Του Peter Garnry, Επικεφαλής Στρατηγικής Μετοχών της Saxo Bank
Ακόμη μια κρίση φαίνεται να έρχεται στην μετά-Brexit Ευρώπη, η οποία φαίνεται να αντιμετωπίζει μια νέα κρίση κάθε δύο χρόνια. Αυτή τη φορά πρόκειται για την επικείμενη κρίση στο τραπεζικό σύστημα της Ιταλίας. Η κρίση αυτή ζυμώνεται από τις αρχές του έτους όταν τέθηκαν σε ισχύ από την ΕΚΤ οι νέοι κανονισμοί για τα μη-εξυπηρετούμενα ανοίγματα (Non performing Exposures - NPES). Γνωρίζαμε ήδη ότι οι Ιταλικές τράπεζες δεν διατηρούσαν αρκετά διαθέσιμα αποθεματικά για τα επισφαλή δάνεια και η κατάταξή τους για τα μη-εξυπηρετούμενα δάνεια ήταν πολύ διαφορετική από τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Οι νέοι κανονισμοί έχουν εφαρμόσει ένα ενιαίο πλαίσιο σε όλα τα μέλη της Ε.Ε., το οποίο έχει κατά συνέπεια εγκλωβίσει στην τραπεζική κρίση κεφάλαια της τάξης των 60 δις ευρώ περίπου, ενώ οι Ιταλικές τραπεζικές μετοχές σημειώνουν πτώση που κυμαίνεται από 60-75%.
Για να καταλάβουμε πόσο άσχημη είναι πραγματικά η κατάσταση πρέπει να εξετάσουμε μόνο το δείκτη Texas Ratio, που αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και τα δάνεια που είναι εκπρόθεσμα για παραπάνω από 70 ημέρες, άνω του ποσού των ενσώματων ιδίων κεφαλαίων της τράπεζας συν τα αποθεματικά της για την απώλεια δανείων. Από τις 10 τράπεζες που βρίσκονται στην κορυφή της λίστας με τις 45 μεγαλύτερες τράπεζες στην Ευρώπη, οι 7 είναι Ιταλικές και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν θα μπορέσουμε να αποφύγουμε αυτή την κρίση. Αν δεν περιοριστεί θα ξεφύγει από τον έλεγχο.
Ο πρόεδρος της Societe General σχολίασε τις προάλλες ότι πρέπει να βρεθεί μια λύση. Οι τραπεζικές κρίσεις που αντιμετωπίσαμε τα προηγούμενα χρόνια ήταν ο λόγος που εφαρμόστηκε η κοινοτική οδηγία Bank Recovery and Resolution Directive (BRRD), η οποία δεν επιτρέπει την απευθείας κρατική βοήθεια και τις ενέσεις κεφαλαίου σε τέτοιες τράπεζες. Ωστόσο, υπάρχει μια εξαίρεση στον κανόνα, που λέγεται Άρθρο 32, το οποίο προβλέπει ότι αν μια τράπεζα έχει πολλές πιθανότητες να μην περάσει σε επόμενο stress test μπορεί να δεχτεί απευθείας ενέσεις ρευστότητας από το κράτος. Για παράδειγμα, η Banca Monte dei Paschi di Siena είναι πολύ πιθανό να αποτύχει στο επόμενο stress test που θα γίνει στις 29 Ιουλίου. Εκτιμάται ότι θα έχει δείκτη Texas Ratio που θα φτάνει το 140, όταν γενικά ένα Texas Ration γύρω στο 100% θεωρείται ήδη πολύ κακό. Γι'αυτό υπάρχουν φήμες ότι θα επιτραπεί στην Ιταλική κυβέρνηση να παράσχει απευθείας βοήθεια στη συγκεκριμένη τράπεζα. Για τις άλλες τράπεζες δεν υπάρχει «παραθυράκι» στον νόμο για κάτι τέτοιο και συνεπώς η κρίση που αντιμετωπίζουν οι Ιταλικές τράπεζες εξαπλώνεται σιγά σιγά και σε άλλες Ευρωπαϊκές τράπεζες.
Τα CDS unsecured debt πενταετούς διάρκειας της Deutsche Bank έφτασαν σε ιστορικό υψηλό! Υψηλότερα επίπεδα από αυτά που είχαν στο αποκορύφωμα της Ευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης. Αυτό αποτελεί απόδειξη ότι η κατάσταση ξεφεύγει από τον έλεγχο. Ο Υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έχει δηλώσει ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής παρακολουθούν πολύ στενά τις εξελίξεις, ωστόσο στο τέλος πιστεύουμε ότι θα πρέπει να γίνουν πιο ελαστικοί γιατί οι μηχανισμοί bail-in που είδαμε στην Banco Espirito Santo, η οποία ακολουθεί την κοινοτική οδηγία BRRD, θα είναι καταστροφικοί για το Ιταλικό τραπεζικό σύστημα, το οποίο έχει συνολικά 400 δις ευρώ μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αν μια τράπεζα καταφύγει σε μηχανισμό bail-in όπου οι μέτοχοι και πιστωτές επωμίζονται όλο το βάρος του Ιταλικού τραπεζικού συστήματος, τότε η εμπιστοσύνη των επιχειρηματιών και των καταναλωτών θα κλονιστεί και, κατά πάσα πιθανότητα, θα ξαναζήσουμε μια νέα, ήπια ύφεση στην Ευρώπη.
Η άποψή μου είναι ότι η σωστή αντιμετώπιση για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο είναι να ακολουθήσουμε το μοντέλο της κρίσης του 2008-2009, όπου οι ΗΠΑ δημιούργησαν δύο funds, ένα το οποίο αγόρασε τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και τα τοποθέτησε σε ένα Special Purpose Vehicle (SPV) και ένα το οποίο πραγματοποίησε απευθείας ενέσεις ρευστότητας στις τράπεζες, με υψηλό επιτόκιο της τάξης του 10%, ούτως ώστε οι φορολογούμενοι να μπορέσουν να πάρουν έστω μερικά χρήματα πίσω. Μετά από κάτι τέτοιο είσαι σε θέση να ανακεφαλαιοποιήσεις όλο το σύστημα και να ανακτήσεις την εμπιστοσύνη της αγοράς.
Μια ακόμη, τελευταία, επιλογή θα μπορούσε να είναι οι ενέσεις κεφαλαίου στις Ιταλικές τράπεζες απευθείας από την ΕΚΤ, κάτω από το πρόσχημα της σταθερότητας. Η τρέχουσα πρόβλεψη για τον πληθωρισμό στην Ευρώπη είναι γύρω στο 0%, ενώ η ΕΚΤ θέλει αυτό το ποσοστό να φτάνει το 2%. Αν η Ιταλική τραπεζική κρίση διογκωθεί και επεκταθεί στο Γερμανικό, Ισπανικό, Γαλλικό τραπεζικό σύστημα, θα βλέπαμε τεράστιες αποπληθωριστικές πιέσεις στην Ευρώπη και αυτό θα προκαλούσε αστάθεια στις τιμές καταναλωτών. Με τη σειρά του, αυτό θα σήμαινε ότι η ΕΚΤ θα έπρεπε να δράσει άμεσα κάτω από το πρόσχημα για σταθερότητα των τιμών.
Παρακολουθήστε στενά τις εξελίξεις στην Ιταλία. Πιστεύω ότι αποτελεί τη λύση σε μια αυξητική πορεία έκπληξη για τις Ευρωπαϊκές μετοχές. Αν η λύση έρθει σύντομα θα εμφανιστούν πολύ ενδιαφέρουσες ευκαιρίες για την οικονομία στην Ευρώπη, αλλά και για τις Ευρωπαϊκές μετοχές στο σύνολο.
