Του Γιώργου Φιντικάκη
Συνωστισμός μνηστήρων για την μεγάλη επενδυτική μάχη της Κρήτης, καταγράφεται στα αρμόδια επιτελεία της κυβέρνησης, ενόψει της εκκίνησης των διαδικασιών για τα μεγάλα έργα νέας γενιάς στις υποδομές και την ενέργεια, ικανά να ενεργοποιήσουν κεφάλαια, ύψους κοντά στα 7 δις ευρώ.
Η εκκίνηση των εργασιών κατασκευής στο Καστέλι Ηρακλείου, ύψους 1,5 δις ευρώ, που πρόκειται να αποτελέσει το δεύτερο μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας και του οποίου το θεμέλιο λίθο βάζει σήμερα ο Πρωθυπουργός, σηματοδοτεί ακριβώς αυτήν την νέα εποχή, η οποία ξεκινά από την Κρήτη.
Σύνθετα και περίπλοκα projects τύπου “Ελληνικό, όπως η επικείμενη ανάπλαση του νυν αεροδρομίου “Νίκος Καζαντζάκης” και η αξιοποίηση της πρώην αμερικανικής βάσης στις Γούρνες που θα φιλοξενήσει καζίνο, μαζί με μεγάλα ενεργειακά έργα εθνικής σημασίας (υποβρύχια ηλεκτρική διασύνδεση με την Αττική, αιολικά πάρκα, αποθήκευση φυσικού αερίου), προϊδεάζουν για το τι πρόκειται να συμβεί στο νησί τα επόμενα χρόνια.
Δεν θα ήταν υπερβολή να υποστηρίξει κανείς ότι μέσα σε αυτήν δεκαετία, πρόκειται να πέσει στην Κρήτη ένα … μίνι ΕΣΠΑ ή κεφάλαια ίσα με το 4% του ΑΕΠ της χώρας. Αντίστοιχη επενδυτική κοσμογονία με την Κρήτη πρόκειται να γνωρίσει μόνο η Δυτική Μακεδονία, όπου για την ομαλή της μετάβαση στην επόμενη μέρα, μετά το τέλος της εποχής του λιγνίτη, έχουν δεσμευθεί εθνικά και ευρωπαϊκά κονδύλια κοντά στα 4,5 δις ευρώ για επενδύσεις στον αγροτικό τομέα, την βιομηχανία, τον τουρισμό και φυσικά στην πράσινη ενέργεια.
Σε αυτά τα δυο άκρα της χώρας, Δ. Μακεδονία και Κρήτη, αναμένεται να πέσουν πανελλαδικά τα περισσότερα επενδυτικά κεφάλαια μέσα στην τρέχουσα δεκαετία, με την πρεμιέρα να γίνεται από τον νόμο Ηρακλείου και συγκεκριμένα από το Καστέλι. Οι εικόνες από τις μπουλντόζες να καθαρίζουν το χώρο για να εγκατασταθεί το εργοτάξιο όπου θα δουλέψουν τα συνεργεία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και της ινδικής GMR, οι οποίες και θα “τρέξουν” το έργο, συμβολίζουν την νέα αυτή εποχή, μετά από χρόνια επενδυτικής άπνοιας. Σε επίπεδο ουσίας, ο στόχος είναι το φιλόδοξο κατασκευαστικό εγχείρημα ύψους 480 εκατ. ευρώ (επί συνολικού προϋπολογισμού του αεροδρομίου 1,5 δις), να έχει ολοκληρωθεί το νωρίτερο το 2025.
Καζίνο, λιμάνι, τουρισμός
Τότε θα αρχίσει να ξεδιπλώνεται και το “συγγενικό” με το Καστέλι έργο, αυτό της αξιοποίησης του υφιστάμενου αεροδρομίου “Ν.Καζαντζάκης”, ικανού να προσελκύσει επενδύσεις της τάξης του 1 δις ευρώ. Το δάνειο ύψους 180 εκατ ευρώ με το οποίο η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) χρηματοδοτεί τα κατασκευαστικά έργα για το Καστέλι είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την τύχη του νυν αερολιμένα. Ακριβώς για να μην μείνει ανεκμετάλλευτος, όπως συνέβη για δεκαετίες με το Ελληνικό, κυβέρνηση και ΕΤΕπ συμφώνησαν η εκταμίευση της κάθε δόσης του δανείου για το νέο αεροδρόμιο (Καστέλι), να εξαρτάται από την πρόοδο της διαδικασίας για την ανάπλαση του παλαιού (“Καζαντζακης”).
Την εικόνα των νέων μεγάλων συνθετών έργων της Κρήτης συμπληρώνει η επικείμενη πώληση ή παραχώρηση του λιμένα του Ηρακλείου, η ανάπτυξη της, πάντα εντός του νόμου, έκτασης-"φιλέτο" 384 στρεμμάτων στις Γούρνες, το οποίο η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να το “προικίσει” με άδεια καζίνο. Πρόσφατα το Περιφερειακό Συμβούλιο της Κρήτης ενέκρινε έστω και οριακά την σχετική απόφαση για μια έκταση που θα φιλοξενήσει φυσικά τουριστικές εγκαταστάσεις, μίνι γκολφ και πολλές ακόμη θεματικές ζώνες.
Το μεγαλύτερο ενεργειακό έργο υποδομής της χώρας
Τα έργα υποδομών και τουρισμού είναι η μια πτυχή στο επενδυτικό “τσουνάμι” που θα γνωρίσει η Κρήτη. Η άλλη και πιο σημαντική, συνδέεται με την επενδυτική της ασφάλεια. Κάθε καλοκαίρι, όταν το νησί βουλιάζει από τουρίστες, χτυπά συναγερμός στα αρμόδια επιτελεία, ενώ τα μικρά και μεγαλύτερα μπλακ-άουτ βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Οι παμπάλαιες πετρελαϊκές μονάδες της ΔΕΗ στον Αθερινόλακο, εκτός από εξαιρετικά ρυπογόνες, δεν μπορούν προ πολλού να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες του νησιού, που αναγκάζεται να επιστρατεύει γεννήτριες και να καταφεύγει σε άλλες μεσοβέζικες λύσεις.
Η λύση στο ενεργειακό πρόβλημα, αλλά και το εργαλείο που θα ανοίξει το δρόμο για την αξιοποίηση του πλούσιου αιολικού δυναμικού, λέγεται υποθαλάσσια ηλεκτρική διασύνδεση με την Αττική. Το μεγαλύτερο έργο υποδομής που υλοποιείται αυτή τη στιγμή στην χώρα έχει συνολικό προϋπολογισμό 1 δις ευρώ και φιλοδοξεί να "ηλεκτρίσει" την Κρήτη από το 2023, αν και το χρονοδιάγραμμα είναι μάλλον ανέφικτο.
Η τελική ευθεία ωστόσο στην οποία έχει μπει η συγκεκριμένη επένδυση ενεργοποιεί και τα αντανακλαστικά μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων στην πράσινη ενέργεια. Εν προκειμένω της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και του ομίλου Κοπελούζου που προωθούν εδώ και χρόνια το κοινό mega project των 1.000 αιολικών MW, στα κρητικά βουνά, ύψους 1 δις ευρώ, και οι οποίοι τώρα συζητούν με τον ΑΔΜΗΕ προκειμένου να δεσμεύσουν χωρητικότητα στο υποβρύχιο καλώδιο. Στο παιχνίδι έχει μπει τελευταία και η ΔΕΗ που επιδιώκει να συνεργαστεί μαζί τους, προκειμένου να αξιοποιήσει τις δικές της άδειες αιολικών πάρκων που έχει στην Κρήτη.
Το νησί δεν προσφέρει ενεργειακές ευκαιρίες μόνο στον ηλεκτρισμό. Επειδή όλα δείχνουν ότι το υποβρύχιο καλώδιο δύσκολα θα είναι έτοιμο το 2023, εξετάζεται στο μεσοδιάστημα η εγκατάσταση πλωτού σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου, τύπου Αλεξανδρούπολης, ικανού να καλύψει τις οποίες ανάγκες. Στο τραπέζι βρίσκονται επίσης και άλλες λύσεις, όπως η μετατροπή των σημερινών πετρελαϊκών μονάδων της ΔΕΗ στο νησί, σε εργοστάσια που θα “καίνε” φυσικό αέριο. Το κατασκευαστικό αντικείμενο και η τροφοδοσία τους με το συγκεκριμένο καύσιμο δημιουργεί ένα νέο γύρο επενδυτικών ευκαιριών.
Είναι προφανές από τα παραπάνω ότι η Κρήτη θα αποτελέσει προσεχώς ένα νέο γήπεδο επιχειρηματικών συγκρούσεων, από το καζίνο και τον τουρισμό μέχρι την ενέργεια, αφού η υπεραξία που δημιουργούν οι επενδυτικές της προοπτικές είναι τεράστια.
Αν στα παραπάνω δρομολογημένα έργα προστεθούν η μεγάλη τουριστική επένδυση, ύψους 600 εκατ. ευρώ που ξεμπλόκαρε πρόσφατα και προωθεί στην Ελούντα ( Elounda Hills), ο Ρώσος μεγαλοεπιχειρηματίας Βίταλι Μπορίσοφ, τα projects των ομίλων Σμπώκου-Βασιλάκη στην ίδια περιοχή, αλλά και της Dolphin Capital στο Cavo Plako στη Σητεία, μαζί με δεκάδες μικρότερα έργα, προκύπτει ότι το νησί είναι σε θέση να "τραβήξει" τα επόμενα χρόνια κεφάλαια που πλησιάζουν τα 7 δις ευρώ.
