Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Η ώρα που η Ευρώπη θα κληθεί να αντιμετωπίσει - αναγκαστικά - το πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων έχει φτάσει και ο Mario Draghi το γνωρίζει καλά, λόγω της... ιταλικής προέλευσης κλιμάκωσης. Μπορεί στη συνέντευξη τύπου μετά τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ στις 21 Ιουλίου να μην άνοιξε τα χαρτιά του αναφορικά με τον "κρατικό μηχανισμό" που θα μπορούσε να δημιουργηθεί, είπε όμως αρκετά που παραπέμπουν στον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη έχει αποφασίσει να δώσει λύση.
Το μεγάλο στοίχημα των επόμενων ετών είναι ότι οι τράπεζες σε Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ιρλανδία θα πρέπει να... ξεφορτωθούν το ταχύτερο δυνατό μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) ύψους - σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναλυτών - 240 δισ. ευρώ. Συνολικά, τα NPLs των τραπεζών της Ευρωζώνης υπολογίζεται ότι φτάνουν τα 1,2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων πάνω από 600 δισ. ευρώ βρίσκονται στις χώρες του Νότου και στην Ιρλανδία. Ο στόχος που θέτει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, κυρίως για να... ποσοτικοποιήσει τη διαδικασία, είναι η μείωση των "κόκκινων" δανείων κατά 40% μέσα στην επόμενη τριετία.
Διότι, όπως περιέγραψε ο διοικητής της ΕΚΤ, τα NPLs δημιουργούν πρόβλημα στη μελλοντική κερδοφορία των τραπεζών και επηρεάζουν αρνητικά την ικανότητά τους να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη.
Η λύση, λοιπόν, δεν είναι άλλη από την εμπλοκή διεθνών funds τα οποία θα αγοράσουν πακέτα δανείων για να "ελαφρύνουν" τους τραπεζικούς ισολογισμούς. Ο Draghi ήταν σαφής την περασμένη Πέμπτη. Η λύση για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια βρίσκεται, σύμφωνα με τον Ιταλό, σε τρεις βασικούς πυλώνες και σε έναν τέταρτο για τον οποίο, ωστόσο, θα πρέπει να δοθεί το πράσινο φως από την Κομισιόν, άρα να συμφωνήσουν και οι Γερμανοί.
Ο πρώτος πυλώνας σχετίζεται με τη στενή εποπτεία από τις αρμόδιες Αρχές, δηλαδή από τον SSM. Ο δεύτερος πυλώνας είναι η ανάπτυξη μίας πλήρως λειτουργικής αγοράς "κόκκινων" δανείων και ο τρίτος αφορά στις ενέργειες που πρέπει να ληφθούν από τις κυβερνήσεις για τη δημιουργία της αγοράς των NPLs. Θα μπορούσε να υπάρξει και ένας τέταρτος πυλώνας, είπε ο Draghi, ο οποίος θα είχε τη μορφή κρατικού μηχανισμού στήριξης για τα "κόκκινα" δάνεια.
Όπως και να ''χει, η ενεργή δραστηριοποίηση των ξένων funds είναι δεδομένη, παρά το γεγονός ότι οι τιμές που προσφέρουν σήμερα για τα "κόκκινα" δάνεια είναι εξαιρετικά χαμηλές. Ο βαθμός στον οποίο ο SSM θα πιέσει τις τράπεζες να ξεφορτωθούν δάνεια άμεσα, θα κρίνει και τις ανάγκες που ενδέχεται να προκύψουν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, καθώς κάποιος θα πρέπει να καλύψει το κενό μεταξύ των προσφερόμενων τιμών και των τιμών στις οποίες είναι εγγεγραμμένα τα δάνεια στους ισολογισμούς.
Τα ξένα funds βλέπουν επενδυτική ευκαιρία, από τη στιγμή που γνωρίζουν το μέγεθος της αγοράς, το οποίο είναι ιδιαίτερα ελκυστικό αλλά και τις "δυνατότητές" της. Γνωρίζουν επίσης την αναγκαιότητα της πώλησης δανείων από τις τράπεζες, άρα μπορούν να αγοράσουν σε καλές τιμές και τέλος ελπίζουν ότι η κάποια στιγμή η ευρωπαϊκή οικονομία θα "ξεμπλοκάρει" δίνοντας τη δυνατότητα να καταγράψουν υπεραποδόσεις από τη διαχείριση των "κόκκινων" δανείων.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η πλήρης ανάπτυξη μίας αγοράς NPLs, λόγω των νομοθετικών πρωτοβουλιών που πρέπει να αναληφθούν σε αρκετές χώρες, θα λάβει χώρα μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, ενώ οι τελικές τιμές οι οποίες θα προσφέρουν εξαρτώνται από το γενικότερο κλίμα που θα επικρατεί και την ποιότητα των πακέτων που θα διαθέσουν προς πώληση οι τράπεζες.
Η μεγάλη Παρασκευή για τις ευρωπαϊκές τράπεζες
Την ερχόμενη Παρασκευή η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (EBA) θα ανακοινώσει τα αποτελέσματα των stress tests, δίνοντας επίσημο χαρακτήρα στις κεφαλαιακές ανάγκες 51 ευρωπαϊκών τραπεζών, εκ των οποίων οι 37 εποπτεύονται απευθείας από την ΕΚΤ καθώς θεωρούνται "συστημικές".
Τις ίδιες ασκήσεις αντοχής διενεργεί και ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός για 56 τράπεζες. Το ενδιαφέρον εστιάζεται, φυσικά, στις ιταλικές τράπεζες οι οποίες μονοπωλούν τις οικονομικές ειδήσεις των τελευταίων εβδομάδων, με αφορμή τα κεφαλαιακά προβλήματα της Banca Monte dei Pascgi di Siena και αιτία τον τεράστιο όγκο προβληματικών - και όχι απλά μη εξυπηρετούμενων - δανείων που λιμνάζουν στους τραπεζικούς ισολογισμούς.
Αμέσως μετά, η ΕΚΤ θα ξεκινήσει τις επαφές με όλες τις τράπεζες που έχουν μεγάλο πρόβλημα με τα NPLs για να καθοριστούν οι στόχοι μείωσης και το μείγμα των ενεργειών που θα απαιτηθούν για να εξυγιανθούν οι ισολογισμοί με το μικρότερο δυνατό "κόστος".
Πληροφορίες θέλουν τον SSM να εμφανίζεται ιδιαίτερα αυστηρός στο θέμα του χρονικού ορίζοντα μείωσης των "κόκκινων" δανείων, με αποτέλεσμα αναλυτές να υποστηριζουν ότι ακόμη και στο ενδεχόμενο που η Κομισιόν προωθήσει τη λύση ενός κεντρικού μηχανισμού στήριξης για τις τράπεζες, οι καθυστερήσεις στις οποίες μας έχουν συνηθίσει οι Ευρωπαίοι στην επίτευξη συμφωνιών για καίρια ζητήματα, υποδεικνύουν ότι το μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας των "κόκκινων" δανείων θα δοθεί σε funds.
Από τις συζητήσεις και τις θεωρίες περί ηθικού κινδύνου και πιθανών μηχανισμών στήριξης, η Ευρώπη θα περάσει στο επόμενο στάδιο, αυτό της αναζήτησης αποτελεσματικής λύσης για ένα πανευρωπαϊκό πρόβλημα που σήμερα έχει περισσότερο ιταλικό και ελληνικό χρώμα.
