Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Στην Ιταλία βρίσκεται το... τρένο της τραπεζικής κρίσης και ήδη η Ευρώπη προσπαθεί να μαντέψει τον επόμενο σταθμό του. Οι ιταλικές τράπεζες αποτελούν από μόνες τους ένα πολύ σημαντικό μέγεθος και κατά συνέπεια ένα εξίσου σημαντικό πρόβλημα.
Το πόσο σοβαρός είναι ο ιταλικός πονοκέφαλος για την Ευρώπη αποδεικνύεται από το γεγονός ότι η ιταλική τραπεζική κρίση και το ενδεχόμενο να υπάρξει ανάγκη ανακεφαλαιοποίησης αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ, σε περιβάλλον bail-in και διεθνών αναταράξεων λόγω Brexit, έχουν υποχρεώσει την ευρωπαϊκή ηγεσία να ξανασκεφτεί το θέμα της κρατικής ενίσχυσης για τη διάσωση των τραπεζών.
Όμως οι Ιταλοί επιμένουν ότι δεν είναι τα δικά τους "κόκκινα" δάνεια που απειλούν το σύστημα και καλούν τους Γερμανούς να... μετρηθούν. "Τα 360 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενων δανείων στους δικούς μας τραπεζικούς ισολογισμούς είναι αμελητέα ποσότητα μπροστά στα άνω των 40 τρισ. ευρώ παραγώγων της Deutsche Bank", είναι σαν να λένε οι γείτονες.
Οι "κατηγορίες" των Ιταλών δεν δείχνουν να αγγίζουν τη γερμανική πλευρά από τη στιγμή που δεν μπορούν να "τεκμηριωθούν" και βασίζονται απλά και μόνο στην... υποτιθέμενη επικινδυνότητα των παραγώγων. Όχι και τόσο υποτιθέμενη, από τη στιγμή που η Deutsche Bank εμφάνισε ζημιές 6,8 δισ. ευρώ το 2015 οι οποίες αποδίδονται και στα παράγωγα.
Τι συμβαίνει όμως με τις γερμανικές τράπεζες; Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση αν ο επόμενος σταθμός της κρίσης είναι η Γερμανία;
Την περασμένη Παρασκευή, η γερμανική τράπεζα Bremer Landesbank είδε το μετατρέψιμο ομόλογό της ύψους 50 εκατ. ευρώ να χάνει 27 σεντς στο ευρώ, καθώς γερμανικά μέσα ανέφεραν ότι οι Αρχές της Κάτω Σαξωνίας και της Βρέμης δεν εξετάζουν την πιθανότητα της κρατικής στήριξης. Η Bremen Landesbank είναι μία πολύ μικρή τράπεζα θυγατρική της NorldLB και τα προβλήματά της σχετίζονται με το ναυτιλιακό της χαρτοφυλάκιο, το οποίο ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα ότι θα απομειώσει κατά 400 εκατ. ευρώ. Θα γράψει ζημιές δηλαδή. Σας θυμίζει κάτι;
Πριν από λίγες ημέρες το Reuters ανέφερε ότι η Deutsche Bank αναζητά αγοραστές για ναυτιλιακά δάνεια ύψους 1 δισ. δολαρίων, με σκοπό να μειώσει την έκθεσή της στον κλάδο κατά περίπου 20%. Η κίνηση στην οποία φέρεται να προχωρά η Deutsche Bank σχετίζεται περισσότερο με τις συνθήκες που επικρατούν στη ναυτιλία και το γενικότερο κλίμα αβεβαιότητας στην παγκόσμια οικονομία. Άλλωστε τα ναυτιλιακά δάνεια της Deutsche Bank δεν είναι υπέρογκα σε απόλυτα νούμερα και γι'' αυτό το λόγο αναλυτές σημειώνουν πως «μακάρι το μεγαλύτερο πρόβλημα του γερμανικού κολοσσού να ήταν τα ναυτιλιακά δάνεια».
Οι ίδιοι προειδοποιούν ότι στην περίπτωση που αρχίσουν να υπάρχουν υπόνοιες κρίσης στον γερμανικό τραπεζικό κλάδο, η τεράστια έκθεση σε παράγωγα συμβόλαια θα... επισπεύσει με αρνητικό τρόπο τις εξελίξεις, φέρνοντας στην επιφάνεια ένα πρόβλημα που όπως όλα δείχνουν κανείς δεν θέλει να παραδεχτεί ότι υπάρχει. Ακόμη και όταν παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα του 2015, στελέχη της τράπεζας δικαιολογήθηκαν λέγοντας ότι ο γερμανικός κολοσσός βρίσκται σε... φάση αναδιάρθρωσης και όλα καλά.
Τα προβλήματα της Landesbank και οι κινήσεις της Deutsche Bank δείχνουν ότι η κρίση δεν θα αφήσει ανεπηρέαστη τη Γερμανία και τις τράπεζές της. Ο βαθμός στον οποίο οι γερμανικές τράπεζες θα νιώσουν την κρίση θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, με πρώτο και κύριο την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Ο δεύτερος σχετίζεται με το κλίμα στην Ευρώπη, αν και οι μεγαλύτερες ανησυχίες των γερμανικών τραπεζών είναι μάλλον παγκόσμιες, ακριβώς λόγω των παραγώγων.
Επίσης, τα "κόκκινα" δάνεια είναι ένα πρόβλημα που αφορά όλους κι αν το ποσοστό τους στην Ελλάδα μοιάζει εξωπραγματικό για χώρες όπως η Γερμανία, αρκεί μία μικρή αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων - όπως για παράδειγμα στη ναυτιλία - για να προκαλέσει αναταράξεις στο σύστημα.
Τα γεγονότα δείχνουν πως η όποια ανάγκη κεφαλαιακής ενίσχυσης προκύπτει - ακόμη και για πολύ μικρές τράπεζες - συντηρεί ένα κλίμα ανησυχίας και οδηγεί σε... περίεργους συνειρμούς λόγω bail-in. Παράλληλα, δοκιμάζει την "υπόσχεση" των Ευρωπαίων ηγετών ότι οι φορολογούμενοι δεν θα επιβαρυνθούν ξανά για να διασωθούν τράπεζες. Στην Ευρωζώνη φαίνεται ότι υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και ερμηνείες για τους κανόνες που βάσει των οποίων αποφασίζεται η κρατική ενίσχυση.
Ο βαθμός ευαισθησίας των τραπεζών στις τρέχουσες εξελίξεις αντανακλάται στα χρηματιστήρια. Σχεδόν κατά 230 δισ. ευρώ μειώθηκε η χρηματιστηριακή αξία των ευρωπαϊκών τραπεζών από την Παρασκευή 24 Ιουνίου μέχρι σήμερα, αντικατοπτρίζοντας τις τεράστιες ανησυχίες που προκάλεσε το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος σε συνδυασμό με την ιταλική τραπεζική κρίση με φόντο τα «κόκκινα» δάνεια.
