Η κλιματική κρίση επηρεάζει τα πάντα. Από τον τουρισμό μέχρι τις επιχειρήσεις, των οποίων η πολιτική εμπλουτίζεται όλο και περισσότερο με δείκτες βιωσιμότητας και πολιτικές αειφορίας. Αντίστοιχη θα είναι στο μέλλον και η πολιτική των τραπεζών. Τα υφιστάμενα τραπεζικά χαρτοφυλάκια είναι σε μεγάλο βαθμό εκτεθειμένα απέναντι στην κλιματική αλλαγή.
Δεν είναι μόνο οι ακραίες πυρκαγιές, τα δάση που κάηκαν, οι επιχειρήσεις που καταστράφηκαν και οι χαμένες θέσεις εργασίας. Είναι στην πραγματικότητα ότι καλείται να αλλάξει ένα ολόκληρο οικονομικό μοντέλο, όχι μόνο στον ενεργειακό τομέα, αλλά παντού.
Επιπλέον κίνδυνος από τις φυσικές καταστροφές και την κλιματική αλλαγή, αφορά στην τουριστική βιομηχανία. Η πρώτη επίδραση από την κλιματική αλλαγή ήταν θετική, καθώς επιμηκύνθηκε η διάρκεια του καλοκαιριού , άρα θεωρητικά αυξήθηκε η τουριστική περίοδος. Συγχρόνως, με δεδομένο ότι αυξάνεται η ηλικία των ανθρώπων και των τουριστών, οι επιπτώσεις ήταν θετικές. Ενδεχομένως μάλιστα, η καλή πορεία του τουρισμού να οφείλονταν και σε αυτές τις συνθήκες.
Πλέον όμως, η επιτάχυνση της κλιματικής κρίσης αρχίζει και δημιουργεί αρνητικές επιδράσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι έχει χαθεί ο χειμερινός τουρισμός, καθώς η υπερθέρμανση του πλανήτη συνεπάγεται λιγότερο χιόνι και άρα δεκάδες περιοχές βρίσκονται υπό πίεση, από τις Αλπεις μέχρι παραδοσιακούς ελληνικούς προορισμούς.
Όσο δε, για τον καλοκαιρινό τουρισμό, αν μέσα στις επόμενες δεκαετίες αυξηθεί η στάθμη της θάλασσας, πολλές παραλίες θα κινδυνεύσουν να εξαφανιστούν. Άρα βλέπουμε πως εκτός από τα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, απειλείται η τουριστική βιομηχανία και οι μεταφορές.
Σε πρώτο επίπεδο, το δημοσιονομικό αποτύπωμα των καταστροφών ανέρχεται περίπου σε 600 εκατ. ευρώ, κάτι που είναι διαχειρίσιμο. Ωστόσο, οι μακροχρόνιες επιπτώσεις που αναλύθηκαν παραπάνω, ίσως έχουν μεγάλο αντίκτυπο.
Χαρακτηριστική του προβλήματος που αντιμετωπίζει ο πλανήτης, είναι η έκθεση των Ηνωμένων Εθνών που προετοιμάζει τη νέα σύνοδο του Παρισιού. Σε αυτή διαπιστώνεται ότι η προηγούμενη δεκαετία ήταν η θερμότερη των τελευταίων 150.000 ετών ζωής της γης. Ξαφνικά δηλαδή, φαινόμενα που περιμέναμε να συμβούν στο μέλλον, συσσωρεύθηκαν και έκαναν την εμφάνισή τους μέσα σε μία δεκαετία. Εκτιμάται μάλιστα στην ίδια έκθεση, πως τις επόμενες δύο δεκαετίες η θερμοκρασία θα ανέβει κατά δύο βαθμούς. Αν αυτό συμβεί, τότε δεν υπάρχει τρόπος να το σταματήσουμε και οι δείκτες δεν θα μπορέσουν να βελτιωθούν πριν το 2050.
Η δυσκολία αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής εντοπίζεται στο ότι η απάντηση πρέπει να είναι παγκόσμια. Αν δεν την αντιμετωπίσουμε σε παγκόσμια κλίμακα, τότε κάθε χώρα δεν θα μπορεί να την αντιμετωπίσει. Το μόνο που μπορούν να κάνουν οι χώρες αυτόνομα είναι να ενισχύσουν τα τραπεζικά περιβαλλοντικά κριτήρια. Δηλαδή οι τράπεζες να χρηματοδοτούν επιχειρήσεις που ευνοούν την πράσινη μετάβαση, οι επενδυτές να δίνουν έμφαση στους δείκτες ESG και να εκδοθούν περισσότερα πράσινα ομόλογα. Αυτές οι ασφαλιστικές δικλείδες μειώνουν τον κίνδυνο για τις τράπεζες, την οικονομία και συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
* Ο Παναγιώτης Πετράκης είναι Καθηγητής Οικονομικών στο ΕΚΠΑ
