Με πληθώρα από αφίσες με το ερώτημα «πού είναι τα $128 δισ;» γέμισε η αξιωματική αντιπολίτευση της Τουρκίας την Κωνσταντινούπολη με σκοπό να φέρει τον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα του ΑΚΡ σε αμηχανία.
Η ενόχληση πέτυχε με την αστυνομία να τις αποσύρει, χρησιμοποιώντας ακόμη και γερανούς, όπως φάνηκε σε βίντεο που ανέβασε στο διαδίκτυο το ρεπουμπλικανικό κόμμα του λαού (CHP) και έγινε viral στα κοινωνικά δίκτυα.
Το κόμμα της αντιπολίτευσης υποσχέθηκε να ξανατοποθετήσει τις αφίσες, συνεχίζοντας την επίθεση του αλλά το κυβερνών κόμμα του Ερντογάν μπλόκαρε το αίτημα του CHP να γίνει συζήτηση στη βουλή.
Τα $128 δισ. είναι το ποσό δολαρίων που πούλησαν οι κρατικά ελεγχόμενες τράπεζες στην Τουρκία στις αγορές συναλλάγματος για να στηρίξουν την ισοτιμία της τουρκικής λίρας.
Η πολιτική αυτή άρχισε την περίοδο των δημοτικών εκλογών το 2019 και εντάθηκε την περυσινή χρονιά με την πανδημία να φέρνει στην επιφάνεια την εξάρτηση της Τουρκίας στον εξωτερικό δανεισμό και την ευάλωτη κατάσταση του νομίσματος της.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς τραπεζιτών, η πολιτική στήριξης της τουρκικής λίρας την περίοδο 2019-20 κόστισε $128.3 δις. Η απάντηση του Ερντογάν είναι ότι οι πωλήσεις αυτές βοήθησαν την προσπάθεια της κυβέρνησης να στηρίξει την οικονομία.
Ωστόσο, στέρεψαν τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας, αφήνοντας την περισσότερο ευάλωτη σε κρίσεις και η αντιπολίτευση απαιτεί περισσότερη πληροφόρηση για το πως δαπανήθηκε το τεράστιο αυτό ποσό ξένου σκληρού νομίσματος.
«Ο Ερντογάν λέει ότι δεν μπορείτε να μου κάνετε ερωτήσεις για το θέμα αυτό», δήλωσε ο ηγέτης του κόμματος CHP Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου σε βουλευτές του κόμματος του, κατηγορώντας το κυβερνών κόμμα AKP ότι προσπαθεί να φιμώσει τη συζήτηση στη βουλή. «Αυτοί που κυβερνούν τη χώρα πρέπει να δώσουν λογαριασμό στον λαό».
Ο Κιλιτσντάρογλου ανέφερε ότι οι εισαγγελικές αρχές έκριναν ότι οι αφίσες είναι προσβλητικές για τον Τούρκο πρόεδρο καθώς περιέχουν καρικατούρα του προεδρικού μεγάρου. Η προσβολή του προέδρου διώκεται ως έγκλημα στην Τουρκία.
Η τουρκική λίρα έχει χάσει πάνω από το 50% της αξίας της από τα τέλη του 2017. Η ισοτιμία της κράτησε το επίπεδο των 6,85 ανά δολάριο ΗΠΑ από τον Μάιο μέχρι τον Αύγουστο του 2020 λόγω των πωλήσεων συναλλαγματικών αποθεμάτων σύμφωνα με οικονομολόγους. Μετά τον περυσινό Αύγουστο η λίρα συνέχισε να εξασθενεί πέφτοντας στο ιστορικό χαμηλό των 8,58 ανά δολάριο τον Νοέμβριο όταν σταμάτησε η στήριξη που παρείχαν οι πωλήσεις ξένων νομισμάτων.
Η ισοτιμία της λίρας βρισκόταν στις 8,08 ανά δολάριο την Τετάρτη.
Το κόμμα CHP έθεσε το θέμα των πωλήσεων ξένου νομίσματος για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο, αναγκάζοντας τον Ερντογάν να αμυνθεί της πολιτικής του γαμπρού του, του πρώην υπουργού οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ, που επέβλεπε την πολιτική αυτή των παρεμβάσεων στην αγορά συναλλάγματος.
Ο Αλμπαϊράκ παραιτήθηκε ξαφνικά τον Νοέμβριο όταν ο Τούρκος πρόεδρος διόρισε νέο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας τον Νατσί Αγκμπάλ. Η κεντρική τράπεζα είχε στηρίξει την πολιτική πώλησης δολαρίων με swap για να στηριχτεί η ισοτιμία της λίρας.
Ο Αγκμπάλ καρατομήθηκε ξαφνικά τον περασμένο μήνα και ένας από τους λόγους ήταν ότι ο Ερντογάν είχε ενοχληθεί με την έρευνα που διεξήγαγε η κεντρική τράπεζα στις πωλήσεις αυτές που μείωσαν τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας κατά 75% πέρυσι.
Στις 2 Απριλίου ο κουμπαράς των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Τουρκίας είχε μέσα μόνο $10,7 δισ, το μικρότερο απόθεμα τα τελευταία 18 χρόνια, σύμφωνα με στοιχεία της κεντρικής τράπεζας. Αν εξαιρεθούν και τα $41.1 δις των swap, το υπόλοιπο είναι αρνητικό.
Το αντεπιχείρημα από βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ όπως ο Μουσταφά Σάβας είναι ότι οι πωλήσεις βοήθησαν την Τουρκία να αποφύγει αυξήσεις επιτοκίων η και να αιτηθεί βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Από την πλευρά της, η αντιπολίτευση ζητά να μάθει πως έλαβαν χώρα οι πωλήσεις και σε τι ισοτιμίες.
Το κόμμα CHP ισχυρίζεται ότι ακόμη και ένα μικρό ποσοστό των $128 δις θα αρκούσε για να στηρίξει τον τουρκικό λαό σε ένα απαγορευτικό 28 ημερών που έχει εισηγηθεί για να αντιμετωπιστεί η έξαρση της πανδημίας COVID-19. «Δεν θα μας σταματήσουν ποτέ από το κάνουμε αυτές τις ερωτήσεις, η καμπάνια με τις αφίσες θα συνεχιστεί μέχρις ότου δοθούν απαντήσεις», ανέφεραν βουλευτές της αντιπολίτευσης.
Ο τέταρτος κεντρικός τραπεζίτης της Τουρκίας σε λιγότερο από δύο χρόνια, ο Σαχαπ Καβτσιόγλου, θα πάρει την πρώτη του απόφαση στο μέτωπο της νομισματικής πολιτικής την Πέμπτη. Ανέλαβε μετά την απομάκρυνση του Νατσί Αγκμπάλ από τον Ερντογάν τον περασμένο μήνα μετά την απόφαση του να αυξήσει τα επιτόκια.
Ο Καβτσιόγλου που στο παρελθόν έχει κατακρίνει την σφιχτή νομισματική πολιτική που ακολουθούσε ο προκάτοχος του συμμερίζεται τις ανορθόδοξες απόψεις του προέδρου ότι τα υψηλά επιτόκια προκαλούν πληθωρισμό. Το παρεμβατικό επιτόκιο της κεντρικής τράπεζας βρίσκεται στο 19%.
Η απομάκρυνση του Αγκμπάλ έφερε αναστάτωση με τη λίρα να χάνει 12% και τους επενδυτές να θεωρούν ότι η τελευταία κίνηση του Ερντογάν έπληξε σοβαρά την αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας.
Η πλειοψηφία των οικονομολόγων εκτιμά ότι ο Καβτσιόγλου θα διατηρήσει το παρεμβατικό επιτόκιο αμετάβλητο την Πέμπτη. Σε περίπτωση που η κεντρική τράπεζα αποσύρει προηγούμενη αναφορά της ότι είναι έτοιμη να αυξήσει τα επιτόκια αν χρειαστεί, η λίρα θα εξασθενήσει. Σύμφωνα με τη Morgan Stanley, αν αποφασίσει να μειώσει το επιτόκιο η λίρα ενδέχεται να κάνει βουτιά 15% με 20%.
