Οι αυξήσεις στις τιμές και γενικότερα το φαινόμενο του πληθωρισμού είναι ένα από τα βασικότερα οικονομικά θέματα συζήτησης της εποχής μας. Το γιατί ενδιαφέρει τους πάντες η πορεία του πληθωρισμού, είναι κάτι που όλοι έχουμε καταλάβει τόσο από τους λογαριασμούς του ρεύματος και του φυσικού αερίου, όσο και από τις τιμές προϊόντων και υπηρεσιών που εδώ και μήνες βρίσκονται σε ανοδική τροχιά. Με λίγα λόγια, ο πληθωρισμός μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα γιατί περιορίζει το διαθέσιμο εισόδημα, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που οι αυξήσεις στους μισθούς είναι μικρότερες από αυτόν, με αποτέλεσμα να εμποδίζει αφενός την ανάπτυξη και να έχει αφετέρου αρνητικές κοινωνικές επιπτώσεις.
Τον Δεκέμβριο του 2021, ο πληθωρισμός ή Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, διαμορφώθηκε στο 5,1% στην Ελλάδα και στο 5% στην Ευρωζώνη, που είναι το υψηλότερο επίπεδο της εποχής του ευρώ, ενώ στις ΗΠΑ εκτινάχθηκε σε υψηλό 40 ετών στο 7%.
Η βασική εκτίμηση των αναλυτών σήμερα είναι ότι το φαινόμενο θα είναι παροδικό αλλά τελικά θα διαρκέσει περισσότερο απ’ ότι περίμεναν οι ειδικοί τον περασμένο Σεπτέμβριο. Για μία ακόμη φορά, η πραγματικότητα έρχεται να διαψεύσει και μάλιστα προς το χειρότερο τις προβλέψεις των ειδικών. Όσο περνάει ο καιρός τόσο αυξάνονται οι ανησυχίες ακόμη και για στασιμοπληθωρισμό, μία περίοδο δηλαδή υψηλού πληθωρισμού και χαμηλής ανάπτυξης, ενώ δεν θα πρέπει να αποκλείσουμε ένα σενάριο στο οποίο οι τιμές θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα όχι για μήνες αλλά για χρόνια.
Το βασικό σενάριο των αναλυτών είναι ότι ο πληθωρισμός κορυφώθηκε τον Δεκέμβριο, άρα θα δούμε μία κάποια αποκλιμάκωση τους επόμενους μήνες και καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022, όμως ο δομικός πληθωρισμός – που δεν λαμβάνει υπόψη τις πιο ευμετάβλητες τιμές όπως της ενέργειας και των τροφίμων – δύσκολα θα πέσει κάτω από τον στόχο της ΕΚΤ που είναι στο 2%. Ας δούμε αναλυτικά τις πιο πρόσφατες προβλέψεις των αναλυτών:
ΕΚΤ: Σύμφωνα με τις προβλέψεις των αναλυτών της ΕΚΤ που έγιναν στα μέσα Δεκεμβρίου 2021, ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα για περισσότερο αλλά θα υποχωρήσει κάτω από το 2% έως το τέλος του 2022 και θα διαμορφωθεί στο 1,8% το 2023 και το 2024. Αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις της ΕΚΤ, τότε ο πληθωρισμός δεν θα προκαλέσει πολύ σοβαρά προβλήματα, ενώ όντως θα αποδειχθεί παροδικό φαινόμενο. Το να έχουμε του χρόνου 2% υψηλότερες τιμές από σήμερα είναι και πάλι πολύ αλλά όχι καταστροφικό.
Για την Ελλάδα, που μας αφορά, το θέμα είναι να γίνουν οι κατάλληλες κινήσεις για να περιοριστούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τα φαινόμενα αισχροκέρδειας στην αγορά.
ING: Οι αναλυτές του ολλανδικού οίκου προβλέπουν στις τελευταίες εκτιμήσεις που εξέδωσαν πριν από λίγες ημέρες ότι ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη θα υποχωρήσει στο 2,9% το 2022 και ακόμη περισσότερο στο 1,8% το 2023. Για την Ελλάδα, τοποθετούν τον πληθωρισμό του 2022 στο 2,5% και για το 2023 στο 1,4%. Και σε αυτή την περίπτωση η άνοδος των τιμών δεν έχει τη δυναμική να εκτροχιάσει τα εισοδήματα και την ανάπτυξη της οικονομίας, πέρα από τον φετινό χειμώνα.
Capital Economics: Ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει πολύ φέτος, από το 5% του Δεκεμβρίου, αλλά ο δομικός πληθωρισμός δύσκολα θα πέσει κάτω από τον στόχο του 2% της ΕΚΤ. Ο βρετανικός οίκος εκτιμά ότι για την Ευρωζώνη, ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο 3,5% το 2022 και στο 1,7% το 2023. Για την Ελλάδα, τοποθετεί τον πληθωρισμό στο 2,8% το 2022 και στο 1,3% το 2023.
Oxford Economics: Καθώς οι τιμές της ενέργειας και οι διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες στέλνουν τα πρώτα σινιάλα αποκλιμάκωσης, ο βρετανικός οίκος εκτιμά ότι ο πληθωρισμός κορυφώθηκε τον Δεκέμβριο και θα αρχίσει να υποχωρεί το 2022. Παρ’ όλα αυτά, η συνεχιζόμενη μεταβλητότητα στις αγορές ενέργειας ενισχύουν την αβεβαιότητα αναφορικά με το outlook των τιμών.
ΠΙΝΑΚΑΣ: Γενικός και Δομικός Πληθωρισμός στην Ευρώπη
Πηγή: Capital Economics
Όλες οι παραπάνω προβλέψεις είναι σχεδόν καθησυχαστικές. Όμως υπάρχει και ο αντίλογος, όπως η άποψη των «γερακιών» της ΕΚΤ. Τα στελέχη της Κεντρικής Τράπεζας αναγνωρίζουν ότι η άνοδος των τιμών δεν οφείλεται μόνο στην ενέργεια και προειδοποιούν για τους κινδύνους. Ορισμένοι μάλιστα τόνισαν στην προηγούμενη συνεδρίαση ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να πέσουν έξω και πάλι οι προβλέψεις γιατί δεν περιλαμβάνουν το κόστος στέγασης, το οποίο εμφανίστηκε ιδιαίτερα αυξημένο τόσο στην Ευρωζώνη όσο και στην Ελλάδα.
Υπάρχουν, επίσης, πολλοί αναλυτές που υποστηρίζουν ότι ο πληθωρισμός ήρθε για να μείνει για καιρό, τονίζοντας ότι τα πράγματα στην οικονομία έχουν αλλάξει τόσο πολύ μέσα στην πανδημία που τα μοντέλα που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν για τις προβλέψεις δεν μπορούν πλέον να «δουν» τις πραγματικές διαστάσεις του φαινομένου. Όπως και να’ χει, μέσα στους επόμενους μήνες αναμένεται να ξεκαθαρίσει το τοπίο, τόσο ως προς την πορεία του ενεργειακού πληθωρισμού, όσο και γενικότερα καθώς θα αρχίσουν να επιλύονται τα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες.
