Μεγάλη αναστάτωση επικρατεί από το απόγευμα της Κυριακής στην Τουρκία μετά την παραίτηση του υπουργού Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ, η οποία έγινε τελικά δεκτή αργά χθες βράδυ από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όπως μετέδωσαν τουρκικά μέσα, δίνοντας τέλος στο σίριαλ. Οι φήμες για το παρασκήνιο της παραίτησης συνεχίζουν να οργιάζουν και το επικρατέστερο σενάριο είναι ότι ο Ερντογάν «θυσίασε» τον γαμπρό του, υπό το βάρος των ασφυκτικών πιέσεων που δεχόταν η τουρκική λίρα.
Ο Ερντογάν, λοιπόν, αλλάζει τους δύο κορυφαίους συνεργάτες του σε ό,τι αφορά την οικονομική πολιτική, σαν να προετοιμάζεται για τις εξελίξεις των επόμενων εβδομάδων και μηνών. Το γεγονός δε, ότι οι αλλαγές συμπίπτουν με τις αμερικανικές εκλογές και την έξοδο του Ντόναλντ Τραμπ από τον Λευκό Οίκο οδηγεί στους σχετικούς συνειρμούς. Και αυτό γιατί τα ανοιχτά ζητήματα που έχει η Τουρκία με τις ΗΠΑ είναι πολλά και ο Τραμπ είχε αποδείξει ότι δεν επιθυμούσε να φτάσει στα άκρα την αντιπαράθεση με την Άγκυρα, ανεξάρτητα από όσα δήλωνε επισήμως κυρίως για το θέμα των S-400.
Η αλλαγή σκυτάλης δείχνει τις προθέσεις του Τούρκου προέδρου. Πρώτον, γιατί ο Αλμπαϊράκ δεν ήταν απλώς ένας πιστός συνεργάτης του αλλά μέλος της οικογενείας του αφού έχει παντρευτεί την κόρη του. Δεύτερον, γιατί η παραίτηση έλαβε χώρα λίγες ώρες μετά την απόφαση του Ερντογάν να απολύσει με συνοπτικές διαδικασίες τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας (CBRT), Μουράτ Ουισάλ και να τοποθετήσει στη θέση του τον πρώην υπουργό Οικονομικών, Νατσί Ακμπάλ, ο οποίος διαφωνούσε την τελευταία διετία με πολλές από τις επιλογές του Αλμπαϊράκ.
Στις πρώτες του δηλώσεις ο Ακμπάλ χρησιμοποίησε την κατάλληλη ρητορική για να καλμάρει τις αγορές. Θα αξιοποιήσουμε με αποφασιστικό τρόπο όλα τα εργαλεία που διαθέτουμε για να πετύχουμε τη σταθερότητα των τιμών, δήλωσε ο νέος επικεφαλής της CBRT, θυμίζοντας… κανονικό κεντρικό τραπεζίτη. Έκανε μάλιστα λόγο για καλύτερη επικοινωνία της νομισματικής πολιτικής και διαφάνεια, δίνοντας ραντεβού με την επενδυτική κοινότητα για τις 19 Νοεμβρίου όταν συνεδριάζει η CBRT.
Στον απόηχο των αλλαγών και των δηλώσεων του Ακμπάλ, οι επενδυτές έσπευσαν να χαρίσουν στην τουρκική λίρα ένα μοναδικό ράλι με κέρδη έως και άνω του 5%, ευελπιστώντας ότι η CBRT θα προχωρήσει σε μεγάλη αύξηση των επιτοκίων σε λίγες ημέρες.
Μήπως ο Ερντογάν βλέπει την αλλαγή σελίδας στις ΗΠΑ και θέλει να προλάβει τα χειρότερα; Μήπως κατάλαβε επιτέλους ότι είχε φτάσει σε αδιέξοδο και αναγκάζεται να κάνει βήματα πίσω; Οι επόμενες δέκα ημέρες είναι καθοριστικές.
Η Oxford Economics εκτιμά ότι χρειάζεται μεγάλη αύξηση των επιτοκίων τουλάχιστον στο 14,25%. Μάλιστα, παρά το χθεσινό ράλι ο οίκος δεν πείθεται για τις προθέσεις του τούρκου προέδρου. Όπως σημειώνει, μπορεί οι αγορές να εξέλαβαν τις αλλαγές ως προάγγελο αλλαγής κατεύθυνσης και στην πολιτική, ωστόσο μέχρι να γίνουν τα λόγια πράξεις τίποτα δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο.
Η αλήθεια είναι πως είναι παράλογο να νομίζει κανείς ότι ο Ερντογάν απέλυσε τον Ουισάλ γιατί δεν προχωρούσε στην αύξηση των επιτοκίων και τώρα ο «καλός» Ακμπάλ θα κάνει αυτά που πρέπει. Είναι γνωστό στην επενδυτική κοινότητα ότι η CBRT δεν είναι ανεξάρτητη. Ο Ουισάλ ακολουθούσε κατά γράμμα τις οδηγίες του Τούρκου προέδρου και προσπαθούσε να αυξήσει τα επιτόκια με έμμεσους τρόπους για να ικανοποιήσει τις αγορές αλλά ταυτόχρονα να μη δυσαρεστήσει τον Ερντογάν.
Όσο για την πορεία της τουρκικής λίρας στο εξής, η χθεσινή εκτίμηση της TD Securities τα λέει όλα. Αν η CBRT προχωρήσει σε σοβαρή αύξηση των επιτοκίων και εγκαταλειφθούν οι ανορθόδοξες πολιτικές, τότε οι πιέσεις προς το τουρκικό νόμισμα θα αποκλιμακωθούν. Σε αντίθετη περίπτωση θα δούμε την ισοτιμία να ξεπερνάει τις 9 λίρες/δολάριο, σημειώνει η καναδική επενδυτική τράπεζα. Απλά τα πράγματα.
Αν ο Ερντογάν φοβάται ότι με τον Τζο Μπάιντεν στο Λευκό Οίκο θα σκληρύνει η στάση της Ουάσινγκτον απέναντι στην Τουρκία και θα επιβληθούν κυρώσεις, τότε η αλλαγή πολιτικής είναι επιβεβλημένη. Πάντως, οι σχέσεις με τον νέο αμερικανό πρόεδρο δεν ξεκίνησαν με τον καλύτερο τρόπο. Ενώ ηγέτες από ολόκληρο τον πλανήτη συγχαίρουν τον Μπάιντεν για τη νίκη του, η Άγκυρα έσπευσε να συγχαρεί το Σάββατο τον Άλφα Κοντέ, ο οποίος επανεξελέγη πρόεδρος στη Γουινέα, αλλά θα περιμένει τα επίσημα αποτελέσματα πριν συγχαρεί τον αμερικανό πρόεδρο…
