Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την Τετάρτη έναν εθελοντικό στόχο για τις χώρες της ΕΕ να μειώσουν τη χρήση φυσικού αερίου κατά 15% μέχρι τον Μάρτιο, ο οποίος θα μπορούσε να γίνει νομικά δεσμευτικός εάν η Ρωσία διακόψει οριστικά τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Προειδοποίησε δε ότι κάτι τέτοιο σε συνδυασμό με κρύο χειμώνα, αν δεν υπάρξουν οι κατάλληλες προετοιμασίες, θα μπορούσε να μειώσει το μέσο όρο του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος στην ΕΕ από 0,9- 1,5%.
Ο στόχος θα ήταν οι χώρες να μειώσουν τη χρήση φυσικού αερίου κατά 15% από τον Αύγουστο έως τον Μάρτιο, σε σύγκριση με τη μέση κατανάλωσή τους την ίδια περίοδο κατά την περίοδο 2016-2021.
Η Επιτροπή θα μπορούσε να καταστήσει υποχρεωτικό τον στόχο εάν δηλώσει ότι υπάρχει σημαντικός κίνδυνος σοβαρών ελλείψεων φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Η ΕΕ αντιμετωπίζει τον κίνδυνο περαιτέρω περικοπών του εφοδιασμού με φυσικό αέριο από τη Ρωσία, λόγω της εργαλειοποίησης των εξαγωγών φυσικού αερίου από το Κρεμλίνο, με σχεδόν τα μισά κράτη μέλη της ΕΕ να έχουν ήδη επηρεαστεί από μειωμένες παραδόσεις», αναφέρει η ανακοίνωση της Επιτροπής. «Η ανάληψη δράσης τώρα μπορεί να μειώσει τόσο τον κίνδυνο όσο και το κόστος για την Ευρώπη σε περίπτωση περαιτέρω ή πλήρους διακοπής, ενισχύοντας την ευρωπαϊκή ενεργειακή ανθεκτικότητα», επισημαίνεται στη συνέχεια.
Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για «έναν ασφαλή χειμώνα» χρειάζεται έγκριση από την ενισχυμένη πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ. Διπλωμάτες από τα κράτη της ΕΕ πρόκειται να το συζητήσουν την Παρασκευή, με στόχο να το εγκρίνουν στη συνάντηση των υπουργών ενέργειας των χωρών της ΕΕ στις 26 Ιουλίου.
«Είναι πιθανό το σενάριο ότι θα υπάρξει πλήρης διακοπή ρωσικού αερίου και αυτό θα επηρέαζε όλη την ΕΕ», δήλωσε χαρακτηριστικά η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του νέου στόχου.
Russia is using gas as a weapon.
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) July 20, 2022
We have to address our energy security at EU level.
We learnt from the pandemic that if we act in unity, we can address any crisis.
So let's act together to reduce gas use and provide a safety net for all EU countries. https://t.co/Or53o1Acer
Ο Ενωσιακός Συναγερμός
Ο νέος κανονισμός θα δώσει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να κηρύξει, μετά από διαβούλευση με τα κράτη μέλη, «Ενωσιακό Συναγερμό» (Union Alert) για την ασφάλεια του εφοδιασμού, επιβάλλοντας υποχρεωτική μείωση της ζήτησης αερίου σε όλα τα κράτη μέλη. Ο συναγερμό της Ένωσης, ενεργοποιείται είτε με πρωτοβουλία της Κομισιόν είτε έπειτα από αίτημα τουλάχιστον τριών κρατών μελών. Αυτή η ειδοποίηση εμφανίζεται όταν υπάρχει ουσιαστικός κίνδυνος σοβαρής έλλειψης αερίου ή υπάρχει εξαιρετικά υψηλή ζήτηση φυσικού αερίου, η οποία οδηγεί σε σημαντική επιδείνωση της κατάστασης εφοδιασμού με φυσικό αέριο, αλλά όταν η αγορά εξακολουθεί να είναι σε θέση να διαχειριστεί αυτή τη διαταραχή. Η προειδοποίηση της Ένωσης θα επιτρέψει την καθιέρωση υποχρεωτικού στόχου μείωσης της ζήτησης.
Τα κράτη- μέλη θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης έως τα τέλη Σεπτεμβρίου για να δείξουν πώς σκοπεύουν να επιτύχουν τον στόχο μείωσης και θα πρέπει να αναφέρουν στην Επιτροπή την πρόοδο κάθε δύο μήνες. Τα κράτη μέλη που ζητούν προμήθειες φυσικού αερίου αλληλεγγύης θα πρέπει να αποδείξουν τα μέτρα που έχουν λάβει για τη μείωση της εγχώριας ζήτησης.
Για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επιτύχουν τις απαραίτητες μειώσεις της ζήτησης, η Επιτροπή ενέκρινε επίσης ένα Ευρωπαϊκό Σχέδιο Μείωσης της Ζήτησης Αερίου το οποίο καθορίζει μέτρα, αρχές και κριτήρια για συντονισμένη μείωση της ζήτησης. Το Σχέδιο αυτό εστιάζει στην υποκατάσταση του φυσικού αερίου με άλλα καύσιμα και στη συνολική εξοικονόμηση ενέργειας σε όλους τους τομείς. Στοχεύει στη διασφάλιση του εφοδιασμού σε νοικοκυριά και βασικούς χρήστες όπως τα νοσοκομεία, αλλά και βιομηχανίες που είναι καθοριστικές για την παροχή βασικών προϊόντων και υπηρεσιών στην οικονομία, καθώς και για τις αλυσίδες εφοδιασμού και την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Το σχέδιο παρέχει κατευθυντήριες γραμμές που πρέπει να λάβουν υπόψη τα κράτη μέλη κατά τον προγραμματισμό της περικοπής.
«Η ενέργεια που εξοικονομείται το καλοκαίρι μπορεί να χρησιμοποιηθεί το χειμώνα», τονίζει η Επιτροπή. Σύμφωνα με την Επιτροπή, η δράση τώρα θα μειώσει τον αρνητικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ, αποφεύγοντας απρογραμμάτιστες ενέργειες σε μια κατάσταση κρίσης αργότερα.
Η Επιτροπή, επικουρούμενη από την Ομάδα Συντονισμού Αερίου (αποτελούμενη από την Επιτροπή, εκπροσώπους των κρατών μελών καθώς και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Αερίου, ENTSO-G), θα παρακολουθεί και θα επιβάλλει στενά αυτές τις μειώσεις, μεταξύ άλλων ζητώντας πρόσθετα μέτρα για επιτύχει την υποχρεωτική μείωση σε περίπτωση που τα υποβληθέντα εθνικά σχέδια δεν κριθούν επαρκή ή επικαλεστεί ένα κράτος μέλος προμήθειες αλληλεγγύης.
Ο κανονισμός του Συμβουλίου θα πρέπει να ισχύει για περίοδο δύο ετών από την έναρξη ισχύος του, αλλά προβλέπεται επανεξέταση ενόψει της γενικής κατάστασης του εφοδιασμού με φυσικό αέριο της ΕΕ έως τον Αύγουστο του 2023 το αργότερο.
Αυξήσεις κρατικών ενισχύσεων σε πληγείσες επιχειρήσεις
Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαλάρωσε σήμερα τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα προγράμματα απαλλαγής από τις ανθρακούχες πηγές με στόχο τη μείωση της εξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη ρωσική ενέργεια. Ανακοίνωσε ότι οι κυβερνήσεις θα έχουν επίσης τη δυνατότητα να χορηγούν έως και 500.000 ευρώ σε κρατική βοήθεια σε εταιρείες που πλήττονται από κυρώσεις κατά της Ρωσίας, από 400.000 ευρώ προηγουμένως.
Οι εταιρείες του αγροτικού τομέα μπορούν επίσης να υποβάλουν αίτηση για κρατική ενίσχυση έως 62.000 ευρώ και εκείνες στον τομέα της αλιείας έως 75.000 ευρώ, έναντι ανώτατου ορίου 35.000 ευρώ στο παρελθόν.
Τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπορεί να είναι ανανεώσιμο υδρογόνο, βιοαέριο και βιομεθάνιο, αποθήκευση και ανανεώσιμη θερμότητα, ανέφερε η Επιτροπή.
Ανέφερε ότι οι ευκολότεροι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις θα επιτρέψουν στις χώρες της ΕΕ να δημιουργήσουν νέα προγράμματα με βάση διαγωνισμούς για έργα απαλλαγής από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα είτε να υποστηρίξουν άμεσα έργα χωρίς διαγωνισμούς
RERowerEU και Ενεργειακή Πλατφόρμα
Καταλήγοντας, η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι η ΕΕ έχει αναλάβει σημαντικές δράσεις για να εξασφαλίσει τον ενεργειακό της εφοδιασμό. «Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Επιτροπή ενέκρινε το σχέδιο REPowerEU για τον τερματισμό της εξάρτησης της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα το συντομότερο δυνατό. Το REPowerEU καθορίζει μέτρα για τη διαφοροποίηση των προμηθευτών ενέργειας, την εξοικονόμηση ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση και την ταχεία ανάπτυξη της ανανεώσιμης ενέργειας. Η ΕΕ έχει επίσης εγκρίνει νέα νομοθεσία που απαιτεί την πλήρωση της υπόγειας αποθήκευσης φυσικού αερίου της ΕΕ στο 80% της χωρητικότητας έως την 1η Νοεμβρίου 2022, προκειμένου να διασφαλιστεί ο εφοδιασμός για τον ερχόμενο χειμώνα», τονίζει η Επιτροπή.
Η Επιτροπή έχει, επίσης, δημιουργήσει την Ενεργειακή Πλατφόρμα της ΕΕ για τη συγκέντρωση της ενεργειακής ζήτησης σε περιφερειακό επίπεδο και τη διευκόλυνση της μελλοντικής κοινής αγοράς τόσο φυσικού αερίου όσο και πράσινου υδρογόνου, προκειμένου να διασφαλιστεί η βέλτιστη χρήση της υποδομής ώστε το φυσικό αέριο να ρέει εκεί που χρειάζεται και να φτάσει σε διεθνείς εταίρους εφοδιασμού. Στο πλαίσιο της πλατφόρμας έχουν ήδη δημιουργηθεί πέντε περιφερειακές ομάδες κρατών μελών και έχει δημιουργηθεί ειδική ομάδα εργασίας εντός της Επιτροπής για την υποστήριξη της διαδικασίας.
Επισημαίνεται, τέλος, ότι η ΕΕ καταφέρνει να απομακρυνθεί από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου χάρη στις υψηλότερες εισαγωγές LNG και αγωγών από άλλους προμηθευτές. Το πρώτο εξάμηνο του 2022, οι μη ρωσικές εισαγωγές LNG αυξήθηκαν κατά 21 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Οι εισαγωγές από μη ρωσικούς αγωγούς αυξήθηκαν επίσης κατά 14 bcm από τη Νορβηγία, το Αζερμπαϊτζάν, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Βόρεια Αφρική.
Με πληροφορίες από Reuters και από ΑΠΕ
