χρονιάς είναι το υπετριπλάσιο πρωτογενές πλεόνασμα που θα πρέπει πλέον να φτάσει στο 1,75% του ΑΕΠ (περίπου 3 δισ. ευρώ) και το οποίο για να επιτευχθεί δεν θα αρκεί πλέον η προσωρινή συγκράτηση δαπανών, αλλά θα χρειαστεί να γίνει είτε ένα τεράστιο άλμα στην ανάπτυξη και στις εισπράξεις των φόρων, είτε πλέον να πέσει «μόνιμο» μαχαίρι στις δημόσιες δαπάνες.
