Σκέψεις για την εφαρμογή ενός νέου «υβριδικού» προγράμματος, το οποίο θα περιλαμβάνει και την Ελλάδα, υπάρχουν, σύμφωνα με πληροφορίες, στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με στόχο να διευκολυνθεί η οικονομική ανάκαμψη το 2022. Σύμφωνα με πηγές με γνώση των διεργασιών, η ιδέα ανήκει στις χώρες του Νότου, ενώ θετική είναι και η γνώμη της Κριστίν Λαγκάρντ. Το σχέδιο προβλέπει αγορές ομολόγων με ήπιο ρυθμό και αναμένεται να κινηθεί κάπου μεταξύ του «κανονικού» QE, (επίσημη ονομασία «Asset Purchase Programme - APP») και του QE Πανδημίας (Pandemic Emergency Purchase Programme - PEPP), με βασική στόχευση να τονωθεί και του χρόνου η οικονομική δραστηριότητα έτσι ώστε η Ευρώπη να μην μείνει πίσω από τις υπόλοιπες μεγάλες οικονομίες που ήδη ανακάμπτουν.
Πρόκειται για μία πολύ σημαντική για το ελληνικό δημόσιο πρωτοβουλία η οποία αν προχωρήσει μπορεί να αποτελέσει «γέφυρα» μεταξύ της λήξης του PEPP και της αναβάθμισης της Ελλάδας σε «Investment Grade». Από τη στιγμή που η χώρα μας δεν έχει την «επενδυτική βαθμίδα» κινδυνεύει να μείνει εκτός των μέτρων στήριξης της ΕΚΤ όταν ολοκληρωθεί το PEPP, τον Μάρτιο του 2022. Και επειδή μοιάζει σχεδόν ακατόρθωτο να δούμε δύο αναβαθμίσεις έως τότε, το σχέδιο της Λαγκάρντ βάζει πλάτη στους ελληνικούς τίτλους για τουλάχιστον έναν ακόμη χρόνο. Ακόμη και αν οι αγορές ομολόγων είναι πολύ πιο ήπιες, το ελληνικό δημόσιο θα μπορέσει να υλοποιήσει με πολύ χαμηλό κόστος και το σχέδιο χρηματοδότησης του 2022.
Μετά την αναβάθμιση-έκπληξη από την S&P και το μπαράζ θετικών εκθέσεων για τις προοπτικές της οικονομίας, η ελληνική κυβέρνηση τοποθετεί την επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας προς το τέλος του 2022 ή τις αρχές του 2023. Υπάρχει λοιπόν ο κίνδυνος να αυξηθεί το κόστος δανεισμού όσο η Ελλάδα θα είναι εκτός QE και χωρίς επενδυτική βαθμίδα.
Τους τελευταίους 13 μήνες η Ελλάδα απολαμβάνει ιστορικά χαμηλά επιτόκια δανεισμού λόγω της συμμετοχής της στο PEPP. Ο ΟΔΔΗΧ, μάλιστα, αναμένεται να αξιοποιήσει τη συγκυρία και την απόφαση της Λαγκάρντ να επιταχύνει τις αγορές ομολόγων με νέες εξόδους στις αγορές στο προσεχές διάστημα. Ηδη, ελάχιστες μέρες μετά την αναβάθμιση της οικονομίας και των τραπεζών από την S&P, η Ελλάδα σπεύδει να εκμεταλλευθεί τη θετική συγκυρία και να κάνει, ενδεχομένως και σήμερα, το επόμενο βήμα στις αγορές, με την έκδοση 5ετούς ομολόγου.
Σε κάθε περίπτωση πάντως στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ μαίνεται ο πόλεμος μεταξύ των «γερακιών» και των «περιστεριών», για το πότε πρέπει να αποσυρθούν τα μέτρα στήριξης και δεν αποκλείεται η χώρα μας να απωλέσει πρόωρα αυτό το μεγάλο πλεονέκτημα.
Τα όσα συνέβησαν κατά την πρόσφατη συνεδρίαση της ΕΚΤ είναι ενδεικτικά του τι θα ακολουθήσει τους μήνες μετά το καλοκαίρι. Ο Γερμανός κεντρικός τραπεζίτης, Γενς Βάιντμαν, και ο Ολλανδός ομόλογός του, Κλας Νοτ, ζήτησαν τη σταδιακή επιβράδυνση και εντέλει παύση του PEPP, από το γ’ τρίμηνο.
Παρά τις διαφωνίες στο εσωτερικό της ΕΚΤ, το «μέτωπο» του Νότου επικράτησε καθώς είχε τη στήριξη και της Λαγκάρντ. Όλα τα μέλη τελικά συμφώνησαν να συνεχιστούν οι αγορές μέσω του PEPP, με «σημαντικά υψηλότερο ρυθμό» στο τρίμηνο Απριλίου-Ιουνίου για να αποφευχθεί πιθανό sell-off στα κρατικά ομόλογα της Ευρωζώνης, που θα οδηγούσε σε αύξηση το κόστος δανεισμού πριν καλά καλά ξεκινήσει η ανάκαμψη.
Όμως αν ο Ιούλιος και ο Αύγουστος είναι μήνες… θερινής ραστώνης πολιτικά και τουριστικών εσόδων οικονομικά, ο Σεπτέμβριος θα είναι ενδεχομένως μήνας-ορόσημο καθώς αναμένεται να έχει επιτευχθεί η πολυπόθητη ανοσία της αγέλης.
Μετά το καλοκαίρι, λοιπόν, με την πανδημία να έχει υποχωρήσει καλώς εχόντων των πραγμάτων και την ανάκαμψη να βρίσκεται μαζί με τον πληθωρισμό σε ανοδική τροχιά, Γερμανία και λοιποί θα ζητήσουν πολύ πιο πιεστικά την άρση των μέτρων στήριξης.
Το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων που σχεδιάστηκε για να απορροφήσει τους τρομακτικούς κραδασμούς που προκάλεσε η πανδημική κρίση λήγει τον Μάρτιο του 2022 και αυτή τη στιγμή φαντάζει απίθανο να συνεχιστεί, εκτός και αν υπάρξει κάποια πολύ αρνητική εξέλιξη στο μέτωπο της πανδημίας.
Το τι θα συμβεί όταν θα ολοκληρωθεί είναι κάτι που ανησυχεί την ελληνική πλευρά, αν και αρμοδίως σημειώνεται ότι με τις μεταρρυθμίσεις που θα υλοποιηθούν και την κατάλληλη απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, οι αγορές θα διατηρήσουν χαμηλά τα ελληνικά επιτόκια ανεξάρτητα από το QE και οι αναβαθμίσεις θα έρθουν ταχύτερα.
