Οι τραπεζικές μετοχές γνώρισαν αυτή την εβδομάδα ένα από τα μεγαλύτερα sell-off των τελευταίων 25 ετών, όταν η περιφερειακή τράπεζα Silicon Valley Bank-εφεξής SVB- ανακοίνωσε ότι θα λάβει μέτρα για την άντληση κεφαλαίων προκειμένου να ενισχύσει την κεφαλαιακή της θέση μετά από μια σημαντική ζημία στο επενδυτικό της χαρτοφυλάκιο.
Για την ακρίβεια η τράπεζα αιφνιδίασε την αγορά ανακοινώνοντας ότι εκδίδει νέες μετοχές αξίας 2,25 δισ. δολαρίων για να ενισχύσει τα κεφάλαια της, ενώ ήδη η μητρική εταιρεία, SVB Financial Group, είχε πουλήσει τίτλους αξίας 21 δισεκατομμυρίων δολαρίων -καταγράφοντας ζημιές ύψους 1,8 δις δολαρίων- προκειμένου να καλύψει τις θέσεις της έναντι των καταθετών της, οι οποίοι προχώρησαν σε μεγάλες εκροές τις τελευταίες ημέρες.
Ποια είναι η SVB
Η SVB είναι μεν μια περιφερειακή τράπεζα, όμως αποτελεί τη μεγαλύτερη τράπεζα στη Silicon Valley με βάση τις τοπικές καταθέσεις και είναι βαθύτατα συνδεδεμένη με την startup σκηνή των ΗΠΑ, αποτελώντας έναν εκ των βασικών δανειστών της.
Μέχρι την Παρασκευή αποτελούσε τη μοναδική εισηγμένη τράπεζα που επικεντρώνεται στη Silicon Valley και στις νεοφυείς επιχειρήσεις τεχνολογίας.
Σύμφωνα με τον ιστότοπό της τράπεζας, συνεργάζεται με σχεδόν τις μισές νεοφυείς επιχειρήσεις που υποστηρίζονται από Venture Capital των ΗΠΑ. Η Pinterest, η Shopify, CrowdStrike Holdings είναι μερικά μόνο από τα ηχηρά ονόματα των πελατών της.
Στα τέλη Δεκεμβρίου, τα περιουσιακά στοιχεία της SVB άγγιζαν τα 209 δισ. δολάρια και οι καταθέσεις τα 175,4 δισ. δολάρια. Η τράπεζα λόγω της ευρύτερης ύφεσης στον κλάδο των νεοφυών επιχειρήσεων είχε εκδώσει αρνητικό guidance όσον αφορά την πορεία των εσόδων της τους αμέσως επόμενους μήνες, ενώ μετά τις εξελίξεις αυτής της εβδομάδας ουδείς γνωρίζει την αξία της τράπεζας.
Γι’αυτό άλλωστε και παρά τις εκκλήσεις του διευθύνοντα συμβούλου προς τους πελάτες και τους επενδυτές της τράπεζας για ψυχραιμία προκειμένου να αποφευχθεί το bank run και τη διαβεβαίωση ότι μετά την αύξηση κεφαλαίου δεν θα κινδυνεύουν να χάσουν τα λεφτά τους, όχι μόνο δεν βρέθηκαν κεφάλαια αλλά πολλοί σημαντικοί επενδυτές μεταξύ των οποίων και το Founders Fund του Πίτερ Τιλ και το Union Square Ventures «τρομοκρατήθηκαν», δίνοντας εντολή στις εταιρείες χαρτοφυλακίου να περιορίσουν την έκθεση και να αποσύρουν τα μετρητά τους.
Για τους ίδιους λόγους δεν κατέστη δυνατή κάποια εξαγορά, με την ταχεία εκροή των καταθέσεων να οδηγήσει νομοτελειακά στην παρέμβαση των ομοσπονδιακών αρχών.
Το αποτέλεσμα ήταν η τράπεζα να κλείσει την Παρασκευή με εντολή του Υπουργείου Χρηματοοικονομικής Προστασίας και Καινοτομίας της πολιτείας της Καλιφόρνια και με την Ομοσπονδιακή Αρχή Εγγύησης Καταθέσεων των ΗΠΑ -εφεξής FDIC- να αναλαμβάνει διαχειριστής, προκειμένου να διασφαλιστούν οι καταθέσεις των πελατών της τράπεζας.
Η άμεση ανταπόκριση από την FDIC
Είναι σημαντικό για το χρηματοοικονομικό σύστημα των ΗΠΑ ότι η FDIC έχει μέχρι στιγμής αντιδράσει άμεσα και αποτελεσματικά.
Δημιούργησε την Deposit Insurance National Bank of Santa Clara, στην οποία περνούν πλέον οι εξασφαλισμένες καταθέσεις της SVB οι οποίες καλύπτονται από την εγγύηση της FDIC και θα είναι προσβάσιμες στους καταθέτες το αργότερο έως τη Δευτέρα το πρωί, ημερομηνία κατά την οποία θα επαναλειτουργήσουν τα υποκαταστήματα της SVB υπό τον έλεγχο της ρυθμιστικής αρχής.
Η εγγύηση της FDIC καλύπτει καταθέσεις έως 250.000 δολάρια ανά καταθέτη σε κάθε τραπεζικό ίδρυμα.
Είναι δε σημαντικό ότι παρά το γεγονός ότι μέχρι την ώρα που συντασσόταν το άρθρο δεν είχε ακόμη ξεκαθαριστεί τι θα συμβεί με τις καταθέσεις μεγαλύτερου ύψους- ακόμα δεν γνωρίζουμε το ποσοστό τους επί του συνόλου- ή με τις πιστωτικές γραμμές της SVB προς τις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις, εντούτοις η FDIC δήλωσε ότι οι μη εξασφαλισμένοι καταθέτες θα λάβουν σημαντικό μέρισμα την ερχόμενη εβδομάδα και ότι οι επιταγές της SVB θα συνεχίσουν να εκκαθαρίζονται.
Η αντίδραση των αγορών
Οι εξελίξεις της εβδομάδας που μας πέρασε προκάλεσαν μεγάλο κύμα ρευστοποιήσεων στον τεχνολογικό κλάδο που συμπαρέσυρε τις τραπεζικές μετοχές όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά σχεδόν σε όλον τον κόσμο.
Ακόμα και ο δείκτης των τραπεζών στον πανευρωπαϊκό Stoxx 600 σημείωσε τη χειρότερη μέρα του από τον περασμένο Ιούνιο, ενώ και το ελληνικό χρηματιστήριο σημείωσε πτώση 2,49% με τις απώλειες του τραπεζικού κλάδου να ξεπερνούν το 5%.
Είναι λάθος όμως στις εξελίξεις της εβδομάδας που προκάλεσαν αυτή την γενικευμένη πτώση σε διεθνές επίπεδο να προσμετρήσουμε μόνο την κατάρρευση της SVB.
Βλέπετε, αυτή την εβδομάδα δεν αποκαλύφθηκαν τα προβλήματα μόνο της SVB. Δυστυχώς το δράμα της τράπεζας των startups όπως την αποκαλούσαν πολλοί, συνέπεσε με το ξαφνικό κλείσιμο της φιλικής προς τα κρυπτονομίσματα τράπεζας Silvergate Capital, η οποία την Τετάρτη ενημέρωσε ότι προχωρά σε εθελοντική ρευστοποίηση των περουσιακών της στοιχείων και συρρίκνωση των δραστηριοτήτων της, με στόχο την πλήρη αποπληρωμή όλων των καταθέσεων.
Η ρευστοποίηση στην ουσία ακολούθησε την απόφαση της Silvergate να διακόψει την πλατφόρμα πληρωμών γνωστή ως Silvergate Exchange Network ή SEN, η οποία και αποτελούσε την καρδιά των υπηρεσιών του ομίλου στο χώρο των κρυπτονομισμάτων.
Το ερώτημα που νομοτελειακά προκύπτει είναι το εξής: Οι ισχυρές απώλειες του τραπεζικού κλάδου σε παγκόσμιο επίπεδο μετά την κατάρρευση των δύο τραπεζών, μήπως αποκαλύπτουν τον φόβο για κίνδυνο διάχυσης και ευρύτερη συστημική πίεση στις τράπεζες;
Οι αισιόδοξες εκτιμήσεις
Αν και οι φόβοι αυτοί έχουν βάση, για τον Μοχάμεντ Ελ-Εριάν ο κίνδυνος που ενέχει η SVB μπορεί να περιοριστεί εύκολα με προσεκτική διαχείριση.
Όπως άλλωστε πολύ σωστά επισήμανε ο Ελ Εριάν, το αμερικανικό τραπεζικό σύστημα είναι ισχυρό στο σύνολό του, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι και κάθε τράπεζα μεμονωμένα.
Καθησυχαστική ήταν και η στάση της Goldman Sachs, σύμφωνα με την οποία o κίνδυνος μετάδοσης από τις μικρές στις μεγάλες τράπεζες είναι μηδενικός, λαμβάνοντας υπόψη το χαμηλό μερίδιο των περιφερειακών τραπεζών στον αμερικανικό δείκτη τίτλων επενδυτικής βαθμίδας.
Σύμφωνα με τη Goldman, o τραπεζικός τομέας καταλαμβάνει το 25%, της αγοράς, εντούτοις οι περιφερειακές εγχώριες τράπεζες αποτελούν μόνο το 6% του τραπεζικού τομέα ή περίπου το 1,5% του ευρύτερου δείκτη.
Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που η Goldman χαρακτήρισε τον κίνδυνο «ιδιοσυγκρασιακό» και όχι συστημικό.
Με την άποψη αυτή συγκατατίθεται μέχρι στιγμής και η αγορά των ομολόγων, της οποίας η αντίδραση ήταν πολύ πιο συγκρατημένη, με τα ομόλογα των μεγάλων τραπεζών των ΗΠΑ να έχουν σαφέστατα πολύ καλύτερη συμπεριφορά σε σχέση με τις μετοχές τους.
Η ψυχραιμία της αγοράς των ομολόγων οφείλεται ακριβώς στο γεγονός ότι χάρη στο ρυθμιστικό περιβάλλον μετά την κρίση του 2008, υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας που καθιστούν πολύ πιο δύσκολο ένα κεφαλαιακό σοκ, χάρη στην επαγρύπνηση των τομέων διαχείρισης κινδύνου όσον αφορά τυχόν αναντιστοιχίες στοιχείων ενεργητικού/παθητικού ή μια υπερβολικά μεγάλη στάθμιση στοιχείων ενεργητικού μέσα στα συνολικά χαρτοφυλάκια.
Μέσα από αυτό το πρίσμα, πιστεύουμε ότι το πιο πιθανό είναι πράγματι η Silicon Valley Bank να αποδειχθεί ένας μέτριος σεισμός του χρηματοοικονομικού συστήματος.
Δυστυχώς όμως, αυτό δεν μπορεί να αποκλείσει την ενεργοποίηση άλλων ρηγμάτων.
Η πιο «προσγειωμένη» άποψη
Bλέπετε το πρόβλημα στο σύστημα είναι τα επίπεδα μόχλευσης, καθώς τα χαμηλά επιτόκια των προηγούμενων ετών εξοικείωσαν τους διαχειριστές στην ανάληψη υψηλών ρίσκων.
Όμως το περιβάλλον έχει ριζικά αλλάξει.Τα επιτόκια έχουν αυξηθεί σημαντικά και από ότι φαίνεται έχουμε δρόμο μπροστά μας για το τερματικό επιτόκιο, ενώ υπάρχει ευρεία παραδοχή από τους αξιωματούχους των Κεντρικών Τραπεζών ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν υψηλά για κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα.
Την ίδια στιγμή η αύξηση της απόδοσης των ομολόγων - έχουν ενισχυθεί στο α' δίμηνο του 2023 - και η αντιστροφή της καμπύλης απόδοσης των ΗΠΑ εγείρουν ακόμα μεγαλύτερη ανησυχία όσον αφορά τόσο τη διαχείριση των υψηλών ρίσκων που ήδη έχουν αναληφθεί, όσο και το κατά πόσο είναι εφικτή η απεμπλοκή του χρηματοοικονομικού τομέα να γίνει «ήσυχα και αθόρυβα».
Το πιο πιθανό είναι αυτή η απεμπλοκή να έχει και «ηχηρά» επεισόδια όπως εκείνο της SVB και της Silvergate, καθώς το sell-off της Πέμπτης ήρθε λίγες ημέρες αφότου τα στοιχεία της FDIC έδειξαν ότι στα χαρτοφυλάκιο ομολόγων και μετοχών του αμερικανικού τραπεζικού τομέα υπάρχουν εν δυνάμει ζημιές- ζημιές δηλαδή που θα ήταν άμεσες αν γινόταν αύριο mark to market αξιολόγηση των χρεογράφων τους -πέριξ των 620 δις δολαρίων.
Όταν ο ανεξάρτητος οργανισμός που εξετάζει και εποπτεύει τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προκειμένου να διατηρήσει τη σταθερότητα και την εμπιστοσύνη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, ανακοινώνει κάτι τέτοιο και λίγες μέρες μετά σκάει μια περιφερειακή μεν αλλά σημαντική για έναν ολόκληρο κλάδο τράπεζα, είναι λογικό να προκαλείται τσουνάμι πωλήσεων όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σχεδόν ολόκληρος ο πλανήτης έχει εισέλθει σε περιβάλλον ταχείας αύξησης των επιτοκίων. Αυτό σημαίνει ότι η διαχείριση αυτών των «εν δυνάμει» ζημιών της τάξης των 620 δις δολαρίων «κοστίζει» πολλαπλάσια. Πόσες άραγε «εν δυνάμει» ζημιές να κρύβονται από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού ή ακόμα περισσότερο, στην εξωτική Ασία;
Συμπέρασμα
Αυτή την εβδομάδα είδαμε τι μπορεί να συμβεί όταν μια τράπεζα - Silvergate - βασίζεται υπερβολικά σε έναν ριψοκίνδυνο τομέα με μεγάλη μεταβλητότητα όπως τα κρυπτονομίσματα.
Είδαμε επίσης πόσο εύθραυστη είναι η επενδυτική εμπιστοσύνη και πόσο δύσκολο να αποφευχθεί το bank run όταν αυτή κλονιστεί, όπως στην περίπτωση της SVB.
Μα πάνω από όλα, είδαμε τα πρώτα ταρακουνήματα της αγοράς στη νέα εποχή της αύξησης των επιτοκίων, που νομοτελειακά θα τραβήξει τα νερά και θα αποκαλύψει τους «γυμνούς βασιλιάδες» του συστήματος. Μιας εποχής που δεν αναμένεται να είναι τόσο σύντομη όσο όλοι εκτιμούσαν αρχικά.
Οι ρυθμιστικές αρχές έχουν εφεξής βαρύ έργο, από την ενίσχυση των μέτρων έναντι των κινδύνων της αγοράς κρυπτονομισμάτων και των πολλών αθέμιτων πρακτικών μιας ουκ αμελητέας μερίδας του κλάδου, έως την αυξημένη εποπτεία προκειμένου το σύστημα να οδηγηθεί με ασφάλεια στην απαιτούμενη απομόχλευση και να εξορθολογιστούν «οι ατασθαλίες» της εποχής των μηδενικών επιτοκίων.
Κλειδί για την επιτυχία των ρυθμιστικών αρχών στο κρίσιμο ζητούμενο της διατήρησης της εμπιστοσύνης στο χρηματοοικονομικό σύστημα, προκειμένου οι κίνδυνοι για το ενεργητικό των τραπεζών να είναι διαχειρίσιμοι , είναι να διατηρηθεί σε υψηλή προτεραιότητα η αποζημίωση των καταθετών.
Κλείνοντας, υπενθυμίζουμε λόγω επικαιρότητας ένα μικρό απόσπασμα από την επενδυτική στρατηγική του 2023.
Φέτος εξαιρετικά σημαντική θα είναι και η στάθμιση των μετρητών, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν αποκλείεται η κλίση του πλαγιοκαθοδικού καναλιού να γίνει αρκετά απότομη αν αιφνιδιαστεί η αγορά από ένα default μεγάλου ονόματος ή ένα γεωπολιτικό γεγονός.
Αν όμως διαθέτεις μετρητά, μπορείς να εκμεταλλευτείς τις δελεαστικές τιμές που εμφανίζονται στα χρηματιστηριακά ταμπλό μια έντονη καθοδική μέρα. Δείτε το σαν οικονομία δυνάμεων, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα να αδράξετε την ευκαιρία για επενδύσεις σε ποιοτικές μετοχές που θα μπορούν να αγοραστούν σε συνθήκες και τιμολογήσεις πανικού»
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά,συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
