Στην έδρα της κεντρικής τράπεζας της Ισπανίας, στο κέντρο της Μαδρίτης, νωρίς κάθε πρωί σχηματίζονται ουρές αποταμιευτών για να εξασφαλίσουν κάτι που εδώ και μία δεκαετία ήταν ανέφικτο, απόδοση κοντά στο 3%.
Αψηφώντας το κρύο έξω από το γρανιτένιο κτίριο του 19ου αιώνα περιμένουν στην ουρά για να αγοράσουν βραχυπρόθεσμης διάρκειας κρατικό χρέος, «letras del Tesoro», όπως είναι γνωστά τα έντοκα γραμμάτια του ισπανικού δημοσίου.
Παρόλο που τα επιτόκια στη ζώνη του ευρώ έχουν αυξηθεί από τα μέσα της περυσινής χρονιά, οι ισπανικές τράπεζες μέχρι τώρα δεν έχουν μετακυλίσει τις αυξήσεις στους καταθέτες, επιλέγοντας να καρπωθούν οι ίδιες τη διαφορά.
Ήταν φυσικό όταν οι αποταμιευτές διαπίστωσαν ότι μπορούν να πετύχουν πολύ καλύτερες αποδόσεις από τα έντοκα γραμμάτια να εκτοξευτεί η ζήτηση.
Οι ισπανικές τράπεζες είναι από τις πιο «μίζερες» στην ευρωζώνη στα επιτόκια που προσφέρουν στους καταθέτες λιανικής. Σε προθεσμιακές καταθέσεις ενός χρόνου προσφέρουν επιτόκιο μόλις 0,4%, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αντίθετα, οι αποταμιευτές στην Ιταλία και τη Γαλλία πληρώνονται με επιτόκιο γύρω στο 1,8%, ενώ στη Γερμανία με 1,3%.
Η τσιγκουνιά των ισπανικών τραπεζών μπορεί να ενισχύει τα κέρδη τους αλλά αποθαρρύνει την αποταμίευση σε μία περίοδο που οι νομισματικές αρχές προσπαθούν να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό που υπερβαίνει το 5%. Οι επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων της ΕΚΤ δεν έχουν ακόμη γίνει εμφανείς στα καταθετικά επιτόκια που προσφέρονται στους αποταμιευτές, επεσήμανε πρόσφατα η Τράπεζα της Ισπανίας σε έκθεση της για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θέλει τις τράπεζες να μετακυλούν τις αυξήσεις γιατί αυτό προτρέπει τον κόσμο στο να αποταμιεύει. Όταν αυτό δεν συμβαίνει από τις τράπεζες, τότε ο μηχανισμός μετάδοσης της ΕΚΤ δεν λειτουργεί, επισημαίνουν οι αναλυτές.
Όμως, ένας τομέας της τραπεζικής αγοράς όπου οι αυξήσεις επιτοκίων μετακυλίονται γρήγορα είναι τα στεγαστικά δάνεια όπου ο δείκτης αναφοράς, το euribor ενός έτους, έχει ήδη υπερβεί το 3%. Με απλά λόγια οι καταναλωτές χρεώνονται περισσότερο όταν δανείζονται αλλά στις καταθέσεις τους δεν πληρώνονται όπως θα έπρεπε.
Ενώ η Ένωση ισπανικών τραπεζών (ΑΕΒ) αποφεύγει να σχολιάσει το ζήτημα, οι αναλυτές εκτιμούν οτι η «μίζερη» τακτική των ισπανικών τραπεζών θα αποτυπωθεί στα αποτελέσματά τους.
Προβλέπουν οτι η Caixabank που έχει μεγάλο μερίδιο στη λιανική τραπεζική θα εμφανίσει αύξηση 12% στα καθαρά έσοδα από τόκους όταν ανακοινώσει αποτελέσματα αργότερα τον Φεβρουάριο και αύξηση γύρω στο 24% φέτος. Θετική αναμένεται να είναι η επίδραση και στις τράπεζες Santander και Banco Bilbao Vizcaya Argentaria (BBVA).
Με δείκτη δανείων προς καταθέσεις κάτω από το 100%, η εξάρτηση των ισπανικών τραπεζών στις αποταμιεύσεις για να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη των χορηγήσεων τους είναι περιορισμένη. Δεν χρειάζεται να ανταγωνιστούν η μία την άλλη για την προσέλκυση μεγάλων όγκων καταθέσεων και κατά συνέπεια η πίεση να προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια στους αποταμιευτές είναι μικρή.
