Ακάθεκτη συνεχίζει την πορεία της προς την άβυσσο η τουρκική λίρα αγγίζοντας το επίπεδο των 8,2 λιρών/δολάριο, μία μόνο ημέρα μετά το ρεκόρ των 8 λιρών. Ακάθεκτος συνεχίζει και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συγκεντρώνοντας εξουσίες και τον έλεγχο των μεγαλύτερων επιχειρήσεων, ενώ έχει αναθέσει στον γαμπρό του να… τρελάνει την επενδυτική κοινότητα.
Χθες, μία ημέρα κατά την οποία στην αγορά συναλλάγματος μπήκαν πονταρίσματα ακόμη και για τις 9 λίρες/δολάριο, ο γαμπρός του Ερντογάν και υπουργός Οικονομικών, απηύθυνε κάλεσμα στους μεγαλύτερους επενδυτές του κόσμου. Ο Μπεράτ Αλμπαϊράκ απέκλεισε κάθε ενδεχόμενο επιβολής capital controls σε μια προσπάθεια να πείσει ότι η Τουρκία αποτελεί ένα μεγάλο οικονομικό κέντρο και ότι με τη λίρα να καταποντίζεται είναι τεράστια ευκαιρία να επενδύσει κανείς στη χώρα.
Μόνο που και ο πεθερός του όταν αποκλείει κάτι, το κάνει από την πίσω πόρτα – όπως συνέβη με τα επιτόκια - προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερη νευρικότητα στους επενδυτές. Κάπως έτσι προσπαθεί και ο Αλμπαϊράκ να συγκρατήσει τη μαζική φυγή κεφαλαίων – χωρίς capital controls -και να θέλξει όσους θέλουν να εκμεταλλευτούν την κατάσταση και να αγοράσουν «Τουρκία» σε πολύ χαμηλές τιμές. Τόνισε, δε, ότι η τουρκική οικονομία είναι αξιόπιστη και αντέχει στις αναταράξεις…
Με αυτή τη στρατηγική όμως από πραγματικό οικονομικό και επενδυτικό κέντρο την περασμένη δεκαετία, η Τουρκία κινδυνεύει να μετατραπεί σε επενδυτικό «νεκροταφείο» προσελκύοντας «κοράκια» που θέλουν να κατασπαράξουν τα απομεινάρια μιας πάλαι ποτέ καλπάζουσας οικονομίας.
Η αλήθεια είναι πως όσοι έχουν δολάρια και ευρώ έχουν μία ευκαιρία να αγοράσουν τουρκικά assets σε εξωφρενικές τιμές, όμως το πρώτο πράγμα που εξετάζει μία σοβαρή πολυεθνική επιχείρηση ή ένας μακροπρόθεσμος επενδυτής είναι η πολιτική και οικονομική σταθερότητα. Ποιος μπορεί να πει με βεβαιότητα σήμερα ότι η Τουρκία θα ανακάμψει και δεν θα χρεοκοπήσει τον επόμενο χρόνο όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται με το δάχτυλο στην σκανδάλη για να επιβάλουν κυρώσεις;
Προφανώς ο Αλμπαϊράκ θα απέκλειε τα capital controls καθώς μιλούσε σε διεθνές συνέδριο της Citibank, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι οι ξένοι δεν γνωρίζουν τι συμβαίνει στην Τουρκία. Το κακό κλίμα για το καθεστώς Ερντογάν φαίνεται σε όλα τα επενδυτικά φόρα, όπου η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την επιμονή του σουλτάνου να ανοίγει μέτωπα παντού και να εφαρμόζει τις δικές του οικονομικές θεωρίες, οδηγώντας περισσότερους Τούρκους στην ανέχεια και τους νέους να εγκαταλείπουν τις σπουδές τους λόγω των οικονομικών δυσκολιών και της ανεργίας.
Με τη λίρα να έχει υποτιμηθεί κατά 27% και 30% έναντι του δολαρίου και του ευρώ αντίστοιχα, οι νέοι δεν μπορούν να σπουδάσουν σε Ευρώπη και ΗΠΑ, τα νοικοκυριά δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους και οι επιχειρήσεις πνίγονται ολοένα περισσότερο στα χρέη περιμένοντας ένα θαύμα.
Αυτή είναι σήμερα η κατάσταση στη χώρα, ενώ ο Ερντογάν κατηγορείται ότι δε λέει την αλήθεια στον κόσμο για την ανεργία και την εξάπλωση της πανδημίας. Ο μονόδρομος στον οποίο κινείται ο Τούρκος πρόεδρος έχει μόνο μία κατάληξη και αυτή είναι η σύγκρουση. Προς αυτή την κατεύθυνση ο Ερντογάν προετοιμάζεται παίρνοντας πάνω του όλα τα «ασημικά» της Τουρκίας.
Ο σουλτάνος αποφασίζει για τα πάντα, από το αν θα αυξήσει τα επιτόκια η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας, μέχρι ποιες επιχειρήσεις θα λάβουν τη μερίδα του λέοντος της πιστωτικής επέκτασης. Πλέον, θα αποφασίζει και για… τις χρεώσεις κινητής τηλεφωνίας, το ίντερνετ και τις ψηφιακές πλατφόρμες, καθώς το κρατικό επενδυτικό ταμείο της Τουρκίας (TWF), του οποίου φυσικά προεδρεύει, απέκτησε τον έλεγχο της Turkcell, του μεγαλύτερου πάροχου κινητής τηλεφωνίας της χώρας, ενώ έχει πλειοψηφικό ποσοστό και στην Turk Telekom.
Παραμένοντας πολύ μακριά από τις αρχές της ελεύθερης οικονομίας ο Ερντογάν είναι το απόλυτο αφεντικό στην τουρκική αγορά και κινεί τα νήματα σε όλα τα επίπεδα, όμως δεν θυμίζει σε τίποτα τον ηγέτη που έβγαλε τη χώρα από το ΔΝΤ και την οδήγησε σε εκρηκτική ανάπτυξη. Η αντιπολίτευση δεν χάνει την ευκαιρία και τον κατηγορεί ότι διαμορφώνει τις κατάλληλες συνθήκες έτσι ώστε να έχει τον έλεγχο νευραλγικών κλάδων ενόψει των εκλογών του 2023 ή των πρόωρων εκλογών στις οποίες δεν αποκλείεται να προχωρήσει ακόμη και μέσα στο 2021.
Όσο για την τουρκική λίρα, δεν φαίνεται να υπάρχει σωτηρία καθώς χάνει καθημερινά σε αξία. Πριν πέντε χρόνια 1 ευρώ ανταλλασσόταν για 3,4 τουρκικές λίρες. Σήμερα αξίζει 9,6 λίρες. Αυτό σημαίνει πως αν κάποιος διατηρεί αυτά τα πέντε χρόνια καταθέσεις και μετρητά σε ευρώ έχει περίπου δύο φορές μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη στην Τουρκία. Έτσι απλά.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το υψηλότερο επίπεδο που έφτασε το ευρώ έναντι της λίρας κατά τη διάρκεια της προ διετίας νομισματικής κρίσης ήταν οι 8,23 λίρες στα μέσα Αυγούστου του 2018, ενώ το δολάριο που σήμερα βρίσκεται στις 8,17 λίρες το 2018 είχε φτάσει στις 7,24 λίρες.
