Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Την ώρα που ο Mario Draghi ετοιμάζεται να ικανοποιήσει όσους αναμένουν την εφαρμογή μέτρων που δεν έχουν υιοθετήσει άλλες κεντρικές τράπεζες, όπως η αμερικανική Fed ή η ιαπωνική Bank of Japan, το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας… απειλεί να «μπλοκάρει» το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE).
Ο Ιταλός διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας εμφανίστηκε χθες για μία ακόμα φορά έτοιμος να αναλάβει δράση, τονίζοντας, μάλιστα ότι όχι μόνο δεν τελείωσαν τα «πυρομαχικά» της ΕΚΤ, αλλά διαθέτει «όπλα» που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί από άλλες κεντρικές τράπεζες. Τα μέτρα στο... μυαλό του Draghi είναι τέτοια που εκτιμάται πως θα έχουν τόσο λογιστικό όσο και δημοσιονομικό αντίκτυπο.
Με δεδομένο, δε, ότι έχει προηγουμένως δηλώσει ότι η ΕΚΤ θα επανεξετάσει τη νομισματική της πολιτική τον Μάρτιο, οι αγορές περιμένουν μία νέα κίνηση για την ενίσχυση της ρευστότητας. Γιατί δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι το QE δεν έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής αποτελεσματικό.
Αυξάνονται οι φωνές για δραστικά μέτρα
Όπως έχει αναφέρει το Liberal.gr, ο «Super Mario» έχει δεχτεί εισηγήσεις να χρησιμοποιήσει «όπλα» που βρίσκονται στη φαρέτρα της ΕΚΤ ως «ύστατες λύσεις», καθώς αυξάνονται οι φωνές που κάνουν λόγο για έκτακτες συνθήκες που απαιτούν δραστικά μέτρα, με «φόντο» τον όγκο των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε Ιταλία και Ελλάδα. Άλλωστε, μόνο τυχαίο δεν ήταν το δημοσίευμα που ήθελε την ΕΚΤ να εξετάζει την αγορά τιτλοποιημένων «κόκκινων» δανείων και το οποίο έσπευσε να διαψεύσει ο Draghi.
Υπάρχουν, βέβαια, και οι διαφορετικές απόψεις, όπως του Γερμανού κεντρικού τραπεζίτη, Jens Weidmann, ο οποίος έχει καταψηφίσει τόσο το OMT όσο και το QE.
Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ...
Όμως μία παλαιότερη υπόθεση που έφτασε μέχρι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας θα μπορούσε να «δέσει» τα χέρια του επικεφαλής της ΕΚΤ, ικανοποιώντας αυτήν τη φορά τη γερμανική πλευρά. Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης ξεκινά σήμερα τη διερεύνηση της υπόθεσης για την εφαρμογή του προγράμματος αγοράς ομολόγων OMT από την ΕΚΤ το 2012, το οποίο βέβαια ποτέ δεν εφαρμόστηκε αλλά αντικαταστάθηκε από το QE. Το γερμανικό δικαστήριο καλείται να κρίνει αν το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ είναι συμβατό με την αποστολή της.
Η υπόθεση ξεκίνησε το 2014, όταν 37.000 ευρωσκεπτικιστές άσκησαν αγωγή κατά του ΟΜΤ και έφτασαν μέχρι το ανώτατο δικαστήριο στην Καρλσρούη. Οι δικαστές συμφώνησαν εν μέρει με τις ανησυχίες χαρακτηρίζοντας σοβαρούς τους λόγους που δείχνουν ότι η ΕΚΤ… υπερέβη εαυτόν με το OMT, ωστόσο πέρασαν την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στο Λουξεμβούργο πριν λάβουν την τελική τους απόφαση. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι δεν συντρέχουν λόγοι για να χαρακτηριστεί το ΟΜΤ μη συμβατό με το κοινοτικό δίκαιο και πλέον είναι η σειρά του γερμανικού δικαστηρίου να λάβει την τελική του απόφαση.
...απειλώντας την περαιτέρω επέκταση του QE
Η διαδικασία θα πάρει αρκετούς μήνες, όμως ενδεχόμενη απόφαση κατά του OMT εκτιμάται πως θα οδηγούσε σε ένα νέο γύρο αγωγών –και όχι μόνο στη Γερμανία– για το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, απειλώντας τα σχέδια της ΕΚΤ για περαιτέρω επέκταση του QE. Αναλυτές εκτιμούν ότι το γερμανικό δικαστήριο δεν θα… φτάσει στα άκρα, δεχόμενο την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ή αφήνοντας παράθυρο επανεξέτασης στο μέλλον.
Δεν θα αγοράσει «κόκκινα» δάνεια η ΕΚΤ...
Το σημείο είναι κομβικό για την ΕΚΤ, καθώς χθες ο Draghi είχε την ευκαιρία να ακούσει όλες τις ανησυχίες των κρατών-μελών για τα «κόκκινα» δάνεια, την πιθανότητα bail-in και το γενικότερο αρνητικό περιβάλλον με φόντο την πτώση των τιμών του πετρελαίου.
Το βασικό, ωστόσο, ερώτημα που κλήθηκε να απαντήσει ο Draghi ήταν το κατά πόσο η ΕΚΤ έχει τη δυνατότητα να αγοράσει «κόκκινα» δάνεια των υπερφορτωμένων με προβληματικές χορηγήσεις τραπεζών της Ευρωζώνης.
Το ερώτημα αυτό κυριαρχούσε χθες στις αγορές από τη στιγμή που η ΕΚΤ φερόταν να βρίσκεται σε συζητήσεις με την ιταλική κυβέρνηση για την αγορά τιτλοποιημένων δανείων (ABS) τα οποία εμφανίζουν καθυστέρηση άνω των 90 ημερών.
Ο Draghi έσπευσε στην ομιλία του στο ευρωκοινοβούλιο να διαψεύσει τις φήμες. Ακόμη, όμως, και να έφτανε ένα τέτοιο σχέδιο στο τραπέζι του διοικητικού συμβουλίου της κεντρικής τράπεζας, είναι δεδομένο ότι θα έβρισκε σθεναρή αντίσταση από τις χώρες που ακολουθούν τη γερμανική στάση σε ανάλογα ζητήματα, καθώς επικρατεί η αντίληψη ότι μία τόσο ακραία ανάληψη κινδύνων καθιστά μεταφορά κεφαλαίων από τον Βορρά στον Νότο.
...αλλά οι τράπεζες θα μπορούν να τιτλοποιούν «κόκκινα» δάνεια και να λαμβάνουν ρευστότητα από την ΕΚΤ
Σύμφωνα με τον Ιταλό κεντρικό τραπεζίτη, το μόνο που μπορεί να κάνει η ΕΚΤ με τα ABS είναι να εξετάσει το ενδεχόμενο να δέχεται τις εν λόγω τιτλοποιήσεις ως ενέχυρα στις πράξεις αναχρηματοδότησης. Όχι όλες, αλλά αυτές που έχουν αξιολόγηση τουλάχιστον «Α». Με άλλα λόγια, όσες τράπεζες έχουν τέτοιους τίτλους θα μπορούν να τιτλοποιούν «κόκκινα» δάνεια και να λαμβάνουν ρευστότητα από την ΕΚΤ.
Η πρόθεση της ΕΚΤ δείχνει, επίσης, ξεκάθαρα τη σοβαρότητα της κατάστασης στην Ευρώπη και τον προβληματισμό στην καρδιά της ζώνης του ευρώ για τα «κακά» δάνεια.
