Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Ο προϋπολογισμός του 2020 θέτει τις βάσεις για τον τερματισμό της υπερφορολόγησης και της αποεπένδυσης που χαρακτήρισαν την περίοδο 2016-2018, στη διάρκεια της οποίας ασκήθηκε περιοριστική πολιτική ύψους 11,4 δισ. ευρώ, πέραν των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων που είχαν συμφωνηθεί με τους πιστωτές και δημιουργεί τον δημοσιονομικό χώρο για την πυροδότηση ενός ενάρετου κύκλου οικονομικής προόδου για τα επόμενα χρόνια. Προβλέπει επίσης μείωση της ανεργίας (από το 17,4% στο 15,6%) και σημαντική αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης (+1,8%) και των επενδύσεων (+13,4%), που αντανακλούν στην αύξηση των διαθεσίμων εισοδημάτων όλων των πολιτών, μέσω της μείωσης των συντελεστών στη φορολογία εισοδήματος και της αναθέρμανσης της οικονομικής δραστηριότητας.
Ελαφρύνσεις ύψους 1,2 δις ευρώ, ανάπτυξη 2,8% και πρωτογενές πλεόνασμα 3,56% του ΑΕΠ συνθέτουν την εικόνα του προϋπολογισμού της ανάπτυξης όπως έχει χαρακτηριστεί. Όπως τονίζεται στην εισηγητική έκθεση η συμβολή 0,4 ποσοστιαίων μονάδων στην ανάπτυξη του 2020, θα προέλθει από την αναδιαμόρφωση της φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων και τη δραστική μείωση των συντελεστών φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων, μέσω των καναλιών της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων. Από το νέο έτος το σύνολο των φορολογουμένων (μισθωτοί, συνταξιούχοι, αγρότες και ελεύθεροι επαγγελματίες) θα πληρώσουν λιγότερους φόρους, ενώ σημαντικά ωφελημένες θα είναι και οι επιχειρήσεις καθώς μειώνεται στο 24% ο συντελεστής φορολόγησης, ενώ ο φόρος επί των μερισμάτων στο 5% από 10% σήμερα.
Πιο αναλυτικά, όπως προβλέπεται στον προϋπολογισμό του 2020, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου, που αποτελεί τον δείκτη που αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο την πορεία των επενδύσεων, θα ενισχυθεί με ρυθμό 13,4%, έναντι 8,8% το 2019 και -12,2% το 2018. Με αυτόν τον τρόπο, οι επενδύσεις θα αποκτήσουν σαφώς μεγαλύτερο μερίδιο στη διαμόρφωση του ΑΕΠ σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Παράλληλα, η ανεργία θα υποχωρήσει στο 17,4% το 2019, από το 19,3% που βρισκόταν το 2018, ενώ για το 2020 προβλέπεται περαιτέρω πτώση στο 15,6%. Η μείωση κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες «μεταφράζεται» σε τουλάχιστον 80.000-100.000 νέες θέσεις εργασίας.
Επιπλέον, το ενοποιημένο χρέος της Γενικής Κυβέρνησης θα καταγράψει για πρώτη φορά φέτος μείωση όχι μόνο ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, αλλά και ως απόλυτος αριθμός. Θα διαμορφωθεί στα 329,3 δισ. ευρώ, από 334,721 δισ. ευρώ που ήταν πέρυσι.
Το θετικό στοιχείο για το 2020 έχει να κάνει με την περαιτέρω αποκλιμάκωση στο 167% του ΑΕΠ, δηλαδή κατά περίπου 6,3 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε μόλις ένα έτος. Σε απόλυτο αριθμό, το χρέος θα διαμορφωθεί στα 329,5 δισ. ευρώ μέσα στο 2020, δηλαδή θα παραμείνει στα ίδια επίπεδα.
Την ίδια στιγμή, από τις εξοικονομήσεις του 2019 η κυβέρνηση προχώρησε σε μείωση των φόρων όπως αναμένεται να πράξει και στο τέλος του έτους διαθέτοντας το υπερπλεόνασμα στους φορολογούμενους μειώνοντας κάποιο φόρο αλλά εφάπαξ και μόνο για μία φορά. Μάλιστα ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταικούρας παρουσιάζοντας τον προϋπολογισμό τόνισε πως «πλέον σχεδιάζονται και εφαρμόζονται πολιτικές όχι ταξικές αλλά για όλους τους Έλληνες και ο όποιος διαθέσιμος χώρος αξιοποιείται επ'' ωφελεία των χαμηλότερων στρωμάτων και της μεσαίας τάξης».
Σύμφωνα με πληροφορίες το οικονομικό επιτελείο επεξεργάζεται διάφορες εισηγήσεις και ανάλογα με το ύψους του υπερπλεονάσματος αλλά και την τεχνική δυνατότητα θα ληφθούν οι αποφάσεις. Στις σκέψεις των ιθυνόντων της κυβέρνησης είναι η μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης καθώς και μία άκρως ενδιαφέρουν εισήγηση που προβλέπει την μη καταβολή του φόρου που παρακρατείται μηνιαίως από μισθούς και συντάξεις για τον μήνα Δεκέμβριο. Το κόστος ανέρχεται περίπου στα 520 εκατ. ευρώ και στην περίπτωση που εγκριθεί το εν λόγω μέτρο τα λογιστήρια των επιχειρήσεων αλλά και των ταμείων δεν θα προχωρήσουν στην παρακράτηση αυτή αλλά το ποσό θα αποδοθεί στους εργαζόμενους. Για παράδειγμα κάποιος που λαμβάνει μικτά 1.600 ευρώ τον Δεκέμβριο θα έχει όφελος περίπου 135-140 ευρώ. Καθότι το κόστος είναι αρκετά υψηλότερο από το διαθέσιμο ποσό ενδεχομένως από κάποιο ποσό και πάνω να μπει πλαφόν στη μείωση της παρακράτησης.
Οι ελαφρύνσεις του 2020
• Μείωση του εισαγωγικού συντελεστή εισοδήματος στο 9% και αύξηση του αφορολόγητου ορίου για κάθε παιδί. Για εισοδήματα έως 10.000 ευρώ ο πρώτος φορολογικός συντελεστής διαμορφώνεται στο 9%.Τα επόμενα 10.000 ευρώ θα φορολογηθούν με συντελεστή 22%. Ο φορολογικός συντελεστής που σήμερα είναι 29% για εισοδήματα από 20.000 ευρώ έως 30.000 ευρώ θα μειωθεί στο 28%. Ο επόμενος συντελεστής για εισοδήματα από 30.000 έως 40.000 ευρώ θα μειωθεί από 37% που είναι σήμερα στο 36%, ενώ για το κλιμάκιο εισοδήματος άνω των 40.000 ευρώ ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής περιορίζεται από το 45% σήμερα στο 44%. Το αφορολόγητο όριο για τον άγαμο διατηρείται στα ίδια επίπεδα δηλαδή στα 8.636 ευρώ. Για τις οικογένειες με ένα παιδί θα φθάσει τα 9.000 ευρώ (από 8.863 σήμερα) αν και η κυβέρνηση είχε υποσχεθεί την αύξησή του κατά 1.000 ευρώ. Για τις οικογένειες με δύο παιδιά στα 10.000 ευρώ (από 9.090), με τρία στα 11.000 (από 9.545 ευρώ) ευρώ και 12.000 για τις οικογένειες με τέσσερα παιδιά. Το κόστος της νέας κλίμακας ανέρχεται στα 281 εκατ. ευρώ.
• Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών εργαζομένων πλήρους απασχόλησης κατά περίπου μία μονάδα βάσης. Το κόστος υπολογίζεται στα 123 εκατ. ευρώ.
• Μείωση του φόρου εισοδήματος Νομικών Προσώπων από 28% στο 24% από τη χρήση του 2019. Το κόστος υπολογίζεται στα 541 εκατ. ευρώ.
• Μείωση της φορολογίας των κερδών που θα διανεμηθούν το 2020 από 10% σε 5%. Το κόστος θα φθάσει τα 675 εκατ. ευρώ.
• Αναστολή του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές για τρία έτη και του φόρου υπεραξίας ακινήτων. Κόστος 26 εκατ. ευρώ.
• Επιστροφή μέρους των δαπανών για ανακαινίσεις, ενεργειακή και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων που εξοφλούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, η οποία δεν θα επιφέρει επιπλέον δημοσιονομική επιβάρυνση στον προϋπολογισμό του 2020. Και σε αυτή την περίπτωση όπως και με την έκπτωση φόρου για τα παιδιά δεν αναφέρεται το ποσοστό της έκπτωσης. Η κυβέρνηση είχε εξαγγείλει τη μείωση κατά 40% των δαπανών από τον φόρο. Σύμφωνα με πληροφορίες, το ποσοστό κατά πάσα πιθανότητα θα διατηρηθεί στα ίδια επίπεδα, ωστόσο η έκπτωση θα γίνεται από το φορολογητέο εισόδημα και όχι από τον τελικό φόρο, περιορίζοντας τα οφέλη για τους φορολογουμένους.
• Θα χορηγείται επίδομα ύψους 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που θα γεννηθεί από την 1η Ιανουαρίου του 2020, με εξαιρετικά διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια που καλύπτουν το 90% των οικογενειών. Το κόστος του μέτρου υπολογίζεται στα 123 εκατ. ευρώ.
• Μετάπτωση στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ του 13% των ειδών βρεφικής ηλικίας και των κρανών ασφαλείας. Η ελάφρυνση αυτή θα επιφέρει μείωση εσόδων ύψους 12 εκατ. ευρώ.
